«Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας, τόσο μεγαλύτερη είναι η απειλή για το παγκόσμιο εμπόριο», λέει στη «Ναυτεμπορική» Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Μια διακοπή της κυκλοφορίας μέσω της Ερυθράς Θάλασσας για ένα χρόνο, θα μπορούσε να αυξήσει κατά πολύ τις τιμές των προϊόντων στη Γηραιά ήπειρο».
Σύμφωνα με την εταιρεία logistics Flexport, το κόστος μεταφοράς ενός τυπικού εμπορευματοκιβωτίου μήκους περίπου δώδεκα μέτρων από την Ασία προς τα λιμάνια της Μεσογείου εκτινάχθηκε από 2.400 δολάρια στα μέσα Δεκεμβρίου, σε σχεδόν 6.800 δολάρια.
Η βιομηχανία της μόδας
Οι Χούθι έχουν πλήξει ακόμη και τη βιομηχανία της μόδας. Για παράδειγμα, η βρετανική αλυσίδα πολυκαταστημάτων «Marks & Spencer» ανέφερε καθυστερήσεις στην ανοιξιάτικη συλλογή της, η οποία υποτίθεται ότι θα κυκλοφορούσε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Περίπου το 40% των ρούχων και το 50%των υποδημάτων που εισάγονται στην Ευρώπη έρχονται συνήθως μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, σύμφωνα με στοιχεία της βιομηχανίας ένδυσης και υπόδησης.
Μέχρι στιγμής, πολλές εταιρείες εξακολουθούν βέβαια να αναφέρουν ότι οι παραδόσεις τους δεν επηρεάζονται ή επηρεάζονται ελάχιστα. Για το αφεντικό της Flexport, Ράιαν Πίτερσεν. «Αυτό που τελικά θα καθορίζει τις τιμές καταναλωτή είναι πόσο καιρό διαρκεί η απειλή στην Ερυθρά Θάλασσα. Εάν οι ναυτιλιακές εταιρείες έπρεπε να αποφύγουν τη Διώρυγα του Σουέζ για ένα χρόνο, αυτό θα ήταν «πραγματικά μεγάλη υπόθεση».
Οι επιπτώσεις βέβαια είναι ήδη εμφανείς σε όλους τους κλάδους. Η Volvo διέκοψε την παραγωγή της στη Γάνδη, για αρκετές ημέρες επειδή έλειπε ένα σημαντικό μέρος για το κιβώτιο ταχυτήτων. Η Tesla έπρεπε επίσης να κλείσει σε μεγάλο βαθμό τις γραμμές παραγωγής στο εργοστάσιό της, στο Βραδεμβούργο, όπως και η Suzuki στην Ουγγαρία.
Θάλασσες σε κίνδυνο
Η σύγκρουση των «τεκτονικών πλακών» για το παγκόσμιο εμπόριο δεν αφορά όμως μόνο την Ερυθρά Θάλασσα. Ο Ματ Γκρέτκεν, επικεφαλής γεωπολιτικός αναλυτής στην BCA Research, προειδοποιεί: ούτε η Μαύρη Θάλασσα ούτε η Βαλτική Θάλασσα είναι απαλλαγμένες από τους κινδύνους διακοπής των διελεύσεων.
Αν και σε μικρότερη κλίμακα, η Μαύρη Θάλασσα είναι επίσης μια ευάλωτη πλευρά. «Η επιθυμία της Ρωσίας να ανακαταλάβει το λιμάνι της Σεβαστούπολης , στη χερσόνησο της Κριμαίας , ήταν μια από τις κύριες αιτίες του ουκρανικού πολέμου. Η Ρωσία προσπάθησε να μετατρέψει τη Μαύρη Θάλασσα σε δική της λίμνη, για να περιορίσει τις επικοινωνίες της Ουκρανίας με το εξωτερικό. Για να αποκτήσει επιρροή στις συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός, η Ρωσία θα ασκήσει νέες στρατιωτικές και οικονομικές πιέσεις στα ουκρανικά λιμάνια, όπως η Οδησσός », εξηγεί ο Ματ Γκρέτκεν.
«Χωρίς ελεύθερο εμπόριο, η περίκλειστη Ουκρανία θα μαραζώσει και η Ευρώπη θα αναγκαστεί να επιδοτήσει την οικονομία της», προσθέτει.
Επιπτώσεις στο Αιγαίο;
Ένα περιστατικό στη Μαύρη Θάλασσα θα προκαλούσε άλλο ένα σοκ στις τιμές των εμπορευμάτων. Η έκταση των επιπτώσεων θα ήταν περιορισμένη βέβαια, επηρεάζοντας μόνο το 1% του παγκόσμιου εμπορίου και το 0,25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, εξαιρουμένου του ρωσικού εμπορίου. «Ωστόσο ένα σοβαρό περιστατικό στα στενά του Βοσπόρου θα αύξανε την πίεση στις τιμές».
Ο Βόσπορος και τα Δαρδανέλια είναι η πλωτή δίοδος που συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Περίπου 48.000 πλοία διέρχονται από τα Δαρδανέλια κάθε χρόνο, καθιστώντας αυτή την περιοχή ένα από τα πιο πολυσύχναστα θαλάσσια σημεία στον κόσμο. Με βάση τη Συνθήκη του Μοντρέ, τα εμπορικά σκάφη έχουν δικαίωμα να διέρχεται ελεύθερα από τα Δαρδανέλια σε καιρό ειρήνης. Η Άγκυρα διεκδικεί όμως το δικαίωμα να επιβάλλει «διόδια» για περιβαλλοντικούς σκοπούς και λόγους ασφαλείας, σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.
Η «Γαλάζια Πατρίδα»
Παράγοντας αστάθειας στην περιοχή παραμένουν άλλωστε οι ανιστόρητες τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο με την νέο-Οθωμανική πολιτική της «Γαλάζιας πατρίδας». Μια πολιτική που δεν έχει μπει ποτέ στο «ράφι» των επιδιώξεων του Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος ξεκαθάρισε άλλωστε πριν λίγες ημέρες πως το δόγμα της Τουρκίας είναι η διασφάλιση της «Γαλάζιας Πατρίδας», με ισχυρό στόλο. «Πραγματοποιούμε όλες τις δράσεις μας πιστοί στο σύνθημα του Μπαρμπαρόσα «αυτός που κυριαρχεί στις θάλασσες κυριαρχεί στον κόσμο”. Με αυτή την αντίληψη έχουμε υλοποιήσει πολλά σχέδια για να διασφαλίσουμε τη “Γαλάζια Πατρίδα”», προειδοποίησε ο Ερντογάν.
Οι τουρκικές διεκδικήσεις και απειλές δεν αφορούν βέβαια μόνο την Ελλάδα, αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας εκτιμά ότι από τα Στενά διέρχονται καθημερινά άνω των πέντε εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου και προϊόντων διύλισης ,καθιστώντας τον πλωτό αυτό δίαυλο ένα «σημαντικό σημείο ασφυξίας για την προμήθεια αργού πετρελαίου και στην Ευρώπη».
Πρόκειται για πετρέλαιο από τη Ρωσία και άλλες Ευρασιατικές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Αζερμπαϊτζάν και του Καζακστάν. «Σε περίπτωση μιας νέας σύγκρουσης στην Μαύρη θάλασσα και η αδυναμία μεταφοράς του πετρελαίου, έστω και προσωρινά, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές καθυστερήσεις στον εφοδιασμό και υψηλότερα έξοδα αποστολής, με αποτέλεσμα υψηλότερες παγκόσμιες τιμές ενέργειας», τονίζουν ναυτιλιακές πηγές στη «Ν».
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
