Στην Ισπανία έχει αυξηθεί κατά 42% και στην Ελλάδα κατά 37%. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), η μέση τιμή του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στα σούπερ μάρκετ έχει διαμορφωθεί στα 12 ευρώ το λίτρο-από 8 ευρώ πριν από ένα χρόνο.
«Οι προοπτικές δεν είναι ρόδινες: η τιμή δεν θα πέσει τουλάχιστον τα επόμενα δύο χρόνια», εξηγεί ο Ντέιβιντ Γκρανιέρι, πρόεδρος της Ενωσης Παραγωγών Ελαιολάδου στην Ιταλία. «Ο πληθωρισμός δεν είναι ο μόνος λόγος. Το πρόβλημα είναι τα εξαιρετικά μειωμένα αποθέματα. Θα περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια για να υποχωρήσουν οι τιμές, με την προϋπόθεση ότι θα έχουμε δύο ιδιαίτερα παραγωγικά χρόνια».
Annus horribilis
Η δραματική χρονιά -annus horribilis για την περίοδο 2022-23 ολοκληρώνεται με μείωση 27% στην παραγωγή στην Ιταλία και κυρίως με κατάρρευση 56% στην Ισπανία, η οποία είναι η πρώτη παραγωγός στον κόσμο. Κατά την τελευταία συγκομιδή, η Ισπανία παρήγαγε μόνο 610.000 τόνους, που είναι το ήμισυ από αυτό που παράγει συνήθως η χώρα. Η Ελλάδα και η Ιταλία επηρεάστηκαν επίσης αρνητικά. «Γενικά – τονίζει ο Γκρανιέρι – όσον αφορά την επερχόμενη ελαιοκομική περίοδο, σε όλη την Κεντρική Ιταλία αναμένουμε πτώση 50%, ενώ στη Νότια η παραγωγή θα μειωθεί κατά 10% σε σύγκριση με τις καλύτερες χρονιές. «Η Ισπανία εξάντλησε όλη τα διαθέσιμα αποθέματα – λέει ο Ιταλός παραγωγός- και αυτό έχει εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη. Η συγκομιδή ήταν δραματική. Οι αποθήκες λαδιού είναι άδειες μετά τη σοβαρή ξηρασία που έπληξε τη νότια Ευρώπη.
Τα περασμένα χρόνια το ισπανικό ελαιόλαδο κόστιζε στο ράφι από 3-5 ευρώ το λίτρο . Πλέον οι τιμές στα σούπερ μάρκετ της Ισπανίας είναι μεταξύ 8,70 και 9,50 ευρώ το λίτρο, ενώ το έξτρα παρθένο είναι πάνω από 11 ευρώ. Μόνο τον τελευταίο μήνα , οι τιμές έχουν εκτοξευθεί κατά 14% και, αν κοιτάξετε πιο πίσω, από τον Ιανουάριο του 2022 έχουν συσσωρεύσει μέση αύξηση 107%, σύμφωνα με την Ισπανική Ενωση Καταναλωτών (Facua), η οποία αναλύει την εξέλιξη των τιμών αυτού του βασικού προϊόντος της μεσογειακής διατροφής σε έξι από τις κύριες αλυσίδες διανομής που δραστηριοποιούνται στην Ισπανία: Alcampo, Carrefour, Dia, Eroski , Hipercor και Mercadona.
Η κλιματική κρίση
Η αύξηση της τιμής του ελαιολάδου είναι ευρέως διαδεδομένη ιδιαίτερα στη περιοχή της Μεσογείου, γιατί οι σοδειές έχουν πληγεί περισσότερο από την ξηρασία «Μια σειρά δυσμενών κλιματικών φαινομένων επηρέασαν τα λιόδενδρα και τους καρπούς – λέει ο Τζούλιο Μανέλι , πρόεδρος της Ισπανικής Ενωσης Καταναλωτών Facua. Η αύξηση των τιμών, λοιπόν, είναι ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των γειτονικών χωρών, ιδιαίτερα στη περιοχή της Μεσογείου, όπου οι σοδειές έχουν πληγεί περισσότερο από την ξηρασία.
H κλιματική κρίση έχει αρχίσει να δείχνει τα δόντια της, λένε οι εκπρόσωποι των Ισπανών παραγωγών. Και με τις τιμές στα ύψη, οι Ισπανοί, όπως και οι Ιταλλοί, οι Ελληνες αλλά και οι Γάλλοι, θα αναγκαστούν να μειώσουν την κατανάλωση ελαιολάδο.
Στην Ισπανία, η μέση κατανάλωση ελαιολάδου είναι 11,4 λίτρα ετησίως ανά άτομο, σε σύγκριση με 7,1 λίτρα στην Ιταλία και 5,8 λίτρα στην Πορτογαλία.
Η Ισπανία και η Ιταλία – η πρώτη και δεύτερη δύναμη παραγωγής ελαιολάδου στον κόσμο αντίστοιχα – δεν «λάμπουν», οι άλλοι κύριοι ανταγωνιστές τους στη Μεσόγειο , δεν τα πάνε καλύτερα. Η παραγωγή είναι κάτω του μέσου όρου επίσης στην Τυνησία και την Τουρκία και αυτό δεν συμβάλει στη μείωση των τιμών. «Η πρόσφατη επιλογή της Άγκυρας να μπλοκάρει τις εξαγωγές ελαιολάδου για να εγγυηθεί την εσωτερική αγορά, αν μη τι άλλο, θα επιδεινώσει το πρόβλημα των τιμών.
Φαινόμενα κερδοσκοπίας
«Αλλά και η Γαλλία θα επηρεαστεί από αυτές τις αυξήσεις τιμών, καθώς καταναλώνουμε μόνο το 4% του ελαιολάδου «made in France»», λένε οι Ενώσεις των Γάλλων ελαιοπαραγωγών. «Τα περισσότερα από τα ελαιόλαδα που αγοράζουν οι Γάλλοι καταναλωτές προέρχονται από την Ανδαλουσία. Στη Γαλλία, η κατανάλωση έχει σχεδόν διπλασιαστεί σε 25 χρόνια».
Η Ενωση Ισπανών Καταναλωτών καταγγέλλει πάντως και φαινόμενα κερδοσκοπίας ,λόγω των ισχυρών αυξήσεων που σημειώνονται στον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας. Υπό αυτή την έννοια, η Ενωση αναφέρει στην έκθεσή του ότι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο αυξήθηκε φέτος ανά λίτρο έως και 2,57 ευρώ περισσότερο από το φυσιολογικό, στα σούπερ μάρκετ.
Για το καλάθι της νοικοκυράς, η προοπτική μόνο ρόδινη δεν είναι: «Για πρώτη φορά, εδώ και 30 χρόνια, το ελαιόλαδο θα πάψει να είναι εμπόρευμα και θα γίνει προϊόν premium – λέει ο Γκρανιέρι. Μιλάμε πλέον για προϊόν πολυτελείας …
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
