Διανύω τους τελευταίους μήνες της δεκαετούς θητείας μου στην Προεδρία της Δημοκρατίας και για αυτό θεωρώ ως επιβεβλημένο καθήκον προς τον λαό να καταθέσω τα πεπραγμένα της Διακυβέρνησης, αλλά και το συνδεδεμένο με το παραχθέν έργο, Σχέδιο η «Κύπρος-το αύριο», που μέσα από 56 μεταρρυθμιστικές προβλέψεις και 74 επενδυτικές δράσεις αποτελεί το κληροδότημα μου για ένα σύγχρονο Ευρωπαϊκό Κράτος, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης.
Ο Πρόεδρος χαρακτήρισε τη σημερινή εκδήλωση ως πολιτικό μνημόσυνο στη Ζέτα Αιμιλιανίδου, τονίζοντας, ο απολογισμός της δεκαετούς διακυβέρνησης θα γίνει κατά τομέα ή συνδυασμό τομέων πολιτικής, με βάση τις προγραμματικές μου δηλώσεις είτε κατά την πρώτη είτε κατά τη δεύτερη διεκδίκηση της Προεδρίας, πάντα σε συσχετισμό με το Σχέδιο «Κύπρος-το αύριο».
Ακολουθεί η σύνοψη της ομιλίας του Νίκου Αναστασιάδη :
Το πρώτο κεφάλαιο ή πυλώνας απολογισμού είναι η υποχρέωση της Πολιτείας να οικοδομήσει ένα πραγματικό Κράτος Πρόνοιας χωρίς αποκλεισμούς.
Ένα Κράτος ευαίσθητο και ικανό να σταθεί αρωγός στις ανάγκες του συνόλου των πολιτών, αλλά ιδιαιτέρως όσων έχουν ανάγκη της κρατικής μέριμνας και προστασίας.
Η παράθεση του Κυβερνητικού έργου και οι πρόνοιες του Σχεδίου «Κύπρος-το αύριο», θα αναλυθούν σε 5 ενότητες:
• Η πρώτη ενότητα αφορά μεταρρυθμίσεις και ριζοσπαστικές πολιτικές που θεμελίωσαν το Κράτος Πρόνοιας.
• Η δεύτερη, τα μέτρα στήριξης της τρίτης ηλικίας.
• Η τρίτη, τη στήριξη πολιτών με αναπηρίες ή αναπτυξιακές διαταραχές.
• Η τέταρτη, τη στήριξη ειδικών κατηγοριών πληθυσμού.
• Η πέμπτη, τη στήριξη των οικογενειών.
Η πρώτη ενότητα αφορά σειρά μεταρρυθμίσεων που θεμελίωσαν το Κράτος Πρόνοιας.
Μεταρρυθμίσεις όπως:
(1) Μεταρρύθμιση και εξ ορθολογισμός συστήματος και κριτηρίων δικαιούχων επιδόματος.
Διαπιστώθηκε από την πρώτη στιγμή η απουσία ενιαίου μητρώου δικαιούχων λήψης επιδομάτων στήριξης, με την ταυτόχρονη λειτουργία τεσσάρων Υπηρεσιών σε διάφορα Υπουργεία χωρίς την όποια διασύνδεση μεταξύ τους, με αποτέλεσμα αριθμός πολιτών να εκμεταλλεύεται τα κενά και την απουσία ελέγχου, γεγονός που απέβαινε σε βάρος των πραγματικά εχόντων ανάγκη.
Ένα δεύτερο αρνητικό στοιχείο ήταν η ανομοιογένεια των κριτηρίων παραχώρησης επιδομάτων σε κάθε μία των υπηρεσιών.
Με τη διαπίστωση της στρέβλωσης, προχωρήσαμε στην κατάργηση των διαφόρων υπηρεσιών και την ενοποίηση τους σε ενιαίο φορέα και υπαγωγή τους στο καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Πρόνοιας.
Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε ενιαίο μητρώο δικαιούχων αλλά και ενιαία αντικειμενικά κριτήρια για όσους έχουν ανάγκη στήριξης της Πολιτείας.
Για να γίνει κατανοητή η στρέβλωση, αρκεί και μόνο να αναφέρω πως με τη δημιουργία του Μητρώου διαπιστώθηκε πως χιλιάδες λήπτες δημοσίου βοηθήματος, δεν ήσαν δικαιούχοι λόγω αδήλωτων εισοδημάτων και καταθέσεων σε τράπεζες που σε κάποιες περιπτώσεις υπερέβαιναν το 1 εκατομμύριο.
(2) Εισαγωγή και θεσμοθέτηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
Ο εξορθολογισμός του συστήματος, συνοδεύτηκε με μια νέα ριζοσπαστική πολιτική μέσω της εισαγωγής του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, που δημιούργησε για πρώτη φορά ένα πραγματικό δίκτυ κοινωνικής προστασίας, για τους πλέον ευάλωτους συμπολίτες μας.
Πέραν της διασφάλισης του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, οι δικαιούχοι επωφελούνται επιπλέον από την επιδότηση ενοικίου για ενοικιαζόμενη κατοικία, επιδότηση τόκων για στεγαστικό δάνειο, την παροχή χριστουγεννιάτικου δώρου, την κάλυψη τελών Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αναγκών φροντίδας, έκπτωση 20% στον λογαριασμό κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος και παροχή δωρεάν υπηρεσιών υγείας μέσω του ΓΕΣΥ.
Με την εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και τον εξορθολογισμό του μέχρι τότε συστήματος δημόσιου βοηθήματος, οι αντίστοιχες δαπάνες για τους δικαιούχους αυξήθηκαν κατά 24% από το 2014 μέχρι το 2021, με συνολική δαπάνη ύψους 1.7 δισεκατομμυρίου ευρώ.
(3) Καθιέρωση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού.
Από την μεταρρύθμιση αυτή θα επωφεληθούν ουσιαστικά, 40 χιλιάδες χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι με μια σημαντική αύξηση στους μισθούς, ενώ επηρεάζονται θετικά όσον αφορά τη μισθοδοσία τους, σε μικρότερο βαθμό, ακόμη 60 χιλιάδες συμπολίτες μας.
Γνωρίζω τις αντιδράσεις, όμως θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως επιτέλους έχουμε καταστεί μια εκ των χωρών που έχουν υιοθετήσει τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό. Οποιεσδήποτε άλλες ενδεχόμενες διαφορές θα πρέπει να συζητηθούν στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα, ενώ δεν πρέπει να παραγνωρίζεται πως μετά από ένα χρόνο θα έχουμε αναθεώρηση και μετέπειτα αναθεώρηση ανά διετία.
(4) Θεσμοθέτηση και υλοποίηση του Γενικού Συστήματος Υγείας.
Πρόκειται για μία μεταρρύθμιση που ύστερα από δεκαετίες μελετών, έγινε πραγματικότητα προς όφελος του συνόλου των πολιτών αλλά ιδιαιτέρως των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
(5) Προς ενίσχυση του ξεχωριστού ρόλου και πολιτικών που πρέπει να διακρίνει ένα κράτος πρόνοιας, προχωρήσαμε στην ίδρυση του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, αναβαθμίζοντας τις δομές των κοινωνικών υπηρεσιών με την υλοποίηση του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
(6) Θεσμοθετήσαμε την ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη που διασφαλίζει πως κανένας συνταξιούχος δεν θα ζει κάτω από το όριο της φτώχιας.
(7) Θεσμοθετήθηκε η σύνταξη χηρείας και για τους άντρες.
(8) Εισάχθηκε η άδεια πατρότητας μετ’ απολαβών, ενώ επιμηκύνθηκε η άδεια μητρότητας κατά 4, 6 και 8 εβδομάδες αναλόγως του αριθμού των τέκνων.
(9) Κατοχυρώθηκε το δικαίωμα της γυναίκας σε άδεια μητρότητας για παιδιά που αποκτώνται από παρένθετη μητέρα.
(10) Θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά, χριστουγεννιάτικο επίδομα σε:
(α) χαμηλοσυνταξιούχους
(β) πολύτεκνες μητέρες
(γ) λήπτες δημοσίου βοηθήματος και
(δ) εγκλωβισμένους.
(11) Για πρώτη φορά δημιουργήσαμε Κέντρα Αξιολόγησης Αναπηρίας.
(12) Θεσμοθέτηση σύνταξης σε θαλασσαιμικούς από την ηλικία των 50 ετών.
(13) Καθιέρωση επιδόματος διακίνησης σε θαλασσαιμικούς και νεφροπαθείς.
(14) Αποκατάσταση των Ταμείων Προνοίας των εργαζομένων με συνεισφορά του 75% από το κράτος.
(15) Εντός των αμέσως επομένων εβδομάδων θεσμοθετείται το Ταμείο Συντάξεων των υπαλλήλων του δημόσιου και ημιδημόσιου τομέα που είχαν προσληφθεί μετά το 2011.
(16) Μια εξίσου σημαντική μεταρρύθμιση ευρίσκεται στο τελικό στάδιο διαβουλεύσεων. Αναφέρομαι στη Μεταρρύθμιση του Συνταξιοδοτικού Συστήματος των κοινωνικών ασφαλίσεων.
(17) Προχωρεί η ψηφιοποίηση και η ηλεκτρονική υποβολή αιτημάτων για καταβολή όλων των επιδομάτων, με στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και της ανάγκης φυσικής παρουσίας των δικαιούχων στα επαρχιακά γραφεία των αρμόδιων Υπουργείων, αλλά και τη σύντμηση του χρόνου καταβολής των επιδομάτων.
(18) Στο τελικό στάδιο και θα υλοποιηθεί προ του τέλους της θητείας μου είναι η εισαγωγή του δικαιώματος σε γονική άδεια 2 μηνών μετ’ απολαβών για γονείς που έχουν παιδιά ηλικίας μέχρι 8 χρόνων.
(19) Ευρίσκεται σε διαδικασία μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού το οικογενειακό δίκαιο, με νομοσχέδια που ευρίσκονται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων και ευελπιστώ πως εντός των επόμενων βδομάδων θα ψηφιστούν σε νόμους.
Πέραν των πιο πάνω ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων και ως αποτέλεσμα της ορθής δημοσιονομικής πολιτικής, επετράπη στην Κυβέρνηση να επαναφέρει αριθμό παροχών που είχαν καταργηθεί προ της ανάληψης της Προεδρίας, να δοθούν αυξήσεις σε παρεχόμενα βοηθήματα, αλλά και να εισαχθούν νέες παροχές κοινωνικής πρόνοιας, με επιπρόσθετη ετήσια δαπάνη πέραν των 211 εκατομμυρίων ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα και ενδεικτικά αναφέρω:
(α) Έχουμε επαναφέρει 4 επιδόματα που είχαν καταργηθεί, με συνολικό ετήσιο κόστος 22.5 εκατομμύρια ευρώ που αφορούν άτομα με αναπηρίες, πολύτεκνους και χαμηλοσυνταξιούχους.
(β) Το κόστος των νέων επιδομάτων που υπερβαίνουν τα 10 ανέρχεται στα 110 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
(γ) Αυξήσαμε υφιστάμενες παροχές κατά 78.2 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Η σημαντική αύξηση στις δαπάνες του 2013 σε σχέση με εκείνες του 2021 οι οποίες παρουσιάζουν αύξηση του 24%.
Ο αγώνας για ένα Κράτος Πρόνοιας δεν σταματά με συγκεκριμένες δράσεις. Και τούτο, γιατί εξωγενείς ή και άλλοι απρόβλεπτοι παράγοντες, όπως πανδημία, πόλεμοι, μπορεί να δημιουργήσουν νέες υποχρεώσεις στο Κράτος.
Για αυτό και χρειάζεται ένα απόλυτα ευέλικτο, προσιτό και φιλικό προς τους πολίτες σύστημα κοινωνικής αλληλεγγύης. Προς αυτήν την κατεύθυνση εντάσσεται και ο μελλοντικός προγραμματισμός και δράσεις που περιέχονται στο Σχέδιο η «Κύπρος – το αύριο».
Ένα σχέδιο, που αποτελεί συνέχεια της μέχρι σήμερα πολιτικής κοινωνικής πρόνοιας και που στοχεύει μεταξύ άλλων:
(α) Στην περαιτέρω μεταρρύθμιση και βελτίωση της λειτουργίας της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων, με τη δημιουργία ενιαίου μηχανογραφημένου συστήματος για μηδενισμό του χρόνου κατά την εξέταση των αιτήσεων.
(β) Στη μεταρρύθμιση του τομέα Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, με στόχο την ταχύτερη κοινωνική ενσωμάτωση και αποτελεσματικότερη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
(γ) Προκειμένου το Κράτος να είναι κοντά στον πολίτη, υιοθετείται ένα νέο πρόγραμμα με την πρόσληψη επαγγελματιών κοινωνικών λειτουργών που θα εδρεύουν ή θα περιοδεύουν σε κοινότητες ή συμπλέγματα κοινοτήτων, ώστε σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές να εντοπίζονται ταχύτερα και να αντιμετωπίζονται και αποτελεσματικότερα όσοι χρειάζονται την κοινωνική βοήθεια και στήριξη του Κράτους.
Το Πρόγραμμα ήδη έχει δρομολογηθεί και προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την εξασφάλιση υπηρεσιών των πρώτων 25 κοινωνικών λειτουργών.
(δ) Η επέκταση του θεσμού των Συμβουλευτικών Κέντρων για μονογονεϊκές οικογένειες και ηλικιωμένους, καθώς και των Κέντρων Προστασίας και Απασχόλησης Παιδιών και Εφήβων και Κέντρων Νεότητας.
Παρά τα όσα έχουν επιτευχθεί ή και προβλέπονται στο Κεφάλαιο «Κράτος Πρόνοιας, κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς», δεν θα τις πραγματικότητες όπως διαμορφώνονται ως αποτέλεσμα της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των συνακολούθων συνέπειων από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν ή ενδεχόμενα να επιβληθούν στη Ρωσία.
Πρόκειται για μια νέα εξωγενή οικονομική κρίση που προκαλεί πληθωριστικές τάσεις, αυξήσεις τιμών και συνακόλουθη μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, με ιδιαίτερο πλήγμα στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Σας διαβεβαιώ πως με την ίδια ευαισθησία και αποτελεσματικότητα που αντιμετωπίσαμε τόσο την οικονομική κρίση του 2013 όσο και την υγειονομική κρίση του 2020, θα αντιμετωπίσουμε μέσα στα πλαίσια των οικονομικών δυνατότητων του Κράτους, και τη σημερινή κρίση.
Ήδη μια δέσμη μέτρων στήριξης ύψους 350 εκατομμυρίων ευρώ έχει υιοθετηθεί προς στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων, των ευάλωτων ομάδων, των γεωργοκτηνοτρόφων, αλλά και οριζόντιας στήριξης των πολιτών μέσω της κάλυψης της αύξησης της ηλεκτρικής ενέργειας από τον τρέχοντα μήνα αλλά και της μείωσης των φόρων για τα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης.
Παράλληλα, στη βάση των οικονομικών δυνατοτήτων του Κράτους, συνεχώς αξιολογούνται και μελετώνται νέα μέτρα που δυνητικά μπορεί να υιοθετηθούν προς περαιτέρω στήριξη της οικονομίας και ανακούφιση των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
Τα όσα ανέφερα, με συγκεκριμένα στοιχεία, δείκτες και αριθμούς, αποτελούν ένα μόνο μικρό μέρος των πλέον σημαντικών και ουσιωδών δράσεων που έχουμε υιοθετήσει και υλοποιούμε με στόχο τη δημιουργία ενός πραγματικού κράτους πρόνοιας.
Και τούτο γιατί εντάσσονται σε άλλα κεφάλαια πολιτικής για τα οποία εκτενή αναφορά θα κάνω τις προσεχείς εβδομάδες.
Αξίζει να σημειώσω πως κατά την ενάσκηση των πιο πάνω δράσεων όχι μόνο δεν μειώσαμε ή καταργήσαμε οποιοδήποτε επίδομα κοινωνικής παροχής, αλλά αντιθέτως προχωρήσαμε σε επαναφορά επιδομάτων που είχαν καταργηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, σε αυξήσεις υφιστάμενων επιδομάτων και στην εισαγωγή νέων επιδομάτων.
Αυτό που θέλω να τονίσω είναι πως έχω ήσυχη την συνείδηση μου γιατί ανταποκρίθηκα στις προεκλογικές μου δεσμεύσεις για δημιουργία ενός πραγματικού Κράτους πρόνοιας χωρίς αποκλεισμούς, στηρίζοντας εμπράκτως όσους των συμπολιτών μας έχουν ανάγκη.
Και είναι αυτή η συνεχής προσπάθεια αναβάθμισης τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά του δικτύου κοινωνικής προστασίας προς διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης και των ίσων ευκαιριών σε όλους τους συμπολίτες μας που αποτέλεσε τους συγκεκριμένους στόχους πολιτικής, ύψους 315 εκατομμυρίων ευρώ, που υιοθετήθηκαν στο Εθνικό Σχέδιο «Κύπρος – το αύριο».
Ένα σχέδιο που αποτελεί το επιστέγασμα, την ολοκλήρωση του έργου που έχουμε αρχίσει και το κληροδότημα, όχι μόνο στην επόμενη κυβέρνηση, αλλά στο σύνολο των πολιτών, την κάθε Κύπρια και κάθε Κύπριο.
