- Η ΡΑΕΚ έδρασε έγκαιρα, και θα συνεχίσει να εκτελεί το έργο της, με κύριο γνώμονα τη δημιουργία νέων ρυθμίσεων που θα έχουν πάντα στο επίκεντρο τους τον καταναλωτή, το περιβάλλον, αλλά και το σύνολο της οικονομίας
Το 2022 η αγορά ηλεκτρισμού της Κύπρου γνώρισε μια πρόγευση του μέλλοντος, με υψηλότερη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ηλεκτρισμού (ΑΠΕ-Η). Στην Κύπρο σήμερα βρίσκονται σε λειτουργία περίπου 407 μεγαβάτ φωτοβολταϊκών συστημάτων, 157 μεγαβάτ αιολικών συστημάτων και 13 μεγαβάτ συστημάτων βιομάζας, δηλαδή, σύνολο εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ-Η 577 μεγαβάτ και σύνολο εγκατεστημένης ισχύος συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής 1483 μεγαβάτ. Δηλαδή το 28% της εγκατεστημένης ισχύος αφορά συστήματα ΑΠΕ-Η. Όσον αφορά τη συνεισφορά των ΑΠΕ-Η στην τελική ετήσια κατανάλωση ηλεκτρισμού το 2021 έχει φτάσει στο 15% και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2022, καθώς επίσης και στα επόμενα χρόνια.
Συνάμα, η Κύπρος, διανύει μια εποχή που χαρακτηρίζεται από πρωτόγνωρες αλλαγές και προκλήσεις που πηγάζουν από την εισαγωγή της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, αλλά και τη συνεχόμενη προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε το νησί μας να σταματήσει να είναι «ηλεκτρικά αποξενωμένο» από την υπόλοιπη Ευρώπη. Στην αιχμή των εξελίξεων, η ΡΑΕΚ έδρασε έγκαιρα, και θα συνεχίσει να εκτελεί το έργο της, με κύριο γνώμονα τη δημιουργία νέων ρυθμίσεων που θα έχουν πάντα στο επίκεντρο τους τον καταναλωτή, το περιβάλλον, αλλά και το σύνολο της οικονομίας.
Για αυτό η ΡΑΕΚ έχει συμπεριλάβει στους στρατηγικούς της στόχους ενέργειες και δράσεις που αφορούν ρυθμιστικά θέματα για την ενεργειακή μετάβαση, όπως:
- Την εποπτεία και συνεχή ρύθμιση της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού,
- Την παρακολούθηση της υλοποίησης των σχεδιασμών και την εποπτεία της αναδυόμενης αγοράς φυσικού αερίου,
- Την ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου με βάση την «Πράσινη Συμφωνία» και την «Προσαρμογή στον στόχο του 55%» (Fit for 55%),
- Την εκπλήρωση των στόχων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για το 2030,
- Την ένταξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο ηλεκτρικό σύστημα,
- Την υλοποίηση των ρυθμιστικών αποφάσεων για μεταμόρφωση του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου σε ένα έξυπνο δίκτυο,
- Τη διασφάλιση συγκράτησης του κόστους ενέργειας για την εθνική οικονομία και τους καταναλωτές,
- Τη συνεχή ενημέρωση των καταναλωτών και επενδυτών περί ρυθμιστικών θεμάτων αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου,
- Τη δημιουργία ρυθμιστικού πλαισίου για τη μετάβαση της Κύπρου προς την οικονομία του υδρογόνου.
Την ίδια ώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), μετά την ανάκαμψη από την πανδημία και την επιστροφή στην κανονικότητα, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες. Η ΕΕ σήμερα βρίσκεται σε ενεργειακή κρίση και πιο συγκεκριμένα σε κρίση φυσικού αερίου. Σήμερα η ΕΕ πληρώνει υψηλό τίμημα για την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιο RePowerEU για τον τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο το συντομότερο δυνατόν με την επιτάχυνση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μαζί με δράσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και για την ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου στην ΕΕ. Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια προσπάθεια της ΕΕ να επιταχύνει τη στρατηγική της προς την κατεύθυνση της ενεργειακής μετάβασης, η οποία αναμένεται να επιτευχθεί με κοινωνικά δίκαιο, οικονομικά αποδοτικό και ανταγωνιστικό τρόπο. Το σχέδιο RePowerEU της ΕΕ για την επιτάχυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών αποθήκευσης, καθώς και του υδρογόνου, την ενεργειακή απόδοση και την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να αυξηθεί η δυναμικότητα των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των Κρατών Μελών, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Στην Κύπρο, η κατάσταση δεν είναι πολύ καλύτερη διότι ο συνδυασμός της αύξησης στο κόστος των υγρών καυσίμων με το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων, που γνώρισαν μια πρωτόγνωρη ραγδαία αύξηση λόγω της ενεργειακής στρατηγικής της ΕΕ που αφορά την ενεργειακή μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια, αύξησε το κόστος ηλεκτρισμού σε πρωτοφανή επίπεδα. Για την επίλυση των προβλημάτων που αφορούν την ενεργειακή μετάβαση των απομονωμένων νησιωτικών ηλεκτρικών συστημάτων, και ειδικότερα για την Κύπρο, βραχυπρόθεσμα χρειάζεται η άμεση αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου, έτσι ώστε να μπορέσει να αυξηθεί η ευελιξία του ηλεκτρικού συστήματος με τη χρήση φυσικού αερίου και τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας, για να είναι εφικτή η επιπλέον διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κύπρου. Επίσης, σημαντικό συστατικό του μελλοντικού ενεργειακού συστήματος της Κύπρου αποτελεί η προώθηση της ηλεκτροκίνησης, με την εφαρμογή της τεχνολογίας “vehicle to grid” (V2G), δηλαδή η αμφίδρομη ροή της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ του ηλεκτρικού αυτοκινήτου και του ηλεκτρικού δικτύου.
H Κύπρος είναι το μόνο μη διασυνδεδεμένο Κράτος Μέλος της EE. Mε σωστό προγραμματισμό μπορεί να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό το ενεργειακό δυναμικό της, μετατρέποντας την Κύπρο σε ενεργειακό κόμβο για μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας με την δημιουργία κατάλληλων ηλεκτρικών διασυνδέσεων, όπως είναι η EuroAsia Interconnector και η EuroAfrica Interconnector. Με αυτό τον τρόπο θα αρθεί η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και συνάμα, η Κύπρος θα καταστεί κόμβος διακίνησης ηλεκτρισμού από και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και από και προς το Ισραήλ και την Αίγυπτο, αυξάνοντας παράλληλα την ενεργειακή μας ασφάλεια.
Μακροπρόθεσμα, με τη χρήση του υδρογόνου το οποίο θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ένα έξυπνο και ψηφιοποιημένο, ευέλικτο, αποκεντρωμένο, ηλεκτρικά διασυνδεδεμένο και διασυνδεδεμένο με αγωγούς ή/και εικονικούς αγωγούς φυσικού αερίου ή/και υδρογόνου, όπου θα γίνεται χρήση (α) υδρογόνου σε όλους τους ενεργειακούς τομείς, (β) ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, (γ) συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και (δ) ηλεκτροκίνησης.
Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου κ. Ανδρέας Πουλλικκάς
Άρθρο από το περιοδικό Nomisma
