Του Μιχάλη Ψύλου
Για πρώτη φορά μετά την κρίση που προκάλεσε η δολοφονία του Σαουδάραβα αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη το 2018, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποιεί διήμερη επίσημη επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία, μετά από πρόσκληση του βασιλιά Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας έγινε δεκτός από τον Σαουδάραβα μονάρχη Αμπντουλαζίζ σε επίσημη τελετή στο Παλάτι Αλ Σαλάμ και στη συνέχεια συναντήθηκε με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας. Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MbS) είναι και ο ισχυρός άνδρας στη χώρα, τον οποίο όμως η Άγκυρα είχε κατονομάσει ως ηθικό αυτουργό της δολοφονίας Κασόγκι τον Οκτώβριο του 2018 στο προξενείο Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, κάτι που διέψευσε το Ριάντ. Τα φιλοκυβερνητικά τουρκικά ΜΜΕ είχαν κατηγορήσει τον «MbS» και του έδωσαν ακόμη και το παρατσούκλι «Αμπού Μινσάρ» για τη δολοφονία –«o κύριος με το πριόνι».
Η Τουρκία είχε αρχικά αναλάβει τις έρευνες για τη δολοφονία του Κασόγκι, αλλά πρόσφατα και εν αναμονή της επίσκεψης Ερντογάν, παρέδωσε την υπόθεση στη Σαουδική Αραβία, προς οργή πολλών. Αν και ο ίδιος ο Ερντογάν είχε θεωρήσει τον MbS πολιτικά υπεύθυνο για τη βάναυση δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, ο πραγματισμός και η δύναμη του χρήματος τελικά θριάμβευσαν.
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο Ερντογάν δεν είναι βέβαια οι καλύτεροι φίλοι, αλλά η διεθνής απομόνωση του πρίγκηπα διαδόχου από τη μία πλευρά και η άσχημη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας από την άλλη, ανάγκασαν τους δύο άνδρες να δώσουν τα χέρια, όπως εύστοχα γράφει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. «Ο Ερντογάν χρειάζεται επειγόντως όσο το δυνατόν περισσότερα δισεκατομμύρια δολάρια από το πλούσιο πετρελαϊκό κράτος, ενώ την ίδια ώρα ο επονομαζόμενος και MbS διάδοχος έχει σχέδια να επεκτείνει την εξουσία της Σαουδικής Αραβίας σε ολόκληρη τη σουνιτική Μέση Ανατολή».
Και οι δυο ηγέτες χρεώνονται πάντως με μια αποτυχία: Ο Ερντογάν μάταια ήλπιζε να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη Μέση Ανατολή μετά την Αραβική Άνοιξη με τη βοήθεια της Ισλαμικής Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενώ ο MbS έχει ήδη αποτύχει να νικήσει στρατιωτικά τους αντάρτες Χούτι στην Υεμένη».
«Αδελφές χώρες»
Ο Τούρκος πρόεδρος, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, έκανε μάλιστα λόγο στον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά τις συναντήσεις του για «δύο αδελφές χώρες με ιστορικούς, πολιτιστικούς και ανθρώπινους δεσμούς, που προσπαθούμε να ενισχύσουμε κάθε είδους πολιτικές, στρατιωτικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ μας και να ξεκινήσουμε μια νέα εποχή».
Πηγή φωτ. Yeni safak
Η Σαουδική Αραβία, μαζί με τα Εμιράτα, την Αίγυπτο και την Ιορδανία, είναι εδώ και καιρό μαζί με το Ισραήλ στις άμεσες προτεραιότητες του Ερντογάν.
Η συμφωνία που βρέθηκε τώρα στο τραπέζι, ορίζει ότι ο Ερντογάν θα σταματήσει να υποστηρίζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, τους οποίους μισεί η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας, και ότι θα αποφύγει να μιλήσει για τη δολοφονία Κασόγκι. Σε αντάλλαγμα, ο MbS υπόσχεται να περιορίσει τις περιφερειακές φιλοδοξίες της. Έχει ήδη άρει τον αποκλεισμό κατά του φιλικού προς την Τουρκία, Κατάρ . Θέλει επίσης να επενδύσει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια στην Τουρκία το συντομότερο δυνατό.
Τα σχέδια του Ερντογάν
Πολιτικοί παρατηρητές βλέπουν άλλωστε, πρωτίστως οικονομικά συμφέροντα, πίσω από την προσέγγιση του Ερντογάν. Το τουρκικό νόμισμα, η λίρα, χάνει συνεχώς αξία, ο πληθωρισμός αυξάνεται και μαζί και η δυσαρέσκεια του πληθυσμού – ενώ τα ποσοστά του Ερντογάν στις δημοσκοπήσεις , μειώνονται. Αν και οι σχέσεις του Τούρκου προέδρου με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχουν βελτιωθεί ξανά ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, η Δύση δεν μπορεί να τον εμπιστευθεί.
Η επίσκεψη Ερντογάν στη Σαουδική Αραβία γίνεται άλλωστε σε μία περίοδο που οι σχέσεις του Βασιλείου με τις ΗΠΑ δεν είναι και στην καλύτερη φάση τους.
Η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της κρατούν αποστάσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ και έτσι η προσέγγιση τους από τον Ερντογάν δεν κατατάσσεται στην στροφή προς την Δύση που επιχειρεί η Τουρκία.
