Πρόταση για μια ενιαία βιομηχανική στρατηγική για τον τομέα της άμυνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εστιάζοντας στην στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ετοιμότητας της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης εν μέσω των γεωπολιτικών αλλαγών που έφερε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Μεταξύ άλλων, η στρατηγική που προτείνει η Κομισιόν προβλέπει μια σειρά από στόχους για τα κράτη μέλη για ενθάρρυνση των κοινών αγορών και της ενίσχυσης των αγορών αμυντικών προϊόντων από το εσωτερικό της ΕΕ.
«Πρέπει να επενδύσουμε περισσότερα και να επενδύσουμε καλύτερα» τόνισε η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Κομισιόν αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βέσταγκερ σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, και τον Επίτροπο για την Εσωτερική Αγορά, Τιερί Μπρετόν.
«Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ, πρέπει να αναλάβουμε ευθύνη για την άμυνα» της Ευρώπης, καθώς αυτό θα καταστήσει την ΕΕ «πιο ισχυρούς σύμμαχους» σημείωσε η κ. Βέσταγκερ.
Ο κ. Μπορέλ υπογράμμισε πως θα πρέπει η Ευρώπη να περάσει «από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε ένα μακροπρόθεσμο όραμα», ώστε να μην χρειάζεται να παρακολουθεί αν υπάρχει διαθέσιμο δυναμικό σε πυρομαχικά και αμυντικά προϊόντα, όπως γίνεται τώρα για στήριξη προς την Ουκρανία, «αλλά να μπορούμε να διασφαλίσουμε συνεχή ροή παραγωγής».
Τόνισε πως «δεν έχουμε ‘Πεντάγωνο’ στην Ευρώπη» το οποίο να μπορεί να κινητοποιεί τη βιομηχανία ως ο αγοραστής, και πως θα πρέπει μεσοπρόθεσμα να αυξηθεί η δύναμη και η ανθεκτικότητα της αμυντικής βιομηχανίας, με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να θέτουν στο τραπέζι της ανάγκες ως οι αγοραστές.
Ο κ. Μπρετόν επεσήμανε πως η εποχή του «μερίσματος ειρήνης» έχει τελειώσει μετά την εισβολή της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, αλλά τόνισε πως «δεν συζητείται η αφαίρεση της πρωτοβουλίας από τα κράτη μέλη για την άμυνα» ούτε αλλαγή συνθηκών.
Τόνισε πως αυτά που προτείνονται αποτελούν «αλλαγές στο πλαίσιο των Συνθηκών», και πως «όποιος λέει το αντίθετο μεταφέρει παραπληροφόρηση». Πρόσθεσε ακόμα πως θεωρεί καλή ιδέα την χρήση των κερδών που προκύπτουν από παγωμένα Ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για χρηματοδότηση και της ευρωπαϊκής άμυνας.
Στο πλαίσιο του πακέτου για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική (European Defence Industrial Strategy – EDIS), η Κομισιόν κατέθεσε ως πρώτο μέσο ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αμυντική βιομηχανία (European Defence Industry Programme – EDIP) και ένα πλαίσιο μέτρων για τη διασφάλιση της έγκαιρης διαθεσιμότητας και προμήθειας αμυντικών προϊόντων.
Στη στρατηγική καταγράφονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η τεχνολογική και βιομηχανική βάση της ευρωπαϊκής άμυνας, καθώς και η ανάγκη περισσότερων, καλύτερων και κοινών επενδύσεων από τα κράτη μέλη για να αυξηθεί η βιομηχανική ετοιμότητα της ΕΕ.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κομισιόν προτείνει μια σειρά από δράσεις με στόχο την καλύτερη εκπλήρωση των συλλογικών αμυντικών αναγκών, μεταξύ άλλων μέσω υπαρχόντων εργαλείων όπως η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) αλλά και μέσω κινήτρων για συνεργασία μεταξύ κρατών μελών στο στάδιο της αγοράς αμυντικών δυνατοτήτων.
Επίσης, προβλέπεται στήριξη σε επενδύσεις των κρατών μελών και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, καθώς και μέτρα διασφάλισης ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί και οι προϋπολογισμοί της ΕΕ θα υποστηρίζουν με τα απαραίτητα μέσα την προσαρμογή της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας στο νέο πλαίσιο ασφαλείας.
Το πλαίσιο προβλέπει επίσης την ενσωμάτωση μιας κουλτούρας αμυντικής ετοιμότητας σε όλες τις πολιτικές, ανάπτυξη στενότερων δεσμών με την Ουκρανία μέσω της συμμετοχής της σε σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, συνεργασία με το ΝΑΤΟ και άλλους διεθνείς εταίρους
Ακόμα, η στρατηγική καθορίζει συγκεκριμένους δείκτες που αποσκοπούν στο να μετρήσουν την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά τη βιομηχανική τους ετοιμότητα. Τα κράτη μέλη καλούνται μέχρι το 2030 να προμηθεύονται τουλάχιστον το 40% του αμυντικού εξοπλισμού τους μέσω συνεργασιών, να διασφαλίσουν ότι έως το 2030 η αξία του εμπορίου στον τομέα της άμυνας εντός της ΕΕ θα αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 35% της αξίας της αμυντικής αγοράς της ΕΕ, και να καταγράψουν σταθερή πρόοδο προς την κατεύθυνση της προμήθειας τουλάχιστον του 50% του προϋπολογισμού αμυντικών προμηθειών τους από την αγορά της ΕΕ έως το 2030, και του 60% έως το 2035.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αμυντική βιομηχανία (EDIP) είναι η νέα νομοθετική πρωτοβουλία που θα γεφυρώσει από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης, τα οποία εγκρίνονται το 2023 και λήγουν το 2025, σε μια πιο διαρθρωτική και μακροπρόθεσμη προσέγγιση για την επίτευξη της ετοιμότητας της αμυντικής βιομηχανίας. Αυτό θα διασφαλίσει τη συνέχεια στη στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης, ώστε να συνοδεύσει την ταχεία προσαρμογή της στη νέα πραγματικότητα.
