Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, εκτός από νεκρούς και καταστροφές, επιφέρει και σοβαρές ανακατατάξεις στα γεωπολιτικά δεδομένα, κάτι που αναμένεται να επηρεάσει τη γεωστρατηγική ισορροπία του πλανήτη.
Ήδη, στα πρώτα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν, είναι ότι η Ε. Ένωση για πρώτη φορά στην ιστορία της κατάφερε να βρει κοινή γλώσσα και να λάβει κοινές αποφάσεις για ένα περιφερειακό πρόβλημα. Ανεξαρτήτως των επιμέρους απόψεων της κάθε χώρας, οι 27 της Ε. Ένωσης συμφώνησαν και επέβαλαν κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αφήνοντας πίσω τα ιδιαίτερα οικονομικά και άλλα συμφέροντα που είχε η κάθε μια απ’ αυτές με τη Μόσχα.
Την ίδια ώρα, η Ευρώπη συνειδητοποίησε δύο πραγματικότητες που μέχρι τώρα ήταν μόνο στα χαρτιά. Η πρώτη είναι ότι θα πρέπει να βρει τρόπους απεξάρτησης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας και η δεύτερη είναι ότι θα πρέπει να προχωρήσει στην υλοποίηση του διαχρονικού στόχου για εγκαθίδρυση ενιαίας εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας.
Στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, ο πόλεμος έφερε ξανά στο προσκήνιο το ρόλο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στον πλανήτη. Σε μια περίοδο που η σημασία του ΝΑΤΟ ατόνησε (λόγω έλλειψης αντίπαλου δέους), όλες οι δυτικές χώρες άρχισαν να επικαλούνται τη στρατιωτική δύναμη του ΝΑΤΟ, ενώ χώρες της Ευρώπης που δεν είναι μέλη του ζητούν την ένταξη τους στους κόλπους του.
Πέραν, όμως των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ο πόλεμος ταρακουνά και τις πέτρες σε περιφερειακό επίπεδο. Έτσι, παρατηρούμε ότι η Τουρκία που ήταν σε ανυποληψία από τους δυτικούς άρχισε να ξαναποκτά τη συμπάθεια τους. Μάλιστα, λόγω της στάσης (;) που τηρεί στο Ουκρανικό, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ συζητούν να την εντάξουν και πάλι στο πρόγραμμα των σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών F-35. Ακόμα από δηλώσεις αμερικανών αξιωματούχων γίνεται φανερόν ότι υπάρχει μια πρόθεση να την εμπλέξουν στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου.
Αν και η Άγκυρα επιστράτευσε και πάλι το ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου» για να μην χαλάσει τις σχέσεις της είτε με τη Δύση, είτε με τη Ρωσία, οι δυτικοί αξιολογούν θετικά τη συνεισφορά της στο Ουκρανικό και ετοιμάζονται να την επιβραβεύσουν!
Μέσα σ’ αυτό το ανακάτεμα της τράπουλας που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, Κύπρος και Ελλάδα φαίνεται να μην κερδίζουν τίποτα ουσιαστικό. Πέραν των «μπράβο» που μας λένε οι ΗΠΑ και η Ε. Ένωση δεν έχουμε κάποιο χειροπιαστό όφελος, είτε στο κυπριακό, είτε στο Αιγαίο, είτε οπουδήποτε αλλού. Λέγοντας αυτό δεν σημαίνει ότι θα έπρεπε να μην καταδικάσουμε και να στηλιτεύσουμε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αντίθετα, ορθώς έπραξαν Λευκωσία και Αθήνα και στήριξαν τις δυτικές πρωτοβουλίες κατά της Μόσχας.
Όμως, πίσω απ’ αυτή τη στήριξη θα έπρεπε να προβληθούν και τα δικά μας προβλήματα και ειδικά η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ενδεικτικό του ότι δεν προβλήθηκε επαρκώς η σύνδεση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο είναι το γεγονός ότι ούτε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας κ. Ζελέφσκι δεν αναφέρθηκε σ’ αυτή την πτυχή μιλώντας στα κοινοβούλια της Κύπρου και της Ελλάδας.
Αν θέλουμε να εξαγάγουμε κάποια συμπεράσματα απ’ όσα συμβαίνουν στον πλανήτη, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι ότι αλλάζουν πολλά δεδομένα στο γεωπολιτικό παιχνίδι. Αυτή τη διαπίστωση οφείλουμε να την αξιολογήσουμε σωστά και να αξιοποιήσουμε προς όφελος μας. Και αυτό γιατί δεν θα θέλαμε μόλις τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία να βρεθούμε μπροστά σε αρνητικά δεδομένα με την ισχυροποίηση της Τουρκίας στο διπλωματικό παιχνίδι. Κύπρος και Ελλάδα θα πρέπει να προβάλουν στους δυτικούς τη δική μας συνεισφορά και να θέσουμε ξεκάθαρα τις αξιώσεις μας, τουλάχιστον στα εθνικά θέματα.
Ι. Ιωσήφ
