Καθώς βρισκόμαστε μια βδομάδα πριν να αποχαιρετήσουμε το 2023, όλοι προσπαθούμε να διαγνώσουμε τι μας επιφυλάσσει η νέα χρονιά στην οικονομία. Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που μας κληροδοτεί το 2023 καθώς και τις πιθανές προκλήσεις του 2024, προβαίνουμε σε προβλέψεις και αναλύσεις για τη νέα χρονιά.
Κι’ όμως, το που πραγματικά βρίσκεται σήμερα η οικονομία μας και το πως περίπου θα εξελιχθεί τη νέα χρονιά, μας τα είπε πολύ ξεκάθαρα η Κομισιόν στην έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας για το Φθινόπωρο του 2023,που έδωσε στη δημοσιότητα την περασμένη Πέμπτη.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έκθεση αυτή, η οικονομική ανάπτυξη στην Κύπρο αναμένεται να επιβραδυνθεί τα επόμενα χρόνια μετά την έντονη ανάκαμψη, που παρατηρήθηκε μετά την πανδημία.
Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ, επισημαίνεται στην έκθεση, αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 2,2% το 2023 από 5,1% το 2022.
Ειδικότερα, η ανάπτυξη αναμένεται να συνεχίσει να διαγράφει μέτρια πορεία το 2024 και το 2025, με ρυθμό γύρω στο 3%, κυρίως λόγω των σημαντικών επενδύσεων στους τομείς της ενέργειας, της εκπαίδευσης, της υγείας και του τουρισμού, οι οποίες εν μέρει υποστηρίζονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η εγχώρια ζήτηση και ο τουρισμός, προστίθεται, συνεχίζουν να έχουν ισχυρές αναπτυξιακές επιδόσεις, αλλά η εξωτερική ζήτηση για χρηματοοικονομικές και επιχειρηματικές υπηρεσίες επηρεάζεται αρνητικά από τις παγκόσμιες εξελίξεις, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Όσον αφορά την αγορά εργασίας, αναφέρεται ότι παραμένει εύρωστη, με την απασχόληση να συνεχίζει να αυξάνεται και την ανεργία να αναμένεται να μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, κάτω του 6% έως το 2025.
Ο πληθωρισμός, συνεχίζει η έκθεση, αναμένεται να επιβραδυνθεί αισθητά στο 4,1% το 2023, αφού έφθασε στο μέγιστο του σημείο στο 8,1% το 2022, και προβλέπεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, διευκρινίζεται στην έκθεση, ο βασικός πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει αυξημένος, εν μέρει, λόγω της ώθησης προς τα πάνω των τιμών εξ αιτίας του συστήματος αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών.
Σχετικά με τη δημοσιονομική θέση της Κύπρου, επισημαίνεται ότι παραμένει ισχυρή. Το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης παρουσίασε σημαντικό πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ το 2022. Το 2023, τα έσοδα παρέμειναν ισχυρά, ενώ αυξήθηκαν επίσης και οι δαπάνες, αν και σε μικρότερο βαθμό.
Ωστόσο, διευκρινίζεται ότι υπάρχουν ορισμένοι δυνητικοί κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές, όπως πιθανά νέα ή παρατεταμένα μέτρα, ιδίως σε περίπτωση νέας αύξησης των τιμών της ενέργειας, και ενδεχόμενοι κίνδυνοι από τον τραπεζικό τομέα.
Τέλος, τονίζεται στην έκθεση ότι η Κύπρος διατηρεί την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους της. Παρά αριθμό των προκλήσεων, προστίθεται, η οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοοικονομική κατάσταση στην Κύπρο είναι συνολικά υγιής. Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, η Κύπρος αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ενώ οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι φαίνονται να είναι μέτριοι.
Αξιολογώντας αυτές τις διαπιστώσεις και προβλέψεις της Κομισιόν, μπορεί κάποιος να πει ότι το 2023, παρά τα πολλά προβλήματα και τις απρόβλεπτες αναποδιές που παρουσιάστηκαν, δεν εξελίχθηκε τόσο άσχημα για την κυπριακή οικονομία.
Ωστόσο, όπως προκύπτει και από την έκθεση της Κομισιόν, άφησε πίσω του πολλά ανοικτά μέτωπα, τα οποία θα βρούμε μπροστά μας τη νέα χρονιά και ίσως επηρεάσουν την πορεία των διαφόρων δεικτών της οικονομίας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε το ρευστό διεθνές οικονομικό περιβάλλον, τις επιπτώσεις από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και την πρόσφατη κρίση στο Ισραήλ, την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, τα υψηλά επιτόκια, τις εκκρεμότητες με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς μας και την αγορά ενέργειας, τις αμφιταλαντεύσεις με τις μεταρρυθμίσεις, την αργή προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού, τη νέα φορολογική μεταρρύθμιση, το μεταναστευτικό, τις στρεβλώσεις στο ΓεΣΥ κ.ά.
Είναι φανερόν, λοιπόν, ότι παρά το σχετικά θετικό αποτύπωμα που μας αφήνει το 2023, υπάρχουν σοβαρότατες εκκρεμότητες και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε το 2024.
Γι’ αυτό, η περίοδος που αρχίζει με τη νέα χρονιά δεν επιτρέπει εφησυχασμό και επανάπαυση. Χρειάζονται αποφάσεις και μέτρα, ώστε να αποκλείσουμε τους νέους κινδύνους και να οικοδομήσουμε πάνω στο μαξιλαράκι που μας αφήνει η απερχόμενη χρονιά. Το κατά πόσον θα τα καταφέρουμε, θα φανεί στο τέλος του 2024.
ΙΩΣΗΦ ΙΩΣΗΦ
