Μετά τις 6 Φεβρουαρίου και τους φονικούς σεισμούς που έπληξαν τη χώρα φαίνεται ότι ο χειρισμός της κατάστασης έχει εξελιχθεί στο ευάλωτο σημείο του Τούρκου προέδρου.
Ο σεισμός που άφησε πάνω από 46.000 νεκρούς στην Τουρκία, θα μπορούσε να έχει ενώσει την χώρα. Λειτούργησε, ωστόσο, με τον άκρως αντίθετο τρόπο, διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ του Ερντογάν και των αντιπάλων του. Και δύο μήνες πριν τις εκλογές, ο Τούρκος πρόεδρος αντιμετωπίζει ένα κύμα οργής για την διαχείριση του σεισμού και τον συγκεντρωτισμό της εξουσίας.
Ήδη αυτό το κλίμα αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, που θέλουν τον υποψήφιο της τουρκικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να έχει προβάδισμα 10 μονάδων έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η κατάρρευση βασικών κρατικών υπηρεσιών και η ενεργός δράση στις πληγείσες από τον σεισμό περιοχές ανεξάρτητων ομάδων, της τοπικής κυβέρνησης και πολιτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης (παρέχοντας βοήθεια και είδη ανάγκης την ώρα που η κυβέρνηση συνεισφέρει ελλιπώς) αποτελούν σημαντική δοκιμασία για τον Ερντογάν.
Και αυτό γιατί στο σύστημα που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια ο Ερντογάν συγκεντρώνοντας την εξουσία γύρω από την προεδρία και παραγκωνίζοντας τους τοπικούς θεσμούς, δεν συνηθίζεται ΜΚΟ και τοπικές κυβερνήσεις να έχουν ρόλο στις προσπάθειες παροχής βοήθειας και ανοικοδόμησης.
Συνοψίζοντας το κλίμα η καταξιωμένη Τουρκάλα δημοσιογράφος Ασλί Αϊντίντασμπας αναφέρει: «Το 2017, ο Ερντογάν εδραίωσε την εξουσία του με ένα συνταγματικό δημοψήφισμα, υποσχόμενος μια πιο αποτελεσματική κυβέρνηση. Σήμερα, αποδεικνύεται ότι η κεντρική προσέγγισή του δημιούργησε περισσότερες δυσλειτουργίες από ό,τι είχε φανταστεί κανείς. Οι κρατικοί θεσμοί γεμίζουν με ανίκανους πιστούς του καθεστώτος που δεν θα λάβουν αποφάσεις χωρίς εντολή από πάνω. Η ανάπτυξη με γνώμονα τις κατασκευές έχει δημιουργήσει ένα σάπιο σύστημα προστασίας. Τα ιδρύματα έχουν καταργηθεί, συμπεριλαμβανομένου του AFAD, της υπηρεσίας παροχής βοήθειας σε καταστροφές. Η Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνος κάποτε απολάμβανε τη φήμη του αξιόπιστου βοηθού σε περιόδους κρίσης. Τώρα, έχει βυθιστεί σε σκάνδαλα και κακοδιαχείριση».
Την ίδια ώρα η τουρκική κοινωνία στις περιοχές που επλήγησαν νιώθουν όχι μόνο δυσαρεστημένοι από τους χειρισμούς της τουρκικής κυβέρνησης, αλλά και ξεχασμένοι εντελώς καθώς πολλοί ζουν ακόμα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, τρόφιμα και βασικά είδη ανάγκης.
Ο σεισμός έδειξε ότι ο Ερντογάν και το προεδρικό του σύστημα έχουν διαβρώσει την Τουρκία εκ των έσω, και ως εκ τούτου έχει σίγουρα βελτιώσει τις πιθανότητες για τους αντιπάλους του, σχολιάζει η Αϊντίντασμπας. «Οι Τούρκοι βλέπουν πως οι πολιτικές του προέδρου έχουν επιδεινώσει τις επιπτώσεις της καταστροφής. Το αυταρχικό παζάρι του προέδρου με την τουρκική κοινωνία, που βασίζεται στην υπόσχεση της ευημερίας, της χρηστής διακυβέρνησης και του παγκόσμιου κύρους, έχει διαλυθεί».
Η πρόκληση της αντιπολίτευσης
Για την ίδια πάντως, όπως εξηγεί σε άρθρο της στην Washington Post, η πρόκληση για την αντιπολίτευση θα είναι να πείσει τους Τούρκους πολίτες ότι μπορούν να παράσχουν καλή διακυβέρνηση, ενώ παράλληλα θα διαλύουν το one-man καθεστώς της χώρας.
«Η αξιοποίηση της δημόσιας οργής και της υπόσχεσης για δημοκρατία μπορεί να μην είναι αρκετή. Με τις εκλογές να πλησιάζουν, η αντιπολίτευση πρέπει να πείσει τους πολίτες ότι μπορεί να προσφέρει μια ασφαλέστερη και καλύτερη Τουρκία μετά το καθεστώς του Ερντογάν», λέει χαρακτηριστικά σημειώνοντας ότι αυτό δεν θα είναι εύκολο καθώς ο Ερντογάν διαθέτει πολλούς από τους σημαντικότερους μοχλούς εξουσίας.
«Βασικά στελέχη της αντιπολίτευσης, όπως ο Κούρδος ηγέτης Σελαχατίν Ντεμιρτάς ή ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, είτε μαραζώνουν στη φυλακή είτε έχουν ανοιχτές νομικές υποθέσεις. Η κυβέρνηση χορηγεί επιχορηγήσεις και επιδόματα με στόχο την εδραίωση της βάσης του Ερντογάν. Ελέγχει το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και το δικαστικό σύστημα», εξηγεί αναφέροντας επίσης ότι υψηλόβαθμο στέλεχος της αποκάλυψε πως στον συνασπισμό της αντιπολίτευσης κυριαρχεί η ανησυχία ότι η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να προκαλέσει αστάθεια στη χώρα για να πείσει τους ψηφοφόρους να παραμείνουν στο status quo (κάτι που είδαμε επίσης στις εκλογές του 2015, των οποίων προηγήθηκαν μια σειρά από μυστηριώδεις τρομοκρατικές επιθέσεις).
Ιωάννα Βαρδαλαχάκη • [email protected]
