Το πρώτο βήμα προς τη μετάβαση σε ένα νέο καθεστώς για τα παλαιστινιακά εδάφη, έγινε σήμερα με την παραίτηση της κυβέρνησης της Δυτικής Όχθης στον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται την ώρα που το Ισραήλ ετοιμάζεται να κλιμακώσει την επίθεσή του στη Λωρίδα της Γάζας με εισβολή στη Ράφα. Αλλά κυρίως έρχεται εν μέσω εντεινόμενων πιέσεων από τις ΗΠΑ και τις δυνάμεις της Μέσης Ανατολής προς την Παλαιστινιακή Αρχή να ανοίξει τον δρόμο σε μία κυβέρνηση τεχνοκρατών, η οποία μετά τον πόλεμο θα μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο και της Γάζας (για την οποία πάντως η ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου έχει τα δικά της σχέδια).
Η παραίτηση της κυβέρνησης του Μοχάμαντ Σταγιέχ είναι ένα πρώιμο βήμα, που σίγουρα δεν θεωρείται αρκετό. Ουάσινγκτον και αραβικές δυνάμεις περιμένουν να δουν τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης, αλλά και να δουν τον γηραιό Μαχμούντ Αμπάς να κάνει στην άκρη, μεταφέροντας στον τεχνοκράτη νέο πρωθυπουργό μέρος των εξουσιών του προέδρου.
Μισό βήμα η παραίτηση της κυβέρνησης – Το άλλο μισό αφορά τον Αμπάς
Δεν είναι μόνο το προχωρημένο της ηλικίας του Μαχμούντ Αμπάς που θεωρείται αγκάθι. Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής δεν έχει περάσει από τη δοκιμασία της κάλπης από τότε που εξελέγη το 2005. Θεωρούμενος από τους Παλαιστίνιους ως αναποτελεσματικός, διεφθαρμένος και υπερβολικά εξαρτημένος από ΗΠΑ και Ισραήλ, ο Αμπάς έχει δει την απήχηση του κόμματός του, της Φατάχ, να πέφτει κατακόρυφα τόσο στη Γάζα (τον έλεγχο της οποίας είχε χάσει προ πολλού από τη Χαμάς) όσο και στη Δυτική Όχθη, της οποίας έχει τη διακυβέρνηση. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal περίπου το 90% των Παλαιστινίων ζητούν τώρα την παραίτησή του. Η παρουσία ενός τόσο αντιδημοφιλούς προέδρου είναι σίγουρα σημαντικό εμπόδιο για την ανάληψη της διακυβέρνησης της Γάζας ύστερα από πιθανή ισραηλινή αποχώρηση.
«Είναι μισό βήμα προς την αλλαγή της διακυβέρνησης», σχολίασε υπό καθεστώς ανωνυμίας στη WSJ αξιωματούχος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), που εκπροσωπεί τους Παλαιστίνιους διεθνώς. Άλλος αξιωματούχος της οργάνωσης αμφισβήτησε τι θα μπορούσε να πετύχει μια μελλοντική τεχνοκρατική κυβέρνηση για την Παλαιστινιακή Αρχή για την ανοικοδόμηση και τη διακυβέρνηση της Γάζας χωρίς νέα χρηματοδότηση και μακροπρόθεσμη πολιτική προοπτική για την περιοχή.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Αμπάς δεν έχει καμία πρόθεση παραίτησης προς το παρόν. Έχει πει σε Άραβες και Αμερικανούς αξιωματούχους ότι εργάζεται για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης με τον Μοχάμεντ Μουσταφά, πρώην υπουργό Οικονομίας της Παλαιστίνης και στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ως «φαβορί» για τη θέση του πρωθυπουργού.
Το μελλοντικό καθεστώς της Γάζας
Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν πιέζει – χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής – τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στην κατεύθυνση μίας άμεσης κατάπαυσης του πυρός. Πέρα από αυτό, ωστόσο, έχει ανοίξει και τη συζήτηση για το μελλοντικό καθεστώς της Γάζας. Η στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στον θύλακα πλησιάζει τον πέμπτο μήνα της και μία πρωταρχική συμφωνία για το τι θα καθεστώς θα επικρατήσει (ποιος θα έχει τη διακυβέρνηση, τον έλεγχο της ασφάλειας κτλ) είναι το κλειδί για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
«Η επόμενη φάση και οι προκλήσεις της απαιτούν νέες πολιτικές και κυβερνητικές ρυθμίσεις που θα λαμβάνουν υπόψη τη νέα πραγματικότητα στη Γάζα, τις συνομιλίες εθνικής ενότητας και την επείγουσα ανάγκη επίτευξης εσωτερικής παλαιστινιακής συμφιλίωσης με βάση το εθνικό συμφέρον», δήλωσε, καθώς υπέβαλε την παραίτησή του ο πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής. Η «συμφιλίωση» όμως είναι επίσης μία έννοια με πολλά ερωτηματικά. Ορισμένα κορυφαία στελέχη της Φατάχ επιδιώκουν συμφιλίωση με την πολιτική πτέρυγα της Χαμάς, που πήρε την εξουσία της Γάζας το 2007. Το Ισραήλ θέλει να εξαλείψει την οργάνωση από προσώπου γης, η οποία άλλωστε θεωρείται τρομοκρατική τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τις ΗΠΑ.
Συνομιλίες μεταξύ των διαφόρων παλαιστινιακών φατριών θα λάβουν χώρα στη Μόσχα. Η επιλογή της ρωσικής πρωτεύουσας θεωρείται εν πολλοίς συμβολική, όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές στη WSJ, αφού ούτε η Ρωσία έχει ξεκάθαρο οδικό χάρτη για ένα πιο ενωμένο παλαιστινιακό μέτωπο ή για το μέλλον της Γάζας.
