Ενα καλό νέο των τελευταίων ημερών είναι ότι τα τρία μεγάλα κόμματα στη χώρα μας σχεδόν ομονοούν στην ανάγκη να υπάρχει μια παρέμβαση στην αγορά κατοικίας. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι διαβάζουν με τον ίδιο τρόπο το πρόβλημα. Η μεταπανδημική ανάπτυξη λένε, οδήγησε σε μεγάλη αύξηση των ενοικίων, με αποτέλεσμα η γενιά των μνημονίων που δεν κατάφερε να αποκτήσει μια δική της στέγη να αντιμετωπίζει σοβαρό θέμα εύρεσης μιας αξιοπρεπούς κατοικίας, με ένα ανεκτό οικονομικά ενοίκιο. Μέχρι εδώ καλά.
Θα πρόσθετα ότι ήδη έχει ξεκινήσει η δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων, αλλά και μια κατακόρυφη αύξηση των απλήρωτων ενοικίων, ειδικά στις περιοχές που τα ενοίκια ξέφυγαν πολύ υψηλότερα από τις εισοδηματικές αντοχές των ενοικιαστών. Αρα η ανάγκη υπάρχει και διαρκώς μεγαλώνει.
Το ότι ομονόησαν τα πολιτικά κόμματα δεν σημαίνει ότι έχουν και δίκιο για τον χρόνο που επέλεξαν να παρέμβουν. Πριν από δύο χρόνια ή και παλαιότερα ίσως το περιβάλλον να ήταν ευνοϊκότερο. Αλλά πού μυαλό να αγοραστούν σπίτια στις χαμηλές τιμές που είχαν περιέλθει στην καρδιά της κρίσης.
Μια τέτοιου είδους πρωτοβουλία θα είχε περισσότερο νόημα, στην εποχή των χαμηλών αξιών των ακινήτων ή της υπερδεκαετούς περιόδου μηδενικών επιτοκίου των στεγαστικών δανείων. Τώρα, που έχουμε εισέλθει σε μια μακρά περίοδο υψηλών επιτοκίων, όλες οι λύσεις είναι από ακριβές έως πανάκριβες.
Το πρόβλημα των τιμών απασχολεί και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σε πρόσφατη ανάλυσή τους δύο ερευνητές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Niccolo Battistini, Johannes Gareis και Moreno Roma), αφού αναγνώρισαν το ιστορικό ρεκόρ του +10% που τρέχει όλη η κτηματαγορά στην Ευρώπη το 2022, διαπίστωσαν ότι ακόμα και η αύξηση των επιτοκίων δύσκολα θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών, όπως ιστορικά παρατηρούνταν σε ανάλογες καταστάσεις.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, μετά την πανδημία τα νοικοκυριά φαίνεται πλέον να αποδίδουν μεγαλύτερη αξία σε πιο ευρύχωρα ακίνητα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να εργάζονται από το σπίτι, ενώ επιπλέον αναζητούν να βρίσκονται σε πιο ελκυστικές τοποθεσίες. Επίσης μετά την πανδημία αυξήθηκαν περισσότερο οι τιμές των μονοκατοικιών, καθώς και τα σπίτια που βρίσκονται στα περίχωρα των πόλεων. Ολες αυτές οι προτιμήσεις, για μεγαλύτερα και πιο απλωμένα εκτός πόλεων σπίτια, δείχνουν ότι οι οικιστικές ανάγκες αυξάνουν περισσότερο από την προσφορά, με αποτέλεσμα οι τιμές των ακινήτων να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο διάστημα.
Για να σπάσει αυτός ο «πληθωρισμός» στις τιμές των κατοικιών, ειδικά στην Ελλάδα είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζονται και άλλες λύσεις πέραν του παγώματος του ΦΠΑ στα νεόδμητα έως το 2024. Πρέπει τα πολιτικά κόμματα να μιλήσουν με τη γλώσσα της αλήθειας ή να κοιτάξουν «έξω από το κουτί». Ακίνητα και μάλιστα «φτηνά» για να εγκατασταθούν τα νέα ζευγάρια δεν πρόκειται να «πέσουν από τον ουρανό». Σίγουρα όχι, χωρίς να μπουν στο παιχνίδι και οι χιλιάδες κλειστές κατοικίες που έχουν κατασχεθεί από τις τράπεζες, τα funds και το ελληνικό Δημόσιο, τα οποία βγαίνουν μετ’ εμποδίων σε πλειστηριασμό. Μόνο αυτά μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να κάνουν βιώσιμη την όποια παρέμβαση. Το θέμα είναι μπορούν τα ελληνικά κόμματα να αποδεχτούν την πραγματικότητα, να αφαιρέσουν τα… μυωπικά γυαλιά και να ομονοήσουν σε κάτι ρεαλιστικό; Δύσκολο έως αδύνατο…
