Φέτος το «στέμμα» πηγαίνει σε ένα άνθρωπο που έδωσε μια σκληρή πολιτική μάχη για την εξουσία μιας χώρας που λίγο ή πολύ θεωρείται το μαύρο πρόβατο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ίσως όμως πέρα από την «στέψη» του Ντόναλντ Τουσκ, πρώην πρωθυπουργού της Πολωνίας που διετέλεσε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προτού επιστρέψει στην πατρίδα του ως ηγέτης της κεντρώου αντιπολίτευσης που διεκδίκησε την ψήφο των Πολωνών στην τελευταία εκλογική διαμάχη, έχει περισσότερο ενδιαφέρον να κοιτάξουμε πώς το Politico κατέληξε στον συγκεκριμένο άνθρωπο.
Η φετινή λίστα των προσωπικοτήτων που κατευθύνουν και επηρεάζουν τις συζητήσεις και τις αποφάσεις στην Ευρώπη, σημειώνει, περιστρέφεται γύρω από ένα βασικό ερώτημα: Θα καταφέρουν οι μετριοπαθείς δυνάμεις της Ευρώπης να απωθήσουν αυτούς που βρίσκονται για χρόνια στα άκρα; Ή μήπως η προσπάθειά τους να διατηρήσουν την εξουσία, θα τους μεταμορφώσει στους εξτρεμιστές που θέλουν να νικήσουν;
«Το πιο ισχυρό πρόσωπο της φετινής χρονιάς συμπυκνώνει τις υπαρξιακές μάχες που διεξάγονται τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν», αναφέρει χαρακτηριστικά το Politico.
Ως ο επόμενος πρωθυπουργός της Πολωνίας, δεδομένου ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης της Πολωνίας έχουν τις απαιτούμενες έδρες ώστε να εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία, «ο Ντόναλντ Τουσκ παλεύει για την ψυχή του έθνους του, πιέζοντάς το να πάει μπροστά ενώ αντιμετωπίζει έναν αντίπαλο που επιθυμεί να το τραβήξει πίσω. Και ενώ εξελίσσεται αυτή η διαδικασία αναμόρφωσης της χώρας του, την ίδια ώρα αλλάζει το τοπίο εξουσίας και στην Ευρώπη».
«Σήμερα μετά από οκτώ χρόνια με τον Γιαρόσλαφ Κατσίνσκι (ο πρόεδρος του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη- PiS), η χώρα βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας εποχής του Τουσκ και ο άνεμος της αλλαγής φυσά για άλλη μια φορά», αναφέρει το Politico χαρακτηρίζοντας «χαρισματικό» τον Τουσκ. Η προεκλογική του εμφάνιση έθεσε τον συνασπισμό του σε μια σαφή πορεία προς την εξουσία.
«Η επιτυχία του στην πέμπτη πολυπληθέστερη χώρα της ΕΕ κερδήθηκε παρά τις ολοένα και πιο απελπισμένες προσπάθειες του PiS να παραμείνει στην εξουσία χρησιμοποιώντας τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης και τα ταμεία της Πολωνίας. Αυτό έδειξε ότι ακόμη και σε ένα ελαττωματικό σύστημα, είναι δυνατό με την επιστροφή στο mainstream να νικηθούν οι εδραιωμένοι λαϊκιστές».
Η περίπτωση της Πολωνίας λειτουργεί, σύμφωνα με το Politico, ενθαρρυντικά στους κεντρώους της Ευρώπης, οι οποίοι παρακολουθούν με απόγνωση καθώς οι λαϊκιστικές δυνάμεις σχηματίζουν κυβερνήσεις. Τα παραδείγματα είναι πλέον πολλά:
- Η ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι που βρίσκεται στην εξουσία στην Ιταλία
- Ο φιλορώσος λαϊκιστής Ρόμπερτ Φίτσο που επιστρέφει στη Σλοβακία
- Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfG) ενισχύεται στις δημοσκοπήσεις
- Το δεξιό κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν φαίνεται πιο δυνατό από ποτέ
- Η τεράστια εκλογική νίκη του ακροδεξιού λαϊκιστή Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία
Με βάση όλα αυτά, η νίκη του επομένως είναι καλοδεχούμενη στις Βρυξέλλες. Αλλά και για άλλο ένα λόγο, υπό το PiS, η πολωνική κυβέρνηση βρισκόταν σταθερά σε διαμάχη με την ΕΕ για το κράτος δικαίου. Εάν ο Τουσκ καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, έχει δεσμευτεί να αναιρέσει τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις των προκατόχων του και να βγάλει την Πολωνία από τον «πάγο» δίνοντάς την ευκαιρία να έχει λόγο στη λήψη των αποφάσεων της ΕΕ.
«Σίγουρα, ο Τουσκ δεν θα μπορέσει να αλλάξει την Πολωνία από τη μια μέρα στην άλλη. Ο Συνασπισμός Πολιτών του έλαβε λιγότερες ψήφους από το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να βασιστεί σε εταίρους του συνασπισμού για να περάσει τις νομοθεσίες του. Εν τω μεταξύ, οκτώ χρόνια στην εξουσία έδωσαν στις δυνάμεις του Κατσίνσκι άφθονο χρόνο για να περιχαρακωθούν. Η κυβέρνηση αφήνει πίσω της συμμάχους που θα πρέπει να απομακρυνθούν από τις σημαντικές θέσεις. Ο Τουσκ θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τον σύμμαχο του PiS, Άντρζεϊ Ντούντα, τον πρόεδρο της χώρας που έχει δικαίωμα βέτο, ο οποίος έδωσε στον νυν πρωθυπουργό, Ματέους Μοραβιέτσκι, μια πρώτη (πιθανώς καταδικασμένη) ευκαιρία για το σχηματισμό κυβέρνησης. Με τις επόμενες προεδρικές εκλογές να μην προβλέπονται πριν από το 2025, αναμένεται ότι η μάχη Τουσκ εναντίον Κατσίνσκι θα συνεχίσει να διαρκεί στους τελευταίους γύρους», καταλήγει το Politico.
Ιωάννα Βαρδαλαχάκη • [email protected]
