Το χειμώνα, παρατηρείται κατά κανόνα αύξηση των λοιμώξεων του αναπνευστικού στον παιδικό πληθυσμό. Αυτό οφείλεται στο μη καλό αερισμό σε αίθουσες με πολλά παιδιά (σχολεία, νηπιαγωγεία κ.λπ.). Σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες δημιουργούνται ιδανικές συνθήκες μετάδοσης των παθογόνων μικροοργανισμών.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι χειμερινές λοιμώξεις του αναπνευστικού οφείλονται σε ιούς και σε λιγότερο βαθμό σε μικρόβια. Επομένως, στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν χρειάζεται χορήγηση αντιβιοτικών αφού ως γνωστό τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία δράση στις ιογενείς λοιμώξεις ενώ αντίθετα έχουν θέση στις λίγες περιπτώσεις που η λοίμωξη οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο. Οι κυριότεροι ιοί του αναπνευστικού που ταλαιπωρούν τα παιδιά το χειμώνα είναι οι ιοί της γρίπης και παραγρίπης, οι αδενοϊοί, οι ρινοϊοί και ο ιός του αναπνευστικού συγκυτίου (RSV). Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί φέτος και στον κορωνοϊό, ο οποίος ενδεχομένως να προσβάλει αρκετά παιδιά. Τα συνηθέστερα μικρόβια του αναπνευστικού που ταλαιπωρούν τα παιδιά το χειμώνα είναι ο στρεπτόκοκκος, ο αιμόφιλος της ινφλουέντσας και ο πνευμονιόκκοκος αν και τα 2 τελευταία μικρόβια λόγω του μαζικού εμβολιασμού των παιδιών, παρατηρούνται ολοένα και σπανιότερα. Οι συνηθέστερες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που παρατηρούνται στα παιδιά το χειμώνα, είναι το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη, η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, η ωτίτιδα, η οξεία λαρυγγίτιδα και η παραρρινοκολπίτιδα. Αντίθετα, οι συνηθέστερες λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού είναι η οξεία βρογχιολίτιδα, η βρογχοπνευμονία και η λοβώδης πνευμονία.
Το παιδί με εικόνα λοίμωξης του αναπνευστικού, μπορεί να παρουσιάζει πυρετό, ο οποίος στις ιογενείς λοιμώξεις συνήθως είναι χαμηλός, ανορεξία, ρινική καταρροή, πονόλαιμο, κεφαλαλγία, βήχα και σε σοβαρότερες περιπτώσεις αναπνευστική δυσχέρεια ή ακόμα σπανιότερα πόνο στο θώρακα. Ιδιαίτερα ευάλωτη ηλικιακή ομάδα αποτελούν τα βρέφη ηλικίας μικρότερης των 6 μηνών λόγω ανωριμότητας του αμυντικού τους συστήματος αλλά και λόγω μη ικανοποιητικής ακόμη ανάπτυξης του αναπνευστικού τους συστήματος. Έτσι, σε περίπτωση λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού, προκαλείται φλεγμονή και κλείσιμο των βρογχιολίων τους πράγμα που οδηγεί σε έντονη δυσκολία στην αναπνοή. Αυτό προκαλείται κυρίως από ένα ιό, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), ο οποίος εμφανίζεται σε αυξημένη συχνότητα το Χειμώνα και προσβάλει κυρίως τα βρέφη και τα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 χρόνων στα οποία προκαλεί οξεία βρογχιολίτιδα. Μάλιστα αρκετά βρέφη τα οποία παρουσιάζουν έντονη δυσκολία στην αναπνοή θα χρειαστούν να νοσηλευτούν για μερικές μέρες στο Νοσοκομείο για να πάρουν την κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπιση του ιού αυτού.
Στην Παιδιατρική Κλινική του Μακάρειου Νοσοκομείου του ΟΚΥπΥ, κάθε χειμερινή περίοδο, νοσηλεύεται ένας μεγάλος αριθμός βρεφών με εμπύρετες λοιμώξεις του αναπνευστικού, κυρίως ιογενούς αιτιολογίας. Επίσης, νοσηλεύονται δεκάδες παιδιά, κυρίως βρέφη με οξεία βρογχιολίτιδα, η οποία αποτελεί και τη συχνότερη αιτία εισαγωγής ενός βρέφους με λοίμωξη του αναπνευστικού στο Νοσοκομείο. Επιπλέον, χρήζουν νοσηλείας δεκάδες παιδιά με οξεία λαρυγγίτιδα, η οποία προκαλεί ένα έντονο, χαρακτηριστικό βήχα στο παιδί, το οποίο λόγω του οιδήματος στο λάρυγγα, κινδυνεύει από απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού. Ένας μικρότερος αριθμός παιδιών θα χρειαστεί νοσηλεία λόγω πνευμονίας.
Αυτό που πρέπει να ανησυχήσει τους γονείς και να ζητήσουν άμεση ιατρική βοήθεια είναι ο πυρετός στο νεογνό και βρέφος ηλικίας κάτω των 2 μηνών, η έντονη ανορεξία, η απάθεια του παιδιού το οποίο παρουσιάζει και μειωμένη δραστηριότητα, η δυσκολία στην αναπνοή και ο πολύ ψηλός πυρετός, ο οποίος δεν υποχωρεί εύκολα με τα αντιπυρετικά.
Προληπτικά, οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους και να μειώσουν τις πιθανότητες να νοσήσουν σοβαρά από κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού πρέπει ως γενικό κανόνα να ακολουθούν τα ακόλουθα:
Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός τουλάχιστον τους πρώτους 6 μήνες της ζωής γιατί με τον τρόπο αυτό ανάμεσα στα τόσα άλλα πλεονεκτήματα που προσφέρει στο βρέφος, του παρέχει και τα απαραίτητα μητρικά αντισώματα τα οποία το προστατεύουν έως ότου αρχίσει να δημιουργεί τα δικά του.
Ανελλιπής εμβολιασμός των παιδιών βάσει του καθιερωμένου εμβολιαστικού προγράμματός τους γιατί με τον τρόπο αυτό τα προστατεύουν από διάφορα νοσήματα τα οποία μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση τους. Ιδιαίτερα σημαντικός θεωρείται και ο εμβολιασμός όλων των παιδιών ηλικίας μεγαλύτερης των 6 μηνών για τη Γρίπη Α, ειδικά την περίοδο αυτή της Πανδημίας αλλά και με το εμβόλιο για τον κορωνοϊό, εφόσον η ηλικία τους το επιτρέπει.
Τακτικός αερισμός κλειστών χώρων όπου συναθροίζονται τα παιδιά. Αυτονόητη είναι και η αποφυγή του καπνίσματος από τους γονείς στην παρουσία των παιδιών.
Τέλος δεν πρέπει να ξεχνούν οι γονείς ότι δεν πρέπει να στέλνουν τα παιδιά τους άρρωστα στο σχολείο γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διασποράς του ιού και στα άλλα παιδιά.
Δρ. Αβραάμ Ηλία MD, PhD, Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής Μακάρειου Νοσοκομείου Λευκωσίας του ΟΚΥπΥ
