Γράφει: T. S. Tirumurt
Η μεταρρυθμισμένη πολυμέρεια διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Πρωθυπουργό Modi στη Σύνοδο Κορυφής BRICS 2018 στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής. Υπογραμμίστηκε τότε ότι οι BRICS ιδρύθηκαν δέκα χρόνια νωρίτερα, μεταξύ άλλων, για να προωθήσουν την ατζέντα μεταρρυθμίσεων για την πολυμερή προσέγγιση και σε φορείς που δεν αντικατοπτρίζουν τη σύγχρονη πραγματικότητα, δηλαδή για να αποκτήσουν δυνατότερη φωνή στη διακυβέρνηση άλλες μεγάλες οικονομίες όπως οι BRICS. Η ιδέα βρήκε ισχυρή απήχηση από τον τότε Πρόεδρο των BRICS, Πρόεδρο Cyril Ramaphosa, και από τη Βραζιλία. Άλλοι ήταν πιο προσεκτικοί όσον αφορά την έννοια της μεταρρυθμισμένης πολυμέρειας.
Εμπόδια στις πολυμερείς μεταρρυθμίσεις
Η φράση «μεταρρύθμιση του πολυμερούς συστήματος» εισήλθε στο κείμενο των BRICS μόλις το 2019 στη Βραζιλία. Όμως, τη δεδομένη στιγμή, οι BRICS βαρύνονταν από τις δικές τους εσωτερικές αντιφάσεις στην ατζέντα των μεταρρυθμίσεων. Η Κίνα, και σε πολύ μικρότερο βαθμό η Ρωσία, ήταν πρόθυμες να προχωρήσουν στη μεταρρύθμιση των θεσμών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μόνο εφόσον ανταποκρινόταν στους στόχους τους. Οι στόχοι τους δεν έφτασαν στο σημείο να αγκαλιάσουν την επιθυμία της Ινδίας, της Βραζιλίας και της Νοτίου Αφρικής να γίνουν μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ενώ οι BRICS σημείωσαν αναμφισβήτητα επιτεύγματα όπως η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα και η Συμφωνία Αποθεματικού Έκτακτης Ανάγκης, θα μπορούσε να υπάρξη μια ισχυρή φωνή για αυτές τις μεταρρυθμίσεις αλλά για αυτές τις αντιφάσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών είναι υποβαθμισμένο για διάφορους λόγους, οι περισσότεροι από τους οποίους εντοπίζονται στον μη-αντιπροσωπευτικό και αναχρονιστικό χαρακτήρα του. Για παράδειγμα, σχεδόν το 70% της ημερήσιας διάταξης του Συμβουλίου αφορά την Αφρική. Αλλά χωρίς μόνιμη αφρικανική εκπροσώπηση, ποια αξιοπιστία έχει το Συμβούλιο εάν οι πρώην αποικιοκράτες (όσο καλοπροαίρετοι κι αν είναι) αποφασίσουν τι είναι καλό για την Αφρική; Ή οι νέοι εταίροι «ανάπτυξης» ή/και «ασφάλειας» αποφασίζουν τι είναι καλό για την Αφρική; Όπως ανέφερε ο Δρ Jaishankar στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών «θεωρείται επίσης ως βαθιά άδικο, το να αρνούνται σε ολόκληρες ηπείρους και περιοχές να έχουν φωνή σε ένα φόρουμ που εξετάζει το μέλλον τους». Η μεταρρύθμιση έγινε ακόμη πιο επείγουσα δεδομένου ότι το Συμβούλιο έχει τώρα μια εκτεταμένη άποψη για το τι συνιστά διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, συμπεριλαμβάνοντας καθαρά κοινωνικοοικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα σε αυτήν την κατηγορία, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει διαιτητής της μοίρας των άλλων χωρίς εκπροσώπηση.
Αυτό είναι ξεκάθαρα ανεπιθύμητο. Το Συμβούλιο πρέπει να μεταρρυθμιστεί ώστε να αντικατοπτρίζει τη σύγχρονη πραγματικότητα, περιλαμβάνοντας περισσότερα μόνιμα μέλη από αναπτυσσόμενες χώρες. Αλλά με μια ομάδα μόνιμων αρνητών αποφασισμένη να εμποδίσει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση του Συμβουλίου, ήταν μια μάταιη άσκηση εδώ και 14 χρόνια να πιέζουμε για μεταρρύθμιση στη λεγόμενη Διακυβερνητική Επιτροπή Διαπραγμάτευσης που συστάθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Άνοδος της πολυμέρειας
Η αδυναμία των πολυμερών θεσμών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις γεωπολιτικές και άλλες κοινωνικο-οικονομικές και χρηματοοικονομικές προκλήσεις, όπως η έλλειψη μεταρρυθμίσεων στο ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα και τον ΠΟΕ, δημιούργησε πολλές πολυμερείς ομάδες που επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν ορισμένους συγκεκριμένους τομείς ή περιοχές ενδιαφέροντος. Για αυτούς, είναι ένας τρόπος να διαπραγματευτούν νέους κανόνες και κανονισμούς και να επηρεάσουν το ευρύτερο πλαίσιο της πολυμερούς προσέγγισης. Εάν η Κίνα και οι θεσμοί υπό την ηγεσία της έχουν αρχίσει να εισχωρούν στον πολυμερή χρηματοοικονομικό και οικονομικό χώρο, είναι λόγω της αναβλητικότητας του ανεπτυγμένου κόσμου να καταστήσει ένα πιο αποφασιστικό ΔΝΤ και πολυμερείς τράπεζες. Η επέκταση της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας είναι μια προσπάθεια αντιμετώπισης και αυτού του κενού. Το μειονέκτημα πάντα ήταν το ότι οι πολυμερείς ομάδες έχουν δημιουργηθεί σε μεγάλο βαθμό από μεγαλύτερες χώρες υψηλού εισοδήματος για να επηρεάσουν την πολυμερή δομή προς όφελός τους, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο για τις μικρότερες αναπτυσσόμενες χώρες στον Παγκόσμιο Νότο να έχουν οποιαδήποτε επιρροή στο αποτέλεσμα. Ο πολυ-πολυμερισμός από μόνος του δεν μπορεί να εισαγάγει τη μεταρρυθμισμένη πολυμέρεια που επιδιώκουμε. Ωστόσο, η πολυμερής προσέγγιση υπερβαίνει τα Ηνωμένα Έθνη και τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στη σύγκρουση της Ουκρανίας, είδαμε την οπλοποίηση σχεδόν των πάντων και αυτό επίσης, μονομερώς. Σε άλλες περιοχές, έχουμε δει επίσης πώς οι μονομερείς κυρώσεις επηρεάζουν μεγάλα τμήματα του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αυτό οφείλεται στην πεποίθηση ότι όσοι επιστρατεύουν τέτοια μονομερή «όπλα» δεν θα κληθούν ποτέ να λογοδοτήσουν. Οι ενέργειές τους στην Ουκρανία έγιναν αγνοώντας την ευημερία και τα συμφέροντα του αναπτυσσόμενου κόσμου είτε πρόκειται για πετρέλαιο, τρόφιμα, λιπάσματα ή χρηματοδότηση. Πρέπει να προκαλέσουμε μεγαλύτερη ευθύνη για τέτοιες ενέργειες. Κατά συνέπεια, χρειαζόμαστε μια μεταρρυθμισμένη και περιεκτική πολυμερή αρχιτεκτονική για να αποτρέψουμε αυτή την «οπλοποίηση» σχεδόν των πάντων.
