Του Μιχάλη Ψύλου
Η χιονοθύελλα που σάρωσε την Αθήνα έδωσε αφορμή για πολλές διαμαρτυρίες, αντεγκλήσεις και συγκρούσεις αναφορικά με την ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού να διαχειριστεί μια αναμφίβολα δύσκολη κατάσταση. Όταν λέμε κρατικό μηχανισμό, δεν μιλάμε φυσικά μόνο για τους υπαλλήλους. Αυτοί δίνουν τη μάχη με κίνδυνο ακόμη και για τη ζωή τους. Το έχουν αποδείξει επανειλημμένα σε κάθε είδους θεομηνίες. Μιλάμε γι’ αυτούς που τους καθοδηγούν. Αυτούς που υποτίθεται ότι σχεδιάζουν, προβλέπουν, εμπνέουν τον κρατικό μηχανισμό, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά.
Το ερώτημα είναι: «Γιατί κάποιος να καθοδηγείται από έναν ηγέτη;» Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου που εξέδωσαν πρόσφατα δύο Βρετανοί καθηγητές στο περίφημο London Business School: ο Ρομπ Γκόφι και ο Γκάρετ Τζόουνς. Το βιβλίο τους κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Harvard Business School. Προκλητικός o τίτλος αυτού του βιβλίου. Προέρχεται από μια ερώτηση που έχουν κάνει συχνά οι δύο καθηγητές, σε σεμινάρια για θέματα ηγεσίας στις επιχειρήσεις, τα τελευταία πέντε χρόνια: «Γιατί κάποιος να καθοδηγείται από εσάς;»
Δύσκολο το ερώτημα, καθώς από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της σύγχρονης ηγεσίας είναι ότι δεν υπάρχουν απαντήσεις στα σχολικά βιβλία. Το κοινό, οι υπάλληλοι, οι ψηφοφόροι, δεν μπορούν επίσης, τις περισσότερες φορές, να δώσουν μια συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα. Απλώς ακολουθούν τους ηγέτες, λόγω ιεραρχίας, ανάγκης, συμφέροντος, δημόσιας προβολής, αλλά φυσικά και προσωπικής εμπιστοσύνης. «Οι επιτυχημένοι ηγέτες», γράφουν οι δύο καθηγητές, «είναι εκείνοι που συμπεριφέρονται ειλικρινά, είναι αυθεντικοί, αλλά και εμπνέουν πραγματικά τους ανθρώπους να επιτύχουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Δίνουν όραμα, κατεύθυνση, έμπνευση, την αίσθηση του σκοπού και ταυτόχρονα λειτουργούν ως ηθική πυξίδα.
Παρουσιάζονται στους υφισταμένους τους όπως είναι, αντί να προσποιούνται ότι είναι κάτι που δεν είναι. Όσοι προσπαθούν να υιοθετήσουν ένα προσωπείο που δεν είναι πραγματικά δικό τους, θα εντοπιστούν ως ψευδόμενοι. Η προσωπική ακεραιότητα είναι ένα είδος θεμελίου πάνω στο οποίο βασίζεται η ηγεσία. Οι ηγέτες που δεν έχουν ακεραιότητα υποφέρουν από μοιραία ελαττώματα. Πολλοί δεν είναι καλά εξοπλισμένοι για τις προκλήσεις της ηγεσίας του 21ου αιώνα. Μεταξύ των συγκεχυμένων αντιλήψεων που έχουν οι ηγέτες για την ηγεσία είναι η συνεχιζόμενη επικράτηση του συνδρόμου Great Man: Να κοιτάζουν δηλαδή άλλους ηγέτες τους οποίους θαυμάζουν και να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στη μίμηση». Ένα ολόκληρο κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην επικοινωνία.
Το σημαντικό σημείο είναι ότι οι επικοινωνιακές δεξιότητες δεν κάνουν τον ηγέτη. Γκόφι και Τζόουνς υποστηρίζουν ότι οι ηγέτες δεν γίνονται σπουδαίοι αντιγράφοντας μια λίστα με επικοινωνιακά χαρακτηριστικά. Αντίθετα, οι αποτελεσματικοί ηγέτες είναι αυθεντικοί. Το βιβλίο δεν δίνει φυσικά όλες τις απαντήσεις. Αλλά θέτει πολλά και σωστά ερωτήματα. Και αυτό από μόνο του, σε μια εποχή όπου η έλλειψη ικανών ηγεσιών απειλεί να μετατραπεί σε… λιμό, είναι μια καλή αρχή.
