Η πανδημία επηρέασε σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομική δραστηριότητα της Επαρχίας Πάφου που μαζί με την αβεβαιότητα που επέφερε, προκάλεσε πρωτόγνωρη και χαώδη κατάσταση.
Αυτό αναφέρει σε συνέντευξη του ο Γραμματέας/Διευθυντής του ΕΒΕ Πάφου και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Πάφου κ. Μαρίνος Στυλιανού.
Η συνέντευξη του έχει ως εξής:
-Η Πανδημία των τελευταίων χρόνων πόσο έχει επηρεάσει την οικονομική δραστηριότητα στην Επαρχία;
Αναντίλεκτα η πανδημία του κορωνοϊού δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την οικονομική δραστηριότητα της Επαρχίας μας, αφού η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό και την ανάπτυξη γης καθιστούσε την οικονομία μας ευάλωτη και τρωτή. Η μείωση του πτητικού προγράμματος των αεροπορικών εταιρειών στο ελάχιστο και άρα περιορισμένος αριθμών αφίξεων τουριστών δημιούργησε πολλά προβλήματα τόσο στην ξενοδοχειακή Βιομηχανία όσο και στην επισιτιστική και εννοείται και στους παρεμφερείς κλάδους.
Η κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού προγράμματος την 1η Νοεμβρίου του 2020 σε συνάρτηση με τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού επίσης συρρίκνωσαν ακόμη περισσότερο την οικονομία της Πάφου αφού η οικοδομική βιομηχανία υπέστη και αυτή πλήγμα επηρεάζοντας φυσικά όλους τους παρεμφερείς κλάδους των υπηρεσιών, της βιομηχανίας, της βιοτεχνίας κ.α Συνεπώς η πανδημία επηρέασε σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομική δραστηριότητα της Επαρχίας μας που μαζί με την αβεβαιότητα που πρυτάνευσε προκάλεσε πρωτόγνωρη και χαώδης κατάσταση. Ωστόσο η ιδιωτική πρωτοβουλία κατέβαλε και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να προσαρμοστεί στη νέα τάξη πραγμάτων.
-Η χρονιά που ολοκληρώθηκε πως ήταν για την οικονομία της Πάφου;
Το 2021 υπήρξε μια δύσκολη χρονιά για την οικονομία της πόλης μας, αφού η πανδημία εξακολουθούσε να είναι παρούσα με ό,τι αυτό συνεπάγεται, η επιδημιολογική εικόνα της χώρας μας αλλά και των άλλων χωρών έπαιζαν καθοριστικό ρόλο για την Τουριστική Βιομηχανία αφού εξαρτιόταν από αυτή η τουριστική κίνηση και η επισκεψιμότητα στην πόλη μας. Σε σχέση με τον τουρισμό κινήθηκαν μόνο οι μήνες Αύγουστος, Σεπτέμβριος και Οκτώβριος με τις πληρότητες να κυμαίνονται από 40% – 50%.
Να σημειωθεί όμως η αβεβαιότητα που προκλήθηκε λόγω της πανδημίας ανάγκασε πολλούς εργαζόμενους στον κλάδο να εγκαταλείψουν την εργασία, ακόμη και την Κύπρο επιστρέφοντας πίσω στις χώρες τους με αποτέλεσμα να δημιουργείται νέο επιπρόσθετο πρόβλημα στην εξεύρεση ανθρώπινου δυναμικού. Επακόλουθο αυτού ήταν ακόμη και σε περιόδους που κατεγράφετο αυξημένη ζήτηση κλινών από τους διοργανωτές ταξιδιών, οι ξενοδόχοι μας να μην μπορούν να ανταποκριθούν.
Η εστίαση επίσης παρουσιάζεται λαβωμένη με την ευχή το 2022 να είναι καλύτερο νοουμένου ότι και η επιδημιολογική μας εικόνα θα έχει βελτιωθεί. Η ανάπτυξη γης και η οικοδομική βιομηχανία κινήθηκε σε χαμηλούς ρυθμούς και φέτος αφού με βάση τις Πωλήσεις – Μεταβιβάσεις Ακινήτων της στατιστικής υπηρεσίας κινήθηκαν μέχρι και το Σεπτέμβριο όπου έχουμε πληροφόρηση στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2020 με τους μήνες Ιούνιο και Αύγουστο να σημειώνεται μικρή βελτίωση με συνολικό αποδεχθέν ποσό περί τα 335εκ για την Πάφο. Οι υπηρεσίες κινήθηκαν σε ικανοποιητικά επίπεδα ενώ το εμπόριο και ειδικότερα οι υπεραγορές κινήθηκαν σε πολύ καλά επίπεδα.
-Ποιες οι προτεραιότητες του Επιμελητηρίου για τη νέα χρονιά;
Το Επιμελητήριο έχει καθορίσει τους στόχους και τις προτεραιότητες του από το 2020 με την εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου και τις προτεραιότητες αυτές προωθεί με κάθε δυνατό τρόπο. Επικεντρώνεται στην υλοποίηση του έργου που αφορά το δρόμο Πάφου Αγία Μαρινούδας μέχρι το Στρουμπί και την προώθηση της Β’ φάσης που θα καταλήξει στον Πόλι Χρυσοχούς.
Προωθεί την ολοκλήρωση του δρόμου Αεροδρομίου παρά τον ποταμό Έζουσας με την Τουριστική Περιοχή Κάτω Πάφου, την ωρίμανση και ολοκλήρωση του οδικού δικτύου του δρόμου Τάφοι των Βασιλέων μέχρι τα Πότιμα στην Κισσόνεργα, την Μαρίνα της Πάφου και άλλα μικρότερης κλίμακας έργα υποδομών, υπερτοπικής σημασίας που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη στην Επαρχία μας σε όλους τους τομείς και σίγουρα με την ελπίδα να προσελκύσουν περισσότερες επενδύσεις.
-Που βρίσκεται η μελέτη για την όδευση του δρόμου Πάφου –Αεροδρομίου; Είστε αισιόδοξος ότι μπορούν να ξεπεραστούν τα προβλήματα και το έργο να υλοποιηθεί;
Είναι κοινό γνωστό ότι το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πάφου διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του έργου αυτού αφού με δικές του πρωτοβουλίες/ ενέργειες ζήτησε απανωτές συσκέψεις με τον αρμόδιο Υπουργό και τους Διευθυντές του Υπουργείου του και οφείλουμε να τον ευχαριστήσουμε για την θετική του στάση στην όλη προσπάθεια. Συναντήσεις βεβαίως πραγματοποιήθηκαν και με τους Διευθυντές της Υπηρεσίας Θήρας & Πανίδας αλλά και του Τμήματος Περιβάλλοντος ώστε να μπορέσουμε μέσα από ένα γόνιμο διάλογο και ανταλλαγή απόψεων να ξεπεραστούν τα προβλήματα που για δεκαετίες βραχυκύκλωσαν το έργο.
Η προτεινόμενη αλλαγή κατεύθυνσης μέρος του δρόμου από το Επιμελητήριο, έλυσε κατά κάποιο τρόπο το αδιέξοδο, ενώ η μελέτη που ανέλαβε να ολοκληρώσει με τους όρους και τις κατευθυντήριες οδηγίες του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και του Τμήματος Περιβάλλοντος έχει ολοκληρωθεί και σύντομα αναμένεται συνάντηση για παρουσίαση των ευρημάτων προς τα αρμόδια Τμήματα. Είμαστε αισιόδοξοι ότι η νέα μελέτη σε συνδυασμό με την αλλαγή όδευσης θα επιτρέψουν τελικά την ολοκλήρωση του έργου. Σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις και επίσημη ενημέρωση.
-Για τον δρόμο Πάφου Πόλεως Χρυσοχούς ποια είναι η ενημέρωση σας ως Επιμελητήριο. Έχετε ενημέρωση για την έναρξη των έργων της πρώτης φάσης; Που βρίσκονται οι προσπάθειες για την δεύτερη φάση των έργων;
Ο δρόμος Πάφου – Πόλεως Χρυσοχούς Α’ Φάση μέχρι και το Στρουμπί, υπογράφηκε όπως πολύ καλά όλοι γνωρίζουμε στα μέσα Μαΐου 2021, μετά από μακροχρόνιες διαδικασίες και προσφυγές στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών. Το έργο έχει προϋπολογισμό 87 εκατ. Ευρώ, συμπεριλαμβανομένου και του Φ.Π.Α., και σίγουρα θα έχει πολλαπλά οφέλη ιδιαίτερα για την επαρχία της Πάφου και την περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς, μιας περιοχής που αντιμετωπίζει προβλήματα αστυφιλίας, ανάπτυξης και υποδομών. Ωστόσο σημειώνουμε ότι υπάρχει καθυστέρηση στην έναρξη εργασιών και όπως μας έχουν πληροφορήσει αυτή οφείλεται στις γεωλογικές επισκοπήσεις που πραγματοποιούνται σε διάφορα σημεία ώστε να διαπιστωθεί η γεωμορφολογία του εδάφους και να αποφευχθούν προβλήματα κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου. Αναμένεται να ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Το ΕΒΕ Πάφου θα παρακολουθεί τις εργασίες και τα χρονοδιαγράμματα και θα παρεμβαίνει εποικοδομητικά εκεί και όπου χρειάζεται, την ίδια στιγμή συνεχίζει τις προσπάθειες του για ωρίμανση και της Β’ Φάσης του έργου, αφού η μη ολοκλήρωση του οδικού δικτύου μέχρι και την Πόλι Χρυσοχούς, δεν θα επιφέρει τα αναμενόμενα οφέλη και θα αποτελεί ‘δώρον άδωρο’ για τους κατοίκους της Επαρχίας, των Κοινοτήτων και του Δήμου Πόλεως Χρυσοχούς.
Το έργο, σημείωσε ο κ. Καρούσος, θα βελτιώσει την οδική ασφάλεια και θα φέρει ανάπτυξη και ευημερία στην επαρχία Πάφου, ιδιαίτερα σε αυτές τις απομονωμένες περιοχές της Πόλης Χρυσοχούς, που σε συνδυασμό με προγράμματα άλλων Υπουργείων, όπως τα στεγαστικά του Υπουργείου Εσωτερικών, θα συνεισφέρει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της περιοχής αυτής.
-Υπάρχει οποιαδήποτε εξέλιξη με την υπόθεση της Μαρίνας στα Πότιμα;
Η Μαρίνα της Πάφου, αποτελεί ένα όχι και τόσο ευχάριστο κεφάλαιο για την Επαρχία μας, αφού είναι γνωστό τοις πάσι, ότι η Πάφος σχεδίασε πρώτη Μαρίνα στην Κύπρο και δυστυχώς, νομικές περιπέτειες και η αναποφασιστικότητα των εκάστοτε Κυβερνήσεων μας άφησαν ουραγούς στη δημιουργία τέτοιων υποδομών. Παρ’ όλα αυτά, με τη δημιουργία του Υφυπουργείου Τουρισμού και την μεταβίβαση των εξουσιών και αρμοδιοτήτων που είχε η Διαχειριστική Επιτροπή Μαρίνων στο Υφυπουργείο, επέτρεψε την προώθηση του έργου τόσο από τις προσπάθειες του ΕΒΕ Πάφου όσο και από την θετική ανταπόκριση του Υφυπουργού Τουρισμού κου Περδίου.
Στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη η Μελέτη από την κοινοπραξία της Deloitte Cyprus, της Triton Consulting Engineers και της IACO Environmental & Water Consultants ltd η οποία θα καταδείξει κατά πόσο μπορεί να υλοποιηθεί η συνδυαστική ανάπτυξη Μαρίνας και Υποδομής, Υποδοχής κρουαζιερόπλοιων και η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2022. Το ΕΒΕ Πάφου διευκρίνισε ότι ασχέτως των ευρημάτων και αποτελεσμάτων της μελέτης, σε περίπτωση που καταδείξει ότι δεν μπορούν να συνυπάρξουν οι δύο δραστηριότητες, δεν θα δεχθεί καθυστερήσεις στην κατασκευή της Μαρίνας που αποτελεί προτεραιότητα ως εμπλουτιστικό έργο υποδομής.
– Οι προσπάθειες για προσέλκυση ξένων εταιρειών για να δραστηριοποιηθούν στην επαρχία συνεχίζονται ή έχουν ναυαγήσει;
Η προσέλκυση ξένων εταιρειών με έδρα την Επαρχία μας και συνεχίζονται και αποτελούν πάγια πολιτική του ΕΒΕ Πάφου καθώς και προτεραιότητα. Η Πάφος μας με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει, το χαμηλό κόστος ζωής, το αεροδρόμιο, τα χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας, οι όμορφες παραλίες, η πανέμορφη ύπαιθρος και οι χαμηλοί και ποιοτικοί ρυθμοί ζωής αποτελούν ιδανικό πακέτο για προσέλκυση ξένων εταιρειών. Με τη δημιουργία έργων υποδομής, ξενόγλωσσων σχολείων και τη δημιουργία επιλογών διασκέδασης η Πάφος θα συνεχίσει να αποτελεί ένα ελκυστικό προορισμό για ξένες εταιρείες και έχουμε την ισχυρή πεποίθηση με την ολοκλήρωση της Μαρίνας και άλλων έργων υποδομής υπερ-τοπικής σημασίας θα αποτελεί αξιοζήλευτο προορισμό για πολλούς δυνητικούς επενδυτές.
-Ακούσαμε κατά καιρούς για ενδιαφέρον εταιρειών κολοσσών από Κίνα, Ινδία και αλλού για την κατασκευή τεχνολογικών πάρκων και άλλων επενδύσεων στην Πάφο, έχει ατονήσει αυτό το ενδιαφέρον;
Κατά καιρούς έχετε δίκαιο ότι η Πάφος αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την δημιουργία Τεχνολογικών πάρκων και άλλων συναφών επενδύσεων ωστόσο είναι η άποψη μου ότι το μικρό μέγεθος της πόλης, οι συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού και άλλοι μεταβλητοί παράγοντες επί του παρόντος το ενδιαφέρον έχει εκλείψει και ατονήσει. Θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να μπορούμε να προωθούμε επενδύσεις εφικτές και όχι ευκταίες. Οι επενδυτές σταθμίζουν όλους τους παράγοντες προτού προχωρήσουν σε μια επένδυση και σίγουρα δεν υπάρχει συναίσθημα σε τέτοιες ενέργειες παρά μόνο μελέτες και αριθμοί.
-Τι θα λέγατε σε κάποιον επενδυτή ώστε να προσελκύσετε το ενδιαφέρον του να επενδύσει στην Πάφο;
Νομίζω έχω αναφέρει επιγραμματικά αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Πάφος μας αλλά προς επίρρωση της θέσης μας, το ΕΒΕ Πάφου έχει εκδώσει ενημερωτικό φυλλάδιο, σύντομο και περιεκτικό το ‘Why Paphos’ όπου εστιάζουμε στα θετικά στοιχεία που διαθέτει η πόλη μας. Γίνεται αναφορά στο Φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον, στα συγκριτικά χαμηλά λειτουργικά κόστη, στην εγγύτητα στο διεθνές αεροδρόμιο της Πάφου, στη μεγαλύτερη συγκέντρωση ξενοδοχείων 5*, στη μεγαλύτερη συγκέντρωση γηπέδων γκολφ, στη μεγάλη ομογενειακή κοινότητα από διάφορες ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, στην πλούσια φύση και εξοχή, στην πλούσια σε Ιστορία από τους ελληνιστικούς χρόνους και φυσικά στο γεγονός ότι η Πάφος μας ήταν η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2017.
Επιπρόσθετα στο ίδιο έντυπο καθιστούμε σαφές και επεξηγούμε τους 10 τομείς με προοπτικές ανάπτυξης όπως τον τομέα της Ιατρικής Βιομηχανίας και Ιατρικών Υπηρεσιών, της Εκπαίδευσης, των Επενδυτικών ταμείων, της Ψηφιακής Τεχνολογίας και γενικά των Νέων τεχνολογιών, του Φυσικού Αερίου, της Φιλοξενίας και Αναψυχής, των Ακινήτων και Επενδύσεων, Logistics, Headquartering και της σύστασης Οργανισμών για διεθνείς δραστηριότητες και επιχειρήσεις.
-Τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο και συχνότερα ότι η Πάφος πρέπει να δημιουργήσει και ένα τρίτο πυλώνα στην οικονομία της εκτός από τον τουρισμό και την ανάπτυξη γης. Είναι εφικτό αυτό και ποιος πιστεύεται πως πρέπει να είναι αυτός ο πυλώνας;
Σε οικονομικούς όρους πιστεύω ότι οι συνεχείς επενδύσεις μονοδιάστατα μεγαλώνουν και την έκθεση σε ρίσκο. Η οικονομία της Πάφου έχει επενδύσει σχεδόν αποκλειστικά σε δύο τομείς, στον Τουρισμό και στην Ανάπτυξη γης. Ωστόσο αυτό δημιούργησε πολλά προβλήματα με την πανδημία όπου κατέδειξε περίτρανα ότι η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό και την ανάπτυξη γης καθιστούσε την οικονομία μας ευάλωτη και τρωτή. Συνεπώς όλοι οι Φορείς, Αρχές και Οργανισμοί συμφωνούσαν στο γεγονός ότι η Πάφος μας χρειάζεται τρίτο πυλώνα οικονομίας, επενδύσεις σε τομείς που θα κτυπούσαν στην ρίζα την εποχικότητα που επέβαλε ο τουρισμός και η γενικότερη τάση με αποτέλεσμα τους καλοκαιρινούς μήνες η πόλη να σφύζει από ζωή και τη χειμερινή περίοδο να μοιάζει ερημωμένη. Ο Τρίτος πυλώνας άρχισε να δημιουργείται και δεν είναι άλλος από την Εκπαίδευση και την ίδρυση και εγκαθίδρυση Πανεπιστημιακών Σχολών, Κολλεγίων και εξειδικευμένων Σχολών.
Με την ύπαρξη στην Πάφο του CDA College, του Alexander College, του Πανεπιστημίου Νεάπολις, του Pafos innovation Insitute και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και με τον ερχομό της Σχολής Διοίκησης Τουρισμού, Φιλοξενίας και Επιχειρηματικότητας του ΤΕΠΑΚ αλλά και την έλευση του American University of Beirut δεν χωράει αμφιβολία ότι ο τρίτος πυλώνας παίρνει σάρκα και οστά με πολλαπλά οφέλη στην Επαρχία μας, οικονομικά – κοινωνικά – πολιτιστικά δημιουργώντας μια δυναμική για εγκαθίδρυση και άλλων παρόμοιων τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Τα οφέλη από την ύπαρξη φοιτητόκοσμου στην πόλη μας, οι κάτοικοι και η τοπική κοινωνία θα αρχίσει να τα βιώνει σε μια πενταετία με μια πορεία που ευελπιστούμε να προσδώσει ευημερία και πρόοδο στην πόλη μας και τους κατοίκους της.
