Ελίζα Καραγιώργη
[email protected]
Ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να «τιθασεύσει» τον αυξανόμενο πληθωρισμό καθώς οι τιμές απειλούν να υπονομεύσουν την οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ, να θέσουν σε κίνδυνο τα σχέδια δαπανών του και να καταδικάσουν τις πιθανότητες των Δημοκρατικών στις ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους.
Η καταπολέμηση του πληθωρισμού σηματοδοτεί μια μεγάλη αλλαγή στην οικονομική στρατηγική για τον Μπάιντεν σε σύγκριση με τους πρώτους μήνες της θητείας του, όταν ο κύριος στόχος της κυβέρνησης ήταν να αναζωογονήσει την αμερικανική οικονομία που πληττόταν σφοδρά από την πανδημία, με ένα τράνταγμα στη ζήτηση μέσω δημοσιονομικών κινήτρων.
Όμως, η μάχη με τις υψηλές τιμές έχει γίνει πλέον το επίκεντρο της οικονομικής ομάδας του Μπάιντεν, αφού τα στοιχεία έχουν «ανακατέψει» τις προσδοκίες της ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα ήταν βραχύβιες. Την Τετάρτη, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στις ΗΠΑ σημείωσε άνοδο 6,2% τον Οκτώβριο σε σχέση με το προηγούμενο έτος, την ταχύτερη άνοδό του από το 1990.
«Δεν καθόμαστε εδώ και λέμε απλώς περιμένετε μέχρι να διαμορφωθούν τα πιο μακροπρόθεσμα πράγματα», είπε ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου στους Financial Times. «Έχουμε ένα σύνολο δράσεων και παρεμβάσεων που μελετάμε εδώ και εβδομάδες».
Βραχυπρόθεσμα, οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου προσπαθούν να περιορίσουν τις πιέσεις στις τιμές διερευνώντας τρόπους για να χαλαρώσουν ορισμένα από τα σημεία συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα, από ελλείψεις ημιαγωγών έως καθυστερήσεις στα λιμάνια, που αυξάνουν το κόστος. Ο Μπάιντεν μίλησε αυτή την εβδομάδα με μεγάλους λιανοπωλητές, συμπεριλαμβανομένων των Walmart και Target, για να συζητήσει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να μειώσουν τις πιέσεις στις τιμές.
Όμως τα βήματα που έγιναν είχαν περιορισμένα αποτελέσματα, εγείροντας αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα του Λευκού Οίκου να επηρεάσει τους παράγοντες που οδηγούν τον πληθωρισμό.
Σε διεθνές επίπεδο, η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπάθησε και απέτυχε να πείσει τον ΟΠΕΚ να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου, κάτι που θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές της βενζίνης. Και δεν έχει ακόμη ενδώσει στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων που θέλουν ο Λευκός Οίκος να χαλαρώσει τους δασμούς σε δισεκατομμύρια δολάρια κινεζικών εισαγωγών, κάτι που θα μπορούσε να ασκήσει πτωτική πίεση στις τιμές καταναλωτή.
«Δεν νομίζω ότι πρέπει να πάμε από το 6 τοις εκατό στο 2 τοις εκατό σε τρεις μήνες για να εξαφανιστεί όλο αυτό ως ένα σημαντικό ζήτημα οικονομικά και πολιτικά», δήλωσε ο Mark Zandi, οικονομολόγος της Moody’s Analytics. «Το μόνο που έχουμε να δούμε είναι οι γραμμές τάσης να φαίνονται πολύ καλύτερες».
Επισκιάζονται τα θετικά νέα
Η επιμονή του υψηλότερου πληθωρισμού έχει επισκιάσει ορισμένες από τις πιο θετικές οικονομικές ειδήσεις για τον Λευκό Οίκο, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρών αριθμών δημιουργίας θέσεων εργασίας τον περασμένο μήνα, της απότομης μείωσης των αιτήσεων ανεργίας και της ψήφισης στο Κογκρέσο του νομοσχεδίου του Μπάιντεν για υποδομές 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μετά από μήνες διαμάχης. Συνέβαλε επίσης στην οπισθοδρόμηση των Δημοκρατικών στις πολιτειακές και τοπικές εκλογές νωρίτερα αυτόν τον μήνα, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας της κούρσας του κυβερνήτη της Βιρτζίνια.
«Νομίζω ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί οπωσδήποτε γι’ αυτό και νομίζω ότι σίγουρα συνειδητοποιούν ότι είναι ένα πρόβλημα για αυτούς πολιτικά», δήλωσε ο Μάικλ Στρέιν, διευθυντής μελετών οικονομικής πολιτικής στο American Enterprise Institute, ενός think tank στην Ουάσιγκτον. «Αλλά παλεύουν με το τι να κάνουν για αυτό».
Ο Μπάιντεν αναγνώρισε την πίεση που ασκούσε ο πληθωρισμός στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο λιμάνι της Βαλτιμόρης το απόγευμα της Τετάρτης. «Τα πάντα, από ένα γαλόνι βενζίνης έως ένα καρβέλι ψωμί κοστίζουν περισσότερο», είπε. «Είναι χειρότερο παρόλο που οι μισθοί αυξάνονται. Εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε προκλήσεις».
«Αντιμετωπίζουμε αυτά τα ζητήματα και προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς να τα αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο και άμεσα», πρόσθεσε.
Το νομοσχέδιο του 1 τρισ. και η Fed
Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει απειλή για το δεύτερο σκέλος της νομοθετικής ατζέντας του Μπάιντεν – ένα νομοσχέδιο 1,75 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για τις κοινωνικές δαπάνες και το κλίμα – που οι Ρεπουμπλικάνοι και ακόμη και ορισμένοι Δημοκρατικοί έχουν προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να τροφοδοτήσει υψηλότερες τιμές.
Ο πρόεδρος επέμεινε ότι το νομοσχέδιο θα βοηθήσει στη μείωση του πληθωρισμού μειώνοντας το κόστος στέγασης, παιδικής φροντίδας και εκπαίδευσης για πολλές οικογένειες. Όμως οι Ρεπουμπλικάνοι ζήτησαν από τον Μπάιντεν να ακυρώσει τα σχέδια ως απάντηση στις υψηλότερες τιμές.
Πιο ανησυχητικό είναι ότι ο Τζο Μάντσιν ένας κεντρώος Δημοκρατικός γερουσιαστής που έχει δηλώσει ότι ανησυχεί ότι ένα μεγάλο νομοσχέδιο δαπανών θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τις αυξήσεις των τιμών και προειδοποίησε την Τετάρτη ότι «η απειλή που δημιουργεί ο πληθωρισμός ρεκόρ για τον αμερικανικό λαό δεν είναι «παροδική» και αντ’ αυτού γίνεται χειρότερος».
«Από το παντοπωλείο μέχρι την αντλία βενζίνης, οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι ο φόρος πληθωρισμού είναι πραγματικός και η Ουάσινγκτον δεν μπορεί πλέον να αγνοήσει τον οικονομικό πόνο που νιώθουν οι Αμερικανοί καθημερινά», έγραψε στο Twitter ο Mάντσιν, ο οποίος πρέπει να ψηφίσει για το πακέτο δαπανών εάν έχει πιθανότητες να περάσει το Γερουσία.
Οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό στον Λευκό Οίκο ήρθαν επίσης σε μια άβολη μετάβαση για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, καθώς ο Μπάιντεν εξετάζει εάν θα διορίσει εκ νέου τον Τζέρι Πάουελ για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος ή θα τον αντικαταστήσει.
Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι εξακολουθεί να αναμένει ότι οι πιέσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας θα χαλαρώσουν με την πάροδο του χρόνου, αλλά ανώτεροι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν τώρα ότι ο πληθωρισμός υποχωρεί πολύ πιο αργά από ό,τι περίμεναν, αυξάνοντας τους φόβους ότι η Fed θα αναγκαστεί να σφίξει τη νομισματική πολιτική πιο γρήγορα από ό,τι αναμένουν οι αγορές.
Η κεντρική τράπεζα έχει ήδη ανακοινώσει την κατάργηση του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων ύψους 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον μήνα με ρυθμό που σηματοδοτεί ότι η τόνωση θα σταματήσει εντελώς μέχρι τον Ιούνιο. Οι οικονομολόγοι και οι συμμετέχοντες στην αγορά είναι ολοένα και περισσότερο της άποψης ότι η Fed θα αυξήσει τα επιτόκια σύντομα μετά.
«Οι ισχυροί περιορισμοί ζήτησης και προσφοράς δεν θα εξαφανιστούν σύντομα», δήλωσε στους Financial Times ο David Riley, επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής στην BlueBay Asset Management.
Πάντως υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν επανέλαβε την άποψή της ότι ο αυξημένος πληθωρισμός στις ΗΠΑ δεν θα συνεχιστεί πέρα από το επόμενο έτος και είπε ότι η Federal Reserve θα δράσει εάν χρειαστεί για να αποτρέψει μια επανάληψη των αυξήσεων των τιμών του 1970.
«Περιμένουμε να ισοπεδωθούν οι αυξήσεις των τιμών και να επιστρέψουμε στον πληθωρισμό που είναι πιο κοντά στο 2% που θεωρούμε φυσιολογικό» καθώς η πανδημία εξασθενεί, είπε η Γέλεν σε μια συνέντευξη την Τρίτη.
