Εβδομηντα πέντε χρόνια ζωής, από την ίδρυσή του την 4η Απριλίου του 1949, συμπληρώνει το ΝΑΤΟ. Ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου θα γιορτάσει τα 75α του γενέθλια σε ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, αλλά και στην επικείμενο Σύνοδο στις 9-11 Ιουλίου στην Ουάσιγκτον, όπου υπογράφηκε η ιδρυτική του συνθήκη.
As we face a more dangerous world, the bond between Europe and North America has never been more important
◀️ swipe or tap the images to learn more ▶️#1NATO75years
— NATO (@NATO) April 3, 2024
Ακολουθούν πέντε αριθμοί που καθόρισαν την πορεία της συμμαχίας:
32 μέλη
Το ΝΑΤΟ ιδρύθηκε στις 4 Απριλίου 1949 από 12 χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής για να αντιταχθεί στη «σοβιετική απειλή». Σήμερα οι χώρες μέλη του είναι είκοσι περισσότερες και απέχουν πολύ από το να βαδίζουν όλες με τον ίδιο βηματισμό.
Η Γαλλία είχε αποσυρθεί από τη στρατιωτική δομή του ΝΑΤΟ το 1966, πριν επανενταχθεί σ’ αυτή το 2009. Το ρήγμα παραμένει στις Βρυξέλλες. Κανένας Γάλλος δεν έγινε ποτέ γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία θεωρείται συχνά ο «ταραχοποιός» της Συμμαχίας, της οποίας έγινε μέλος το 1952 ταυτόχρονα με την Ελλάδα. Το Γαλλικό Πρακτορείο επισημαίνει πως οι δύο χώρες είχαν προκαλέσει κρύο ιδρώτα στους συμμάχους τους, ιδιαίτερα με τη διένεξή τους για την Κύπρο τα χρόνια του 1960 και με την τουρκική εισβολή στο νησί το 1974.
Η Τουρκία δοκιμάζει επίσης κατά καιρούς την υπομονή των συμμάχων της, όπως έκανε μπλοκάροντας για δύο χρόνια την ένταξη της Σουηδίας. Η τελευταία εντάχθηκε τελικά στο ΝΑΤΟ το Μάρτιο, μετά τη Φινλανδία την προηγούμενη χρονιά, μία από τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.
Working for peace, security and freedom for 75 years #1NATO75years pic.twitter.com/HcvkCvbzU7
— NATO (@NATO) April 4, 2024
5, όπως το άρθρο-πυλώνας της Συμμαχίας
Το άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου αποτελεί το θεμέλιο της Συμμαχίας. Υποχρεώνει καθένα από τα μέλη της να επεμβαίνουν σε περίπτωση επίθεσης εναντίον κάποιου απ’ αυτά.
Δεν έχει χρησιμοποιηθεί παρά μόνο μία φορά σε ολόκληρη την ιστορία του ΝΑΤΟ, την επομένη των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επίκληση αυτού του άρθρου, το οποίο θεωρείται ο πυλώνας του ΝΑΤΟ, είχε αποφασισθεί κυρίως για να καταδειχθεί η αλληλεγγύη των Συμμάχων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν είχε άμεση πραγματική στρατιωτική συνέπεια.
Ωστόσο θα οδηγήσει τη Συμμαχία να επέμβει στο Αφγανιστάν, όπου θα κινητοποιήσει έως 100.000 στρατιώτες στο πεδίο πριν από μια καταστροφική αποχώρηση τον Αύγουστο 2021.
3 έδρες, η τελευταία στις Βρυξέλλες
Το ΝΑΤΟ εγκαταστάθηκε αρχικά στο Λονδίνο, αλλά πολύ γρήγορα, ήδη το 1949, διέσχισε τη Μάγχη για να φτιάξει το επιτελείο του στο Παρίσι. Όμως η αποχώρηση της Γαλλίας 17 χρόνια αργότερα υποχρέωσε τους λειτουργούς της Συμμαχίας να μετακομίσουν και πάλι, αυτή τη φορά στις Βρυξέλλες.
Στη βελγική πρωτεύουσα, το ΝΑΤΟ έχει από το 2017 μια ολοκαίνουρια έδρα που αποτελείται από τέσσερα κτίρια, τα οποία φέρονται να αντιπροσωπεύουν μπλεγμένα δάχτυλα, σύμβολο ενότητας.
Περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι εργάζονται εκεί και οι επισκέπτες, φωτογραφίζονται συχνά μπροστά από ένα γλυπτό που αντιπροσωπεύει το έμβλημα του ΝΑΤΟ και επελέγη το 1953: «ένα αστέρι με τέσσερις ακτίνες που εικονίζει την πυξίδα που μας κρατάει στο σωστό δρόμο, το δρόμο της ειρήνης», σύμφωνα με τη διατύπωση του λόρδου Ίσμεϊ, τότε γενικού γραμματέα της Συμμαχίας. Σήμερα είναι το κύριο μοτίβο στη σημαία του ΝΑΤΟ.
3 ατάκες
«Να κρατήσουμε τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα και τους Γερμανούς κάτω»: ο λόρδος Ίσμεϊ, πρώτος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ (1952-1957), συνόψισε τις αποστολές της Συμμαχίας σε μια δήλωση, η χρονολογία της οποίας δεν είναι γνωστή.
«Έχω πει πριν από καιρό ότι το ΝΑΤΟ έχει προβλήματα. Κατά πρώτο λόγο ότι είναι ξεπερασμένο επειδή επινοήθηκε πριν από χρόνια και χρόνια»: Ντόναλντ Τραμπ στις 15 Ιανουαρίου 2017, όταν ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ. Είχε χρησιμοποιήσει το ίδιο επίθετο, «ξεπερασμένο», κατά την προεκλογική εκστρατεία του το 2016.
«Αυτό που ζούμε, είναι ο εγκεφαλικός θάνατος του ΝΑΤΟ»: Εμανουέλ Μακρόν στις 8 Νοεμβρίου 2019.
Μηδέν στρατός, αλλά πολλά όπλα
Το ΝΑΤΟ δεν διαθέτει δικό του στρατό, με εξαίρεση ένα στόλο αναγνωριστικών αεροπλάνων AWACS και μερικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Βασίζεται στις ένοπλες δυνάμεις των μελών του, πλην της Ισλανδίας που δεν διαθέτει στρατό. Όμως για χρόνια μπορούσε να υπολογίζει σε ένα μυστικό στρατό, τους «stay behind» (αυτούς που μένουν πίσω), μυστικά δίκτυα που συντονίζονταν από το ΝΑΤΟ στις αρχές του ψυχρού πολέμου. Τα δίκτυα αυτά υποτίθεται ότι θα ενεργοποιούνταν σε περίπτωση σοβιετικής επίθεσης.
Το ΝΑΤΟ οργανώνει τακτικά στρατιωτικές ασκήσεις που συχνά διεξάγονται με πολύ διαφορετικά όπλα. Δημιούργησε λοιπόν… ένα παιγνίδι τράπουλας για να βοηθήσει τους στρατιωτικούς του να προσανατολίζονται.
Τα 54 χαρτιά της εν λόγω τράπουλας αντιπροσωπεύουν ισάριθμα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιούνται από τη Συμμαχία. Το παιγνίδι υποτίθεται επίσης ότι «βοηθάει τα ουκρανικά στρατεύματα να αναγνωρίζουν» μερικά από τα όπλα που λαμβάνουν, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ.
🔴 LIVE SOON
🎙️ NATO’s 75 Anniversary Celebration #1NATO75years
📍 @NATO HQ, Brusselshttps://t.co/kdOHqdEigq
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) April 4, 2024
