Των Νικόλ Λειβαδάρη και Μωυσή Λίτση
Η μετάλλαξη Όμικρον του κορωνοϊού γίνεται η νέα μεταβλητή υψηλού κινδύνου για τις διεθνείς αγορές και, σε συνδυασμό με την ανοιχτή πάντοτε ενεργειακή κρίση, διαμορφώνει νέα επενδυτικά ρίσκα και κλίμα έντονης ρευστότητας έως το τέλος του χρόνου.
Η εβδομάδα που ξεκινά σήμερα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τα χρηματιστήρια, ειδικά μετά το sell off της Παρασκευής, που οδήγησε τον δείκτη S&P στη Wall Street στη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση των τελευταίων εννέα μηνών, έστειλε το πετρέλαιο σε «βουτιά» έως και 13% και σάρωσε τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και τις αγορές εμπορευμάτων σε Ευρώπη και Αμερική. Παρότι παραμένει ακόμη ζητούμενο το εάν και σε ποιον βαθμό η Όμικρον είναι περισσότερο μεταδοτική από τις προηγούμενες μεταλλάξεις και πιο ανθεκτική στα εμβόλια, η μεγάλη αγωνία των επενδυτών είναι μια ενδεχόμενη επιστροφή στα lockdowns που θα μπορούσε να «φρενάρει» την παγκόσμια ανάκαμψη. Ήδη, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί που επέβαλαν πολλές χώρες έπληξαν καίρια, την Παρασκευή, τις μετοχές των αεροπορικών και ταξιδιωτικών εταιρειών, ενώ στον αντίποδα έκαναν άλμα οι μετοχές των εταιρειών που είχαν ευνοηθεί από τα περσινά lockdowns, όπως εκείνες της Zoom Communications, του Netflix και της Peloton.
Η μετάλλαξη Όμικρον φέρνει νέο κύμα αβεβαιότητας και για το εάν πλέον θα τηρηθούν οι οδικοί χάρτες που έχουν χαράξει οι κεντρικές τράπεζες ως προς τη στροφή σε πιο σφιχτή νομισματική πολιτική ή εάν θα υπάρξει καθυστέρηση ή και «πάγωμα» στην άρση των μέτρων στήριξης. Με αυτό το δεδομένο, οι επενδυτές αναμένουν εναγωνίως νέο στίγμα από την αυριανή κατάθεση του προέδρου της Fed Τζερόμ Πάουελ και της υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν στο Κογκρέσο, ενώ το ενδιαφέρον στρέφεται και στα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ που θα ανακοινωθούν την Παρασκευή – στοιχεία, μέσω των οποίων θα αποτιμηθεί εκ νέου η δυναμική της αμερικανικής οικονομίας και οι πιθανές κινήσεις της Fed.
Τα υπόλοιπα «μέτωπα»
Έτερη κρίσιμη παράμετρος είναι οι εξελίξεις στην πετρελαϊκή αγορά, στη σκιά της ανοιχτής κόντρας ΗΠΑ και ΟΠΕΚ για τις ποσοστώσεις παραγωγής. Την Τετάρτη και την Πέμπτη συνεδριάζουν ο ΟΠΕΚ και ο ΟΠΕΚ+ προκειμένου να καθορίσουν τη στάση τους μετά την απόφαση Μπάιντεν να αποδεσμευτούν 50 εκατομμύρια βαρέλια από τα στρατηγικά πετρελαϊκά αποθέματα των ΗΠΑ ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές. Ο ισχύων σχεδιασμός του ΟΠΕΚ+ προβλέπει τη σταθερή αύξηση της παραγωγής κατά 400.000 βαρέλια κάθε μήνα, μετά την κίνηση της Ουάσιγκτον, ωστόσο αρκετοί αναλυτές θεωρούν πιθανό το «πάγωμα» αυτών των αυξήσεων, καθώς ο Οργανισμός φοβάται μεγάλο πλεόνασμα προσφοράς εντός του 2022.
Οι εξελίξεις στο πετρελαϊκό μέτωπο έρχονται την ώρα που η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, λόγω της εκτίναξης του φυσικού αερίου, κλιμακώνεται και -σύμφωνα με το Bloomberg- ένας χειμώνας ισχυρού ψύχους μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε διακοπές ρεύματος ή και μπλακ άουτ.
Όπως επισημαίνει το Bloomberg, αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στη Γαλλία, όπου καταγράφεται ήδη κύμα ψύχους, τα αποθέματα πυρηνικής ενέργειας είναι χαμηλά και ο βασικός πάροχος του δικτύου ρεύματος έχει ζητήσει μείωση της κατανάλωσης στις ώρες αιχμής. Προειδοποιεί, δε, πως εάν η κατάσταση επιδεινωθεί, το επόμενο βήμα θα είναι η μείωση της τάσης στο δίκτυο και στη συνέχεια η διακοπή ρεύματος δύο ωρών ανά περιοχή.
Η Γαλλία είναι επίσης βασικός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας σε γειτονικές χώρες, γεγονός που σημαίνει ότι μια οξεία ενεργειακή κρίση στη χώρα θα έπληττε τη Γερμανία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Βρετανία.
Ραγδαία εξάπλωση
Στο μεταξύ, εξαπλώνεται ραγδαία η νέα παραλλαγή του κορωνοϊού Όμικρον και η μια μετά την άλλη οι χώρες του κόσμου ανακοινώνουν τον εντοπισμό κρουσμάτων σε ταξιδιώτες από τη Νότια Αφρική.
Ο ΠΟΥ επανέλαβε ότι τα πρώτα δεδομένα δείχνουν ότι ίσως να υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος επαναμόλυνσης από την παραλλαγή αυτή.
Το Ισραήλ και το Μαρόκο προχώρησαν σε κλείσιμο των συνόρων τους σε ξένους υπηκόους, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν την εξάπλωση της νέας παραλλαγής, ενώ η Βρετανία, εκτός από την επαναφορά της μάσκας, ζητά τη διενέργεια τεστ PCR για όσους εισέρχονται στη χώρα. Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί προκαλούν ανησυχία για νέο πιθανό πλήγμα στους κλάδους των αερομεταφορών και του τουρισμού, στην περίπτωση που το «ταξιδιωτικό εμπάργκο» επεκταθεί πέρα από τις χώρες της νότιας Αφρικής.
Η παραλλαγή Όμικρον εντοπίστηκε σε μία στιγμή που πολλές χώρες στην Ευρώπη βρίσκονταν αντιμέτωπες με έξαρση του τέταρτου κύματος της πανδημίας, επαναφέροντας εθνικά lockdowns ή άλλα περιοριστικά μέτρα.
Πολλές χώρες έχουν από την Παρασκευή απαγορεύσει τις πτήσεις από τη Νότια Αφρική και τις γειτονικές της χώρες, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της νοτιοαφρικανικής κυβέρνησης, που διαμαρτύρεται ότι τιμωρείται αντί να επευφημείται για το ότι εντόπισε την παραλλαγή Όμικρον, ενημερώνοντας πολύ γρήγορα τη διεθνή κοινή γνώμη.
Το Ισραήλ προχωρά από σήμερα σε κλείσιμο των συνόρων του στους ξένους υπηκόους για δύο εβδομάδες, ανακοινώνοντας παράλληλα και επιπλέον περιοριστικά μέτρα. Οι Ισραηλινοί υπήκοοι που επιστρέφουν από το εξωτερικό υποχρεώνονται σε τριών ημερών καραντίνα, ακόμη και αν είναι πλήρως εμβολιασμένοι. Οι μη εμβολιασμένοι υποχρεώνονται σε καραντίνα επτά ημερών. Σε απαγόρευση των διεθνών εισερχόμενων πτήσεων για δύο εβδομάδες προχώρησε και το Μαρόκο.
Στη Βρετανία καθίσταται από αύριο ξανά υποχρεωτική η χρήση μάσκας στα καταστήματα και στις δημόσιες συγκοινωνίες. Όλες οι επαφές με ύποπτα κρούσματα της παραλλαγής Όμικρον θα πρέπει να αυτοαπομονώνονται για 10 ημέρες, ασχέτως της κατάστασης εμβολιασμού. Όλοι όσοι εισέρχονται στη Βρετανία πρέπει να κάνουν μοριακό τεστ (PCR) μετά τη δεύτερη ημέρα από την άφιξή τους και να αυτοαπομονώνονται έως ότου υπάρξει αρνητικό αποτέλεσμα. Η Κοινή Επιτροπή Εμβολιασμού και Ανοσοποίησης (JCVI) -το συμβουλευτικό σώμα όσον αφορά τους εμβολιασμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο- θα εξετάσει το ενδεχόμενο να δοθεί η αναμνηστική δόση σε μία «ευρύτερη ομάδα όσο το δυνατόν γίνεται». Θα μειώσει επίσης την απόσταση μεταξύ δεύτερης και αναμνηστικής δόσης. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δήλωσε πως τα νέα μέτρα θα είναι προσωρινά και θα επανεξεταστούν ύστερα από τρεις εβδομάδες.
Τα νέα περιοριστικά μέτρα ανακοινώνονται προκειμένου να ανακοπεί η ταχύτατη διάδοση της παραλλαγής Όμικρον, που εντοπίζεται πλέον σε όλο και περισσότερες χώρες.
Οι ολλανδικές αρχές ανακοίνωσαν χθες ότι εντοπίστηκαν 13 κρούσματα της νέας παραλλαγής ανάμεσα στους επιβάτες πτήσεων από τη Νότια Αφρική που έφθασαν στο Άμστερνταμ την Παρασκευή. Περισσότεροι από 600 επιβάτες δύο πτήσεων υποβλήθηκαν σε τεστ και εντοπίστηκαν 61 κρούσματα κορωνοϊού, τα οποία θα υποβληθούν σε έλεγχο για τη νέα παραλλαγή.
Η νέα παραλλαγή, η οποία εντοπίστηκε πρώτη φορά στη Νότια Αφρική, έχει πλέον εντοπιστεί στη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Δανία, το Βέλγιο, την Μποτσουάνα, το Ισραήλ, την Αυστραλία και το Χονγκ Κονγκ.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε την Όμικρον «παραλλαγή ανησυχίας», εντείνοντας τις ανησυχίες διεθνώς ότι η νέα παραλλαγή είναι ανθεκτική στους εμβολιασμούς, παρατείνοντας τη δύο ετών πανδημία. Η Όμικρον πιθανολογείται πως ενδεχομένως να είναι πιο μεταδοτική από τις προηγούμενες παραλλαγές, αν και οι ειδικοί επισημαίνουν πως προς το παρόν δεν γνωρίζουμε αν έχει μεγαλύτερες ή μικρότερες επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών από ό,τι η μετάλλαξη Δέλτα, που έχει επικρατήσει διεθνώς.
Όσον αφορά τη διάγνωση του νέου στελέχους Όμικρον, είναι δυνατή η ταχεία ανίχνευση με την υπάρχουσα τεχνολογία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και το S-gene dropout test προτού ακολουθήσει η επιβεβαίωση με την αλληλούχιση του γονιδιώματος του ιού που απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Οι εταιρείες Pfizer, Moderna και Novavax έχουν ήδη ανακοινώσει ότι εργάζονται ταχύτατα ώστε να εξακριβώσουν αφενός την αποτελεσματικότητα των εμβολίων τους απέναντι στο νέο στέλεχος Όμικρον και αφετέρου να τα προσαρμόσουν κατάλληλα ώστε να προσφέρουν ισχυρή προστασία έναντι του νέου στελέχους.
Συμπερασματικά, το νέο στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 εγείρει σοβαρές ανησυχίες ως προς το δυναμικό μετάδοσης, επαναλοίμωξης, καθώς και διαφυγής της προστασίας που προσφέρουν τα εμβόλια. Σαφή δεδομένα σε σχέση με τα ανωτέρω θα είναι διαθέσιμα εντός των επόμενων τεσσάρων εβδομάδων, όπως αναφέρουν καθηγητές του ΕΚΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, προσθέτουν, κρίνεται ακόμα πιο αναγκαίος ο εμβολιασμός με την τρίτη αναμνηστική δόση για την επίτευξη της μέγιστης προστασίας από τη σοβαρή νόσο Covid-19, καθώς και η συνεχής επαγρύπνηση για τον έγκαιρο εντοπισμό και απομόνωση των κρουσμάτων προκειμένου να ανακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης. Η πλειονότητα των ειδικών σημειώνει ότι ακόμα και στην πιθανότητα επιβεβαίωσης των πλέον δυσμενών σεναρίων, δεν θα επιστρέψουμε στην αρχική κατάσταση της πανδημίας.
Είναι υπερβολικά απίθανο να συμβεί μια αναζωπύρωση της πανδημίας στον εμβολιασμένο πληθυσμό, όπως είδαμε πέρυσι, δήλωσε ο επικεφαλής των ερευνών για την παρασκευή του εμβολίου κατά του κορωνοϊού της Οξφόρδης/AstraZeneca. Ο Βρετανός επιστήμονας που ήταν επικεφαλής των ερευνών για την παρασκευή του εμβολίου κατά του κορωνοϊού της Οξφόρδης/ AstraZeneca δήλωσε χθες ότι ένα νέο εμβόλιο θα μπορούσε να παρασκευαστεί «πολύ γρήγορα» κατά της νέας παραλλαγής Όμικρον. Ο καθηγητής σερ Άντριου Πόλαρντ, διευθυντής του Ομίλου Oxford Vaccine, εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία ότι τα υπάρχοντα εμβόλια μπορεί να είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη της βαριάς νόσησης από την παραλλαγή Όμικρον.
Επίσης στην πολυπληθέστερη πολιτεία της Αυστραλίας, τη Νέα Νότια Ουαλία, εντοπίστηκαν δύο επιβάτες από τη Νότια Αφρική θετικοί στη νέα παραλλαγή. Η Αυστρία ανακοίνωσε πως ερευνά ένα ύποπτο κρούσμα, ενώ ο Γάλλος υπουργός Υγείας Ολιβιέ Βεράν ανέφερε πως η Όμικρον ίσως κυκλοφορεί ήδη στη χώρα. Ο Ζονγκ Νανσάν, Κινέζος ειδικός σε παθήσεις του αναπνευστικού, δήλωσε πως θα χρειαστεί καιρός για να υπάρξει οριστικό συμπέρασμα για την επικινδυνότητα της νέας παραλλαγής.
Η νέα παραλλαγή επαναφέρει στο προσκήνιο το εμβολιαστικό χάσμα ανάμεσα στις χώρες του κόσμου, καθιστώντας περισσότερο από ποτέ αναγκαία την άρση της πατέντας των εμβολίων. Την ώρα που πολλές χώρες στον κόσμο προχωρούν στην τρίτη αναμνηστική δόση του εμβολίου, κάτω του 7% στις χώρες χαμηλού εισοδήματος έχει κάνει την πρώτη δόση του εμβολίου.
Κίνα: Καλά που δεν ανοίξαμε
Με κολοσσιαία αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη η Κίνα, αν προχωρούσε σε πλήρες άνοιγμα των συνόρων της, υποστηρίζει μελέτη μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Πεκίνου.
Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η Κίνα θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη ακόμη και με 630.000 κρούσματα του νέου κορωνοϊού την ημέρα εάν άλλαζε την πολιτική μηδενικής ανοχής που εφαρμόζει, αίροντας τους περιορισμούς στις μετακινήσεις.
Στη μελέτη αυτή, που δημοσίευσε η εβδομαδιαία επιθεώρηση του Κινεζικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων, οι επιστήμονες τονίζουν πως η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει στην πλήρη άρση των περιορισμών στις μετακινήσεις χωρίς αποτελεσματικότερα εμβόλια και θεραπείες.
Ελαφριά τα συμπτώματα
Ήπια συμπτώματα εμφάνισαν 30 περίπου ασθενείς που φέρουν την νέα παραλλαγή Όμικρον του κορωνοϊού, δηλώνει η Ανζελίκ Κέτζι, πρόεδρος της Νοτιοαφρικανικής Ιατρικής Ένωσης, προσθέτοντας ότι μέχρι στιγμής έχει παρατηρήσει ανάρρωση των ασθενών χωρίς να χρειαστεί νοσηλεία.
«Αυτό που τους έφερε στο γραφείο μου» στην Πραιτόρια «είναι η αίσθηση υπερκόπωσης», λέει η Νοτιοαφρικανή γιατρός μιλώντας στο γαλλικό πρακτορείο. Η πλειονότητα αυτών ήταν άνδρες κάτω των 40 ετών. Λίγο λιγότεροι από τους μισούς ήταν εμβολιασμένοι. Εκτός από την υπερκόπωση, υπέφεραν από μυαλγίες, είχαν ξερόβηχα ή «φαγούρα στον λαιμό», προσθέτει. Η δρ Κέτζι αναφέρει ότι γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα για τη νέα παραλλαγή Όμικρον. «Δεν λέω ότι δεν θα είναι μια σοβαρή νόσος», αλλά «προς το παρόν, ακόμη και οι ασθενείς που είδαμε και δεν ήταν εμβολιασμένοι, είχαν ήπια συμπτώματα», επισημαίνει.
