Αυξήσεις φόρων και περικοπές κρατικών δαπανών συνολικού ύψους 55 δισεκατομμυρίων λιρών ανακοίνωσε ο Υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου Τζέρεμι Χαντ παρουσιάζοντας τον πολυαναμενόμενο ενδιάμεσο προϋπολογισμό από το βήμα της Βουλής των Κοινοτήτων.
Ο κ. Χαντ μοιράστηκε επίσης την επίσημη εκτίμηση του ανεξάρτητου Γραφείου Ευθύνης Προϋπολογισμού (OBR), σύμφωνα με την οποία η βρετανική οικονομία βρίσκεται πλέον σε ύφεση που θα διαρκέσει για ένα έτος.
Το OBR έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για το ρυθμό ανάπτυξης της βρετανικής οικονομίας για την επόμενη διετία, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 1,4% το οικονομικό έτος 2023-2024. Ωστόσο, από το 2024 και μετά προβλέπεται σταδιακή αύξηση του ΑΕΠ που θα φτάσει το 2,7% το 2027.
Όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση, το βιοτικό επίπεδο των Βρετανών θα μειωθεί κατά 7% την επόμενη διετία διαγράφοντας οκτώ χρόνια αύξησης. Θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση βιοτικού επιπέδου στη χώρα από τα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Ο κ. Χαντ περιέγραψε τον ενδιάμεσο προϋπολογισμό ως ένα σχέδιο που καλύπτει τις τρεις βασικές κυβερνητικές προτεραιότητες, δηλαδή «τη σταθερότητα, την ανάπτυξη και τις δυνατές δημόσιες υπηρεσίες». Όπως είπε, το επιτυγχάνει αυτό μειώνοντας σταδιακά τον πληθωρισμό που τον περασμένο μήνα διαμορφώθηκε στο 11,1%. Ο κ. Χαντ απέδωσε την κύρια ευθύνη για τον υψηλό πληθωρισμό στην πανδημία και στην ενεργειακή κρίση που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ως προς τα φορολογικά μέτρα ξεχωρίζουν η μείωση του ορίου του ετήσιου εισοδήματος από το οποίο θα υπάγεται κάποιος στον ανώτατο συντελεστή φόρου του 45% (από 150.000 σε 125.140 λίρες) και η αύξηση του φόρου στα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας από 25% σε 35%, με ισχύ έως το Μάρτιο του 2028. Εισάγεται δε και ένας προσωρινός φόρος ύψους 45% στα υπερκέρδη των παραγωγών ηλεκτρισμού.
Οι υπόλοιπες αυξήσεις φόρων προκύπτουν από το πάγωμα έως το 2028 των αφορολόγητων ορίων και των συντελεστών φορολογίας για το ατομικό εισόδημα, τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και το φόρο κληρονομιάς, καθώς και τη μείωση των ορίων από τα οποία αρχίζει η φορολόγηση μερισμάτων και υπεραξίας.
Επίσης από το 2025 τα ηλεκτρικά οχήματα δε θα εξαιρούνται από τον ειδικό φόρο για τα αυτοκίνητα.
Στο κομμάτι των περικοπών των κρατικών δαπανών ο κ. Χαντ είπε ότι θα υπάρξουν μεν αυξήσεις στους προϋπολογισμούς των Υπουργείων αλλά πολύ χαμηλότερες του αναμενόμενου. Από τα 30 δισεκατομμύρια λίρες των συνολικών περικοπών δε, τα 21,5 δισεκατομμύρια θα ισχύσουν μετά από τις προσεχείς εκλογές των αρχών του 2024.
Εκεί που ο Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ιδιαίτερες αυξήσεις δαπανών είναι οι τομείς της παιδείας, της υγείας και της ανανεώσιμης ενέργειας.
Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός για τα σχολεία θα αυξηθεί κατά 2,3 δισεκατομμύρια λίρες το χρόνο, ενώ το εθνικό σύστημα υγείας NHS θα λάβει 3,3 δισεκατομμύρια λίρες περισσότερα για κάθε ένα από τα επόμενα δύο χρόνια.
Επιβεβαίωσε δε ότι θα προχωρήσει η κατασκευή νέας μονάδας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Σάιζγουελ, καθώς και ότι θα διπλασιαστούν τα κονδύλια για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας.
Μίλησε επίσης για σχέδιο μετατροπής της Βρετανίας στη νέα Silicon Valley της Ευρώπης με επενδύσεις στην καινοτομία.
Ο κ. Χαντ έκλεισε τη «φθινοπωρινή δήλωσή» του, όπως λέγεται ο ενδιάμεσος προϋπολογισμός, με μέτρα για τους πιο αδύναμους πολίτες. Ξεχωρίζει η δέσμευση για αύξηση των κρατικών συντάξεων και επιδομάτων πρόνοιας από τον Απρίλιο σύμφωνα με το ύψος του πληθωρισμού τον Σεπτέμβριο (10,1%) και η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 9,7% από τον Απρίλιο, όταν και αρχίζει το οικονομικό έτος στη Βρετανία.
Επίσης, θα επεκταθεί για έναν χρόνο ως τον Απρίλιο του 2024 το πλαφόν χρεώσεων για τους λογαριασμούς ενέργειας για κάθε νοικοκυριό, αν και στο αυξημένο ποσό των 3.000 αντί την 2.500 λιρών το χρόνο.
«Μπορεί να υπάρχει μια ύφεση ‘made in Russia’ αλλά υπάρχει και μια ανάκαμψη ‘made in Britain’», κατέληξε ο κ. Χαντ.
Η σκιώδης Υπουργός Οικονομικών των Εργατικών Ρέιτσελ Ριβς αντέδρασε λέγοντας ότι τα λάθη των κυβερνήσεων των Συντηρητικών έχουν αφήσει τη χώρα σε χειρότερη κατάσταση από αυτήν που θα έπρεπε να είναι. «Ποτέ ξανά το Συντηρητικό Κόμμα δε θα θεωρηθεί το κόμμα της ικανής οικονομικής διαχείρισης», συμπλήρωσε.
Σημείωσε πως το πάγωμα των αφορολόγητων ορίων και των χαμηλών συντελεστών φόρου εισοδήματος σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό θα διαβρώσει περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών σε μια τόσο δύσκολη περίοδο.
Εν τω μεταξύ, το OBR στις επίσημες προβλέψεις του εκτιμά ότι το 2023 θα είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά αναφορικά με όλους τους οικονομικούς δείκτες, πριν η εικόνα αρχίσει να βελτιώνεται από το 2024.
Η ανεργία θα κορυφωθεί στο 4,9% το 2024 (από 3,6% φέτος) πριν αρχίσει να υποχωρεί, ο πληθωρισμός θα πέσει από 9,1% στο τέλος του οικονομικού έτους σε 7,7% στο τέλος του επόμενου και ο κρατικός δανεισμός θα κορυφωθεί στο 7,1% του ΑΕΠ μέχρι τον Απρίλιο πριν αρχίσει να πέφτει σταδιακά.
Οι δε μισθοί θα μειωθούν φέτος και του χρόνου σε πραγματικούς όρους λόγω του πληθωρισμού, για πρώτη φορά επί δύο συναπτά έτη μετά από τη χρηματοπιστωτική κρίση.
