Της Ραλλούς Αλεξοπούλου
Σημαντικά υψηλότερη ανάπτυξη σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης θα καταγράψει η Ελλάδα το 2022. Με βάση τις καλοκαιρινές προβλέψεις της Κομισιόν, το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 4% φέτος από 3,5% που προέβλεπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάιο, όταν σε επίπεδο Ευρωζώνης ο ρυθμός ανάπτυξης θα φτάσει στο 2,6%. Για το 2023, η Κομισιόν εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,4% έναντι ανάπτυξης 3,1% που προέβλεπε στις εαρινές προβλέψεις.
Ένας από τους βασικούς κινδύνους για την ευρωπαϊκη οικονομία είναι η ένταση των πληθωριστικών πιέσεων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των υψηλών τιμών στην ενέργεια. Για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το 2022 ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 8,9% από 6,3% που προέβλεπε την Άνοιξη, για να αρχίσει να υποχωρεί σταδιακά το 2023 και να φτάσει στο 3,5% το επόμενο έτος έναντι πρόβλεψης για 1,9% το Μάιο. Σε επίπεδο ευρωζώνης εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί φέτος στο 7,6% (από 6,1% το Μάιο) για να υποχωρήσει στο 4% το 2023 (έναντι πρόβλεψης για 2,7%).
Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής, η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα διατήρησε τη δυναμική της το πρώτο τρίμηνο του 2022. Οι δαπάνες υποστηρίχθηκαν από τις θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας και την αύξηση των επενδύσεων. Παρά το γεγονός ότι η ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο ήταν καλύτερη από τις προβλέψεις, ο πλήρης αντίκτυπος του υψηλότερου πληθωρισμού και ως επακόλουθο η συμπίεση του διαθέσιμου εισοδήματος αναμένεται να φανεί αργότερα μέσα στο έτος. Επιπρόσθετα, η διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα μπορεί να οδηγήσει σε εξασθένηση της στη δημιουργία θέσεων εργασίας, κυρίως λόγω της μικρότερης παραγωγής σε τομείς που επηρεάζονται από το υψηλό κόστος των εισροών, με τα νοικοκυριά να δαπανούν λιγότερο τα επόμενα τρίμηνα.
Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2022, σύμφωνα με την Κομισιόν, θα παίξει το Ταμείο Ανάκαμψης. Παράλληλα, ο τουρισμός θα κινηθεί σε καλά επίπεδα το 2022 για να επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα έως το 2023
Παρόλα αυτά, «η αβεβαιότητα είναι αυξημένη και αναμένεται να μειώσει περαιτέρω τη ζήτηση για νέες θέσεις εργασίας, και σε συνδυασμό με τον ακόμη υψηλό πληθωρισμό αναμένεται να αποδυναμώσει την ανάπτυξη το 2023». Επιπλέον, ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης μπορεί να προκύψουν λόγω του υψηλότερου κόστους δανεισμού και επιβράδυνσης των ιδιωτικών επενδύσεων. Επίσης, είναι πιθανή η μείωση των εξαγωγών λόγω του λιγότερο υποστηρικτικού εξωτερικού περιβάλλοντος.
Ο πληθωρισμός συνεχίζει να αυξάνεται, κυρίως εξαιτίας της ανόδου των διεθνών τιμές ενέργειας και τροφίμων. «Οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις έχουν αυξηθεί. Τα μειονεκτήματα, συνδέονται με τον τουριστικό τομέα υπό το πρίσμα της αβέβαιης καταναλωτικής ισχύος των τουριστών και των αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή. Στον αντίποδα, μια καλύτερη εικόνα στην αγορά εργασίας από ότι αναμενόταν θα μπορούσε να συμβάλει στην στήριξη του εισοδημάτων των νοικοκυριών και κατ΄ επέκταση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο μέλλον» σημειώνει η έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα.
«Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζει να σκιάζει την Ευρώπη και την οικονομία μας. Αντιμετωπίζουμε προκλήσεις σε πολλαπλά μέτωπα, από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων έως μια εξαιρετικά αβέβαιη παγκόσμια προοπτική. Είμαστε τυχεροί που ξεκινάμε από θέση δύναμης, έχοντας ξεπεράσει το προηγούμενο κρίση με σταθερή επιστροφή στην ανάπτυξη. Η οικονομική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί αισθητά στο δεύτερο μέρος αυτού έτος, αλλά θα αποκτήσει μεγαλύτερη έλξη το 2023. Λόγω του υψηλού πληθωρισμού και των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης, θα είναι σημαντικό να βρεθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ της μετάβασης προς μια πιο συνετή δημοσιονομική στάση και προστατεύοντας τους πιο ευάλωτους. Πρέπει επίσης να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα» δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις.
«Η απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζει να εκπέμπει κρουστικά κύματα στην παγκόσμια οικονομία. Οι ενέργειες της Μόσχας διαταράσσουν την ενέργεια και τις προμήθειες σιτηρών, ανεβάζοντας τις τιμές και αποδυναμώνοντας την εμπιστοσύνη. Στην Ευρώπη, η ορμή από το άνοιγμα των οικονομιών μας αναμένεται να στηρίξει την ετήσια ανάπτυξη το 2022, αλλά για το 2023 έχουμε σημαντικά αναθεωρήσει προς τα κάτω την πρόβλεψή μας. Ο πληθωρισμός σε επίπεδο ρεκόρ αναμένεται τώρα να κορυφωθεί αργότερα φέτος και σταδιακά να υποχωρήσει το 2023. Με άγνωστη την πορεία του πολέμου και την αξιοπιστία των προμηθειών φυσικού αερίου, αυτή η πρόβλεψη υπόκειται σε υψηλή αβεβαιότητα και καθοδικούς κινδύνους. Για να «κολυμπήσει» σε αυτά τα ταραγμένα νερά, η Ευρώπη πρέπει δείξουμε ηγεσία, με τρεις λέξεις που καθορίζουν τις πολιτικές μας: αλληλεγγύη, βιωσιμότητα και ασφάλεια» τόνισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι.
Βασικοί παράγοντες που οδήγησαν την Κομισιόν στην προς τα κάτω αναθεώρηση των προβλέψεων της είναι η περαιτέρω άνοδος των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων εντείνοντας περαιτέρω τις πληθωριστικές πιέσεις, διαβρώνοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και πυροδοτώντας ταχύτερη απόκριση της νομισματικής πολιτικής από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Παράλληλα, η συνεχής επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ προσθέτει στον αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο της αυστηρής πολιτικής της Κίνας για COVID-19.
Η ευρωπαϊκή οικονομία, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξελίξεις στην αγορά ενέργειας λόγω της υψηλής εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα ενώ η αποδυνάμωση της παγκόσμιας ανάπτυξης μειώνει την εξωτερική ζήτηση.
Η οικονομική δραστηριότητα στο υπόλοιπο του έτους αναμένεται υποτονική, παρά τον πολλά υποσχόμενο τουρισμό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το 2023, η τριμηνιαία οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί, λόγω της ανθεκτικής αγοράς εργασίας, τον μετριασμό του πληθωρισμού, τη στήριξη που παρέχεται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και των καταθέσεων.
Ο πληθωρισμός μέχρι τον Ιούνιο κατέγραψε ιστορικά υψηλά, καθώς οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων συνέχισαν να αυξάνονται ενώ διευρύνθηκαν οι πιέσεις στις τιμές σε υπηρεσίες και άλλα αγαθά. Στη ευρωζώνη ο πληθωρισμός αυξήθηκε έντονα το δεύτερο τρίμηνο του 2022, από 7,4% τον Μάρτιο (σε ετήσια βάση) στο 8,6% τον Ιούνιο. Σε επίπεδο Ε.Ε., η αύξηση ήταν ακόμη πιο έντονη, με τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται κατά μια ποσοστιαία μονάδα, από 7,8% τον Μάρτιο σε 8,8% τον Μάιο.
Η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα πάνω σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις. Εκτός από την έντονη άνοδο των τιμών το δεύτερο τρίμηνο, προβλέπεται ότι η περαιτέρω άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μεταβιβαστεί στους καταναλωτές και μέσω των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να κορυφωθεί στο 8,4% σε ετήσια βάση, το τρίτο τρίμηνο του 2022 στην ευρωζώνη για να αρχίσει στη συνέχεια να υποχωρεί κάτω από το 3% το τελευταίο τρίμηνο του 2023, τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην ΕΕ, καθώς εκτιμάται ότι θα εξασθενήσουν οι πιέσεις από τους περιορισμούς της προσφοράς και οι τιμές των εμπορευμάτων.
Οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις για την οικονομική δραστηριότητα και τον πληθωρισμό εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη του πολέμου και ειδικότερα τις επιπτώσεις του στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο στην Ευρώπη.
Νέες αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση του πληθωρισμού και να θιγεί η ανάπτυξη. Οι επιπτώσεις του δεύτερου γύρου θα μπορούσαν με τη σειρά τους να ενισχύσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό και να οδηγήσει σε μια πιο απότομη σύσφιξη των οικονομικών συνθηκών που δεν θα επιβάρυνε μόνο την ανάπτυξη, αλλά επίσης συνοδεύονται από αυξημένους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Παράλληλα δεν μπορει να αποκλειστεί η πιθανότητα αναζωπύρωσης της πανδημίας στην ΕΕ επιφέροντας νέες αναταραχές στην οικονομία.
Στα θετικά περιλαμβάνονται οι πρόσφατες πτωτικές τάσεις των τιμών του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων, οι οποίες θα μπορούσαν να ενταθούν, επιφέροντας ταχύτερη μείωση του πληθωρισμού από ό,τι αναμένεται σήμερα.
Επιπλέον, χάρη στην ισχυρή αγορά εργασίας, η ιδιωτική κατανάλωση θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο ανθεκτική απέναντι στην αύξηση των τιμών εάν τα νοικοκυριά επρόκειτο να χρησιμοποιήσουν περισσότερες από τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τους.
