Στη γνώριμη και σαφώς επιζήμια πρακτική των αλλεπάλληλων παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος καταφεύγει και πάλι τις τελευταίες ημέρες η Τράπεζα της Τουρκίας, προσπαθώντας για ακόμη μία φορά να στηρίξει το νόμισμά της χωρίς να υποκύψει στις προσταγές της ορθόδοξης οικονομικής θεωρίας. Τις νέες παρεμβάσεις της προδίδει η μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας, ενώ τα ανεπαρκή αποτελέσματα της πολιτικής αυτής αντανακλά η νέα υποχώρηση που σημείωσε χθες και πάλι η τουρκική λίρα.
Μελετώντας στοιχεία της Τράπεζας της Τουρκίας, στελέχη των Financial Times υπολογίζουν πως τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας μειώθηκαν κατά 5,9 δισ. δολάρια μόνο μέσα στις δύο πρώτες ημέρες της περασμένης εβδομάδας. Η κεντρική τράπεζα δεν ανακοίνωσε καμία παρέμβαση στην αγορά συναλλάγματος εκείνες τις ημέρες, ενώ απέφυγε να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις δημοσιογράφων. Η μείωση των διαθεσίμων προδίδει, όμως, πως για ακόμη μία φορά δαπανήθηκαν δολάρια και γενικότερα σκληρό νόμισμα για να στηριχθεί το νόμισμα της χώρας που ανέκαμψε τις ίδιες ημέρες, σημειώνοντας θεαματικό άλμα αρχικά 20% και συνολικά σχεδόν 50% μέσα σε δύο ημέρες. Παράλληλα, ανεξάρτητος αναλυτής συναλλάγματος με έδρα το Λονδίνο μίλησε στη βρετανική εφημερίδα σε καθεστώς ανωνυμίας και παρέθεσε τους υπολογισμούς του, σύμφωνα με τους οποίους η Τράπεζα της Τουρκίας δαπάνησε 6,9 δισ. δολάρια σε παρεμβάσεις της στην αγορά συναλλάγματος τις ίδιες ημέρες. Αλλοι αναλυτές εκτιμούν πως δαπανήθηκαν για τη στήριξη της τουρκικής λίρας από 5,5 έως 7 δισ. δολάρια την περασμένη εβδομάδα και από τις αρχές Δεκεμβρίου ιλιγγιώδη ποσά από 15 έως 17 δισ. δολάρια.
Η κλίμακα των παρεμβάσεων ενσπείρει και πάλι ανησυχία μεταξύ οικονομολόγων για τη βιωσιμότητα των οικονομικών της Τουρκίας, δεδομένου ότι εξανεμίζονται και πάλι τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας. Στις αρχές του έτους και με ένα άλλο οικονομικό επιτελείο που παρέμεινε ελάχιστα στις θέσεις του, η Τράπεζα της Τουρκίας είχε αρχίσει να αναπληρώνει τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που είχαν και πάλι εξανεμισθεί εξαιτίας του προηγούμενου γύρου παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος. Οι εκτιμήσεις για τον όγκο του σκληρού νομίσματος που θυσιάστηκε στον προηγούμενο γύρο παρεμβάσεων κυμαίνονται από τα 100 δισ. έως τα 200 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την Goldman Sachs. Στις αρχές Δεκεμβρίου, άλλωστε, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε την προοπτική της τουρκικής οικονομίας σε «αρνητική», επικαλούμενος ανακοίνωση κεντρικής τράπεζας σχετικά με την πρόθεσή της να εγκαινιάσει νέο γύρο παρεμβάσεων για να στηρίξει την τουρκική λίρα.
Η τουρκική λίρα υποχώρησε, πάντως, και πάλι χθες περίπου κατά 8% έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία της να διαμορφώνεται στις 11,6 τουρκικές λίρες προς ένα δολάριο, ενώ αργότερα περιόρισε τις απώλειες ανακάμπτοντας στις 11,35 λίρες προς ένα δολάριο. Παραμένει, πάντως, παρήγορα ενισχυμένη σε σύγκριση με τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα των 18,4 τουρκικών λιρών προς ένα δολάριο, στα οποία είχε υποχωρήσει μόλις πριν από μία εβδομάδα έπειτα από συνεχή, ιλιγγιώδη πτώση που την οδήγησε στην απώλεια σχεδόν του 60% της αξίας της. Τόσο η ανάκαμψη της λίρας όσο και οι μεταβολές στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας συνέπεσαν χρονικά με το σχέδιο που ανακοίνωσε ο Τούρκος πρόεδρος για τη θωράκιση των τραπεζικών καταθέσεων μέσω της αναπλήρωσής τους από την κυβέρνηση στο ποσοστό που χάνουν εξαιτίας της υποτίμησης του νομίσματος. Οικονομικοί αναλυτές έχουν προειδοποιήσει πως το νέο αυτό σχέδιο του Τούρκου προέδρου θα επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά της χώρας και θα δώσει νέα ώθηση στον πληθωρισμό, που ήδη καλπάζει με πάνω από 21% από τον Νοέμβριο. Προκειμένου, άλλωστε, να τηρήσει την υπόσχεσή της για αναπλήρωση των καταθέσεων, η κυβέρνηση Ερντογάν ενδέχεται να αναγκαστεί να τυπώσει χρήμα, επιταχύνοντας έτσι τον πληθωρισμό. Σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο της υπόσχεσης στον τουρκικό λαό, είναι μάλλον περιορισμένος. Σε ερωτήσεις δημοσιογράφων των F.T., πολλοί Τούρκοι χαρακτήρισαν περίπλοκο το σχέδιο και τόνισαν πως προτιμούν να διατηρήσουν τις αποταμιεύσεις τους είτε σε σκληρό νόμισμα είτε σε χρυσό στο σπίτι. Οι τουρκικές τράπεζες επιτρέπουν στους Τούρκους να ανοίγουν και να διατηρούν λογαριασμούς σε δολάρια, ευρώ ή ακόμη και σε πολύτιμα μέταλλα. Ετσι, για να προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους από τον πληθωρισμό πολλοί έσπευσαν τις τελευταίες ημέρες να τις μετατρέψουν σε σκληρό νόμισμα, με αποτέλεσμα να υπερβεί το 60% το ποσοστό των καταθέσεων που βρίσκονται σε ξένο νόμισμα.
Οπως, άλλωστε, τονίζει ο Εμρέ Ακτσακμάκ, διευθυντικό στέλεχος στην Greenwest Consultancy στο Ντουμπάι, δεδομένου ότι το επιτόκιο καταθέσεων είναι χαμηλότερο από τον πληθωρισμό, οι Τούρκοι θα εξακολουθούν να χάνουν από τις καταθέσεις τους. Μετά τις αλλεπάλληλες μειώσεις των επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο και μετά, το βασικό επιτόκιο στις τουρκικές τράπεζες είναι μόλις 14%, ενώ ο πληθωρισμός έχει υπερβεί το 21%.
