Η Κύπρος, όπως και άλλες χώρες της ΕΕ, θα μπορούν να μειώσουν συντελεστές ΦΠΑ σε μια σειρά προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό επιτρέπει η σημαντική απόφαση που έλαβε χθες η ΕΕ, με την οποία δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να μειώσουν τους συντελεστές ΦΠΑ στην επικράτεια τους.
Στην Κύπρο ακόμα δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι το υπουργείο Οικονομικών θα προβεί σε αξιοποίηση της νέας δυνατότητας που δίνει η ΕΕ για μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα και υπηρεσίες. Μέχρι στιγμής το αίτημα που υπήρξε για μείωση ή και κατάργηση του ΦΠΑ αφορά την αγορά οικοπέδων και σπιτιών, αλλά το επόμενο διάστημα αναμένεται να υπάρξουν και νέα αιτήματα, ώστε να διευκολυνθεί η εμπορία προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς μεγάλο κόστος για τους καταναλωτές.
Ειδικότερα, αλλαγή των κανόνων ΦΠΑ για αγαθά και υπηρεσίες αποφάσισε χθες το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες, καθώς προβλέπονται περισσότερες κατηγορίες χαμηλών συντελεστών, ακόμη και μηδενικού συντελεστή, στις οποίες θα μπορούν να προστεθούν και άλλα προϊόντα ή υπηρεσίες που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χαιρέτισε τη συμφωνία για τις αλλαγές, «η επικαιροποιημένη νομοθεσία θα ευθυγραμμίσει τους κανόνες για τον ΦΠΑ με τις κοινές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η υποστήριξη της ψηφιοποίησης και η προστασία της δημόσιας υγείας».
Σύμφωνα με την Κομισιόν, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ομόφωνα για αυτή τη μεταρρύθμιση και θα αποφευχθεί ταυτόχρονα η διάβρωση των δημόσιων εσόδων, στα πλαίσια της τεράστιας προσπάθειας που καταβάλλεται για μια βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία COVID-19 και τις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες στο μέλλον, ενόψει της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Για να ισχύσουν οι αλλαγές, θα πρέπει να υπάρξει και η σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι επικαιροποιημένοι κανόνες θα αποσταλούν στο Ευρωκοινοβούλιο για διαβούλευση επί του τελικού κειμένου, έως τον Μάρτιο του 2022. Μόλις εγκριθεί επίσημα, η νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέχοντας τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν το νέο σύστημα από την ημερομηνία αυτή.
Οι αλλαγές στους συντελεστές
Οι χώρες – μέλη θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν, ως κανονικό, έναν συντελεστή ΦΠΑ υψηλότερο από το 15%. Ωστόσο, θα έχουν τώρα τη δυνατότητα να εφαρμόζουν δύο μειωμένους συντελεστές, με τον χαμηλότερο στο 5%, σε αγαθά και υπηρεσίες που αφορούν έως και 24 από τις κατηγορίες που περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο και εκσυγχρονισμένο παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας για τον ΦΠΑ. Οι χώρες θα μπορούν ακόμη να εφαρμόζουν έναν πολύ μειωμένο συντελεστή, χαμηλότερο από 5%, και έναν μηδενικό συντελεστή, για μέχρι επτά κατηγορίες της λίστας που καλύπτουν βασικές ανάγκες, π.χ. τρόφιμα, φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα.
Διευρύνεται ο κατάλογος
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να διευρύνουν τον τρέχοντα κατάλογο αγαθών και υπηρεσιών (παράρτημα III της οδηγίας ΦΠΑ) που μπορούν να επωφεληθούν από μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, η λίστα έχει ενημερωθεί, ώστε να περιλαμβάνει:
- ψηφιακές υπηρεσίες, που προηγουμένως δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για μειωμένες τιμές, όπως πρόσβαση στο διαδίκτυο και ζωντανή μετάδοση πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων
- αγαθά που προστατεύουν τη δημόσια υγεία και που έχουν αποδειχθεί κρίσιμα εργαλεία για την καταπολέμηση του COVID-19 και που θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμα σε μελλοντικές κρίσεις, όπως ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός, μάσκες και ορισμένος ιατρικός εξοπλισμός, καθώς και περισσότερα είδη που θεωρούνται απαραίτητα βοηθήματα για τα άτομα με αναπηρία
- ορισμένα είδη, όπως ποδήλατα, πράσινα συστήματα θέρμανσης και ηλιακοί συλλέκτες εγκατεστημένοι σε ιδιωτικές κατοικίες και δημόσια κτήρια, τα οποία μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στις προτεραιότητες της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή
- διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες που κρίνονται κατάλληλα/ες και χρήσιμα/ες από τα κράτη μέλη, τα οποία καθοδηγούνται από το γενικό συμφέρον των στόχων δημόσιας πολιτικής.
Κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντική αλλαγή
Η μεταρρύθμιση αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για τα κράτη μέλη, καθώς ο ΦΠΑ αποτελεί σημαντική και αυξανόμενη πηγή εσόδων της ΕΕ και ισοδυναμεί με άνω του €1 τρισ., δηλαδή με το 7% του ΑΕΠ της ΕΕ. Η αλλαγή αυτή κρίθηκε απαραίτητη, καθώς το 2022 κλείνουν 30 χρόνια από τους κοινούς κανόνες της ΕΕ για τον ΦΠΑ, που συμφωνήθηκαν από όλα τα (τότε) κράτη μέλη το 1992, και οι οποίοι πλέον είναι παρωχημένοι και υπερβολικά περιοριστικοί. Μεταξύ άλλων, οι τροποποιημένοι με τη χθεσινή απόφαση κανόνες παρέχουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε ελάχιστους μόνο τομείς και προϊόντα. Τα κράτη μέλη μπορούν επί του παρόντος να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή έως 5% σε δύο διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων στη χώρα τους. Ορισμένα κράτη μέλη εφαρμόζουν, επίσης, ειδικές παρεκκλίσεις για περαιτέρω μειωμένους συντελεστές.
