Παράνομη έγκριση της απευθείας ανάθεσης από το Υπουργείο Οικονομικών δύο συμβάσεων με χρηματοοικονομικούς συμβούλους, καταδεικνύει η απάντηση που έλαβε η Ελεγκτική Υπηρεσία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ανακοίνωση Ελεγκτικής Υπηρεσίας, 3.4.2023:
Παράνομη η απευθείας ανάθεση δύο συμβάσεων από το Υπουργείο Οικονομικών
Πλήρης Δικαίωση των θέσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίαςhttps://t.co/geOzdh6TD7 pic.twitter.com/9wsIhksgIk— ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ (AUDIT OFFICE OF CYPRUS) (@Audit_Office_Cy) April 3, 2023
Σε ανακοίνωση της η ΕΥ υπενθυμίζει ότι είχε ενημερώσει τον Γενικό Εισαγγελέα για το ενδεχόμενο διάπραξης ποινικών ή αστικών αδικημάτων σε σχέση με τη σύναψη από το Υπουργείο Οικονομικών δύο συμβάσεων με χρηματοοικονομικούς συμβούλους. Προσθέτει ότι η γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ανέφερε ότι η απευθείας ανάθεση ήταν νόμιμη.
Να σημειωθεί πως η ΕΥ είχε διαβιβάσει σχετική καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παράνομη απευθείας ανάθεση.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία υπογραμμίζει πως πέραν της παράνομης απευθείας ανάθεσης των συμβάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα ήταν εσφαλμένη.
Επαναφέρει το ζήτημα των συνταγματικών και άλλων μεταρρυθμίσεων, ώστε να υπάρχει διαχωρισμός των εξουσιών του νομικού συμβούλου του κράτους από αυτών του δημοσίου κατήγορου.
Μάλιστα, ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης θα έχει αύριο συνάντηση με αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το θέμα του κράτους δικαίου (rule of law).
Αυτούσια η επιστολή:
1. Σε ανακοίνωσή μας στις 23.1.2023 είχαμε αναφέρει ότι στις 2.1.2023 ενημερώσαμε τον Γενικό Εισαγγελέα για το ενδεχόμενο διάπραξης ποινικών ή αστικών αδικημάτων σε σχέση με τη σύναψη από το Υπουργείο Οικονομικών δύο συμβάσεων με χρηματοοικονομικούς συμβούλους, μία τον Νοέμβρη του 2021 αξίας €95.200 και μία τον Ιούλη του 2022 αξίας €191.238, χωρίς την ύπαρξη διαθέσιμων πιστώσεων και με απευθείας ανάθεση, χωρίς προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας δημοσίων συμβάσεων. Τις σχετικές αποφάσεις είχαν λάβει ο Υπουργός Οικονομικών και ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου του. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρασχέθηκαν στο πλαίσιο των δύο συμβάσεων αφορούσαν την ετεροβαρή για το κράτος και παράνομη συμφωνία που δρομολογούσε η Κυβέρνηση για επέκταση της συμφωνίας των αεροδρομίων κατά 5,5 χρόνια.
Όπως προκύπτει, το Υπουργείο εξασφάλισε τον Οκτώβρη του 2022, δηλαδή μετά που αναδείξαμε για πρώτη φορά το θέμα της παράνομης απευθείας ανάθεσης των δύο συμβάσεων, γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ότι η απευθείας ανάθεση ήταν νόμιμη. Επίσης, στην επιστολή μας ημερομηνίας 2.1.2023 είχαμε καταγράψει ισχυρισμούς του Υπουργείου Οικονομικών ότι και κατά τον ουσιώδη χρόνο σύναψης των δύο συμβάσεων είχαν τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα για την απευθείας αυτή ανάθεση. Μάλιστα αυτό περιλαμβάνεται και σε κοινή δήλωση των Υπουργείων Οικονομικών και Μεταφορών ημερομηνίας 27.9.2022.
Αυτό σημαίνει ότι ο Γενικός Εισαγγελέας κλήθηκε να εξετάσει πιθανά ποινικά αδικήματα των ιθυνόντων του Υπουργείου Οικονομικών, οι οποίοι όμως ενήργησαν στη βάση δικής του καθοδήγησης και/ή δικής του εκ των υστέρων κάλυψης. Επειδή δε προφανώς ο Γενικός Εισαγγελέας δεν μπορούσε αντικειμενικά να εξετάσει το θέμα και επειδή η δεύτερη ανάθεση ύψους €191.238 αφορά δημόσια σύμβαση –που με βάση τη σχετική νομοθεσία θα έπρεπε, λόγω του ύψους της να είχε προκηρυχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο–, είχαμε αναφέρει ότι θα διαβιβάσουμε σχετική καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παράνομη απευθείας ανάθεση.
2. Πράγματι, την 1.2.2023 αποστείλαμε σχετική επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την οποία λάβαμε απάντηση στις 30.3.2023, εκ της οποίας επιβεβαιώνεται ότι:
- η έγκριση που είχε δώσει ο τέως Υπουργός Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου του, για απευθείας ανάθεση των δύο συμβάσεων ήταν παράνομη, και
- η εκ των υστέρων και/ή εκ των προτέρων γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα ότι η απευθείας ανάθεση στις δύο πάνω συμβάσεων ήταν νόμιμη, ήταν εσφαλμένη.
Η αλληλογραφία αυτή διαβιβάστηκε σήμερα στον Υπουργό Οικονομικών.
3. Κατά την άποψη μας, τα πιο πάνω γεγονότα εντείνουν την ανάγκη άμεσης προώθησης των κατάλληλων συνταγματικών και άλλων μεταρρυθμίσεων, ώστε να υπάρχει διαχωρισμός των εξουσιών του νομικού συμβούλου του κράτους από αυτών του δημοσίου κατήγορου. Όπως δε μας υποδεικνύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην υπό αναφορά επιστολή της, θα έχουμε την ευχέρεια να ενημερώσουμε για το θέμα αυτό την αντιπροσωπεία της με την οποία θα έχουμε αύριο συνάντηση για το θέμα του κράτους δικαίου (rule of law).
4. Στην προκειμένη περίπτωση η Υπηρεσία μας, ασκώντας τις εκ του Συντάγματος εξουσίες της για έλεγχο των πληρωμών και των δεσμεύσεων που αναλαμβάνονται, εξέφρασε την άποψη ότι οι δύο συμβάσεις που υπέγραψε το Υπουργείο Οικονομικών ήταν παράνομες. Ο Γενικός Εισαγγελέας τις χαρακτήρισε νόμιμες. Υπενθυμίζουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις ο Γενικός Εισαγγελέας απαίτησε να υποτάξουμε τη δική μας ανεξάρτητη ελεγκτική γνώμη στις δικές του γνωματεύσεις ως να είμαστε παράρτημα της Νομικής Υπηρεσίας, θέση την οποία έχουμε κατηγορηματικά απορρίψει εξηγώντας ότι, με βάση τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα, ο ελεγκτής ευθύνεται πάντα ο ίδιος για την ελεγκτική του γνώμη, έστω και αν αυτή βασίστηκε στη γνώμη ειδικών όπως είναι οι νομικοί σύμβουλοι. Ιδού, λοιπόν, ένα παράδειγμα όπου, εάν υιοθετούσαμε τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, θα είχαμε εκφράσει ελεγκτική γνώμη που θα ήταν εσφαλμένη, κάτι που θα έπληττε την αξιοπιστία του δικού μας θεσμού.
