Ο Κηδεμόνας τ/κ περιουσιών δεν φαίνεται να διαχειρίζεται τις τ/κ περιουσίες που είναι παραχωρημένες ως επαγγελματικά υποστατικά/καταστήματα, με τον πλέον οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνονται οι στόχοι που προνοούνται στη σχετική νομοθεσία.
Αυτό αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με θέμα «Έλεγχος διαχείρισης τουρκοκυπριακών περιουσιών που είναι παραχωρημένες ως επαγγελματική στέγη». Η έκθεση δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη και είναι ανηρτημένη στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας EY.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι μόνο το 65% των επαγγελματικών υποστατικών είναι παραχωρημένο σε πρόσφυγες, ενώ το υπόλοιπο 35% είναι παραχωρημένο σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πρωταθλήτρια μάλιστα, σύμφωνα με την ΕΥ, στην παραχώρηση υποστατικών σε μη πρόσφυγες είναι η Πάφος.
Αυτούσια η έκθεση ΕΔΩ
Επαγγελματικά υποστατικά σε μη πρόσφυγες- στην Πάφο το μεγαλύτερο πρόβλημα
Στα συμπεράσματα της έκθεσης αναφέρεται ότι μόνο το 65% των επαγγελματικών υποστατικών (5,746 τεμάχια από τα 8,880 που ήταν παραχωρημένα ως επαγγελματικά υποστατικά) είναι παραχωρημένο σε πρόσφυγες, ενώ το υπόλοιπο 35% είναι παραχωρημένο σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στην Επαρχία Πάφου, σύμφωνα με τα ευρήματα, παρατηρείται το μεγαλύτερο ποσοστό τουρκοκυπριακών επαγγελματικών υποστατικών παραχωρημένων σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το οποίο ανέρχεται σε 55% και είναι αξιοσημείωτο ότι αυτό ξεπερνά το ποσοστό των υποστατικών που ήταν παραχωρημένα σε πρόσφυγες, το οποίο ανέρχεται σε 45%.
Συγκεκριμένα, από το σύνολο των 2.255 τ/κ επαγγελματικών υποστατικών, 1.013 ήταν παραχωρημένα σε πρόσφυγες, (ποσοστό 45%), ενώ 1.242 σε μη πρόσφυγες και ΑΤΑ-Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, (ποσοστό 55%).
Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι σύμφωνα με στοιχεία που έχουν υποβληθεί στην ΕΥ στις 16.11.2022 από την ΥΔΤΠ, το σύνολο των τ/κ περιουσιών που βρίσκονται υπό τη διαχείριση του Κηδεμόνα, ανέρχεται σε 120.243 υποδιαιρέσεις τεμαχίων (τεμάχια).
Σε αυτά περιλαμβάνονται 8.880 τεμάχια τα οποία αφορούν υποστατικά και ανοιχτούς χώρους, που κατά την 31.12.2021 ήταν παραχωρημένα ως επαγγελματική στέγη. Σημειώνεται ότι στη βάση των στοιχείων που λήφθηκαν, στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται τα υποστατικά και ανοιχτοί χώροι που ήταν παραχωρημένα σε κυβερνητικές υπηρεσίες, ημικρατικούς οργανισμούς και νομικά πρόσωπα.
Από το σύνολο των 8.880 τεμαχίων, τα 5.746 ήταν παραχωρημένα σε πρόσφυγες (ποσοστό 65%), τα 536 σε μη πρόσφυγες (ποσοστό 6%), τα 77 σε εκτοπισμένες ΑΤΑ-Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης (ποσοστό 1%) και τα 2.521 σε μη εκτοπισμένες ΑΤΑ (ποσοστό 28%).
Αναφέρεται επίσης ότι τα διαθέσιμα υποστατικά δεν δημοσιεύονται σε όλες τις περιπτώσεις και ότι το μηχανογραφικό σύστημα της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ περιουσιών παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες και δεν θεωρείται επαρκές για υποστήριξη της διαχείρισης των τ/κ περιουσιών, όπως επίσης και για τη παροχή ολοκληρωμένης πληροφόρησης για σκοπούς ελέγχου.
Ενοίκια αμετάβλητα εδώ και 25 χρόνια
Σύμφωνα με την έκθεση, υποστατικά παραχωρούνται με ενοίκιο πολύ χαμηλότερο του αγοραίου, στη βάση μη αναθεωρημένων και μη τεκμηριωμένων εκτιμήσεων και υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ενοίκιο δεν έχει αναθεωρηθεί για περίοδο πέραν των 25 ετών.
Υπάρχει περίπτωση στην επαρχία Λάρνακας όπου το μηνιαίο ενοίκιο ανέρχεται στα 8 ευρώ και 54 σεντ και καθορίστηκε το 1985, ενώ σε άλλες περιπτώσεις το ενοίκιο δεν διαφοροποιήθηκε από το 1976.
Υπάρχει επίσης σύμβαση στην επαρχία Λευκωσίας που αφορά σε τ/κ περιουσία συνολικής έκτασης 3.152 τ.μ. και η αξία της, σύμφωνα με υπολογισμούς στη βάση της γενικής εκτίμησης του ΤΚΧ κατά την 1.1.2021, ανέρχεται περίπου στο €1,4 εκ. Το μηνιαίο ενοίκιο είναι 417 ευρώ αναλλοίωτο από το 1976.
Παράλληλα η έκθεση καταδεικνύει πως δεν γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την έγκαιρη είσπραξη των ενοικίων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται διαχρονικά καθυστερημένα έσοδα πέραν των €8 εκ.
Από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, παρατηρείται πως μόνο στην Επαρχία Λευκωσίας υπήρξε μια σημαντική μείωση των καθυστερημένων εσόδων κατά τα πέντε τελευταία έτη, ύψους €597.246, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 44.86%. Αντίθετα, στην Επαρχία Λάρνακας παρουσιάζεται μια σημαντική αύξηση στα καθυστερημένα έσοδα, ύψους €766.326, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 31.29%.
Ανάγκη για παρακολούθηση μισθώσεων
Επίσης δεν εφαρμόζονται διαδικασίες για συστηματική παρακολούθηση των μισθώσεων, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται παραβιάσεις στους όρους των συμβολαίων αναφορικά με αλλαγή χρήσης, διενέργεια παράνομων προσθηκομετατροπών και επεκτάσεων, όπως επίσης και υπεκμίσθωση των υποστατικών.
Σύμφωνα με την έκθεση, η δημοσίευση Αρχείου Χρηστών τ/κ περιουσιών, όπως αποφασίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο την 21.5.2018, δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα και παράλληλα καταγράφονται αδυναμίες, όσον αφορά στην αποτελεσματική διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών που πηγάζουν από τον τρόπο διοικητικής οργάνωσης της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών και νομοθετική ασάφεια, όσον αφορά στην εξουσία λήψεως αποφάσεων εκ μέρους του Κηδεμόνα.
Συστάσεις
Η ΕΥ προβαίνει και σε γενικές συστάσεις όπως εφαρμόζονται πάντοτε οι πρόνοιες του Νόμου, των Κανονισμών και των Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τις οποίες αναμένεται πρωτίστως η εξυπηρέτηση των αναγκών των προσφύγων.
Επίσης καλεί να εισαχθούν δικλίδες ασφαλείας για την έγκαιρη ετοιμασία συμβολαίων σε όλες τις περιπτώσεις, την ορθότητα υπολογισμού των αγοραίων ενοικίων και την έγκαιρη είσπραξη τους.
Σύμφωνα με την ΕΥ ο Κηδεμόνας πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας και των Κανονισμών, ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που ανακύπτουν στη διαχείριση των τ/κ περιουσιών από τη διαφοροποίηση των δεδομένων, λόγω της παρόδου του χρόνου.
Η έκθεση αναφέρει πως στο πλαίσιο της ευρύτερης αναδιοργάνωσης του Υπουργείου Εσωτερικών, θα πρέπει να επαναξιολογηθεί η δομή και ο τρόπος λειτουργίας της Υπηρεσίας Διαχείρισης τ/κ περιουσιών και των Κλάδων Διαχείρισης και πρέπει να εξασφαλιστεί σε εύλογο χρονικό διάστημα, υποστήριξη των διεργασιών διαχείρισης των τ/κ περιουσιών, από σύγχρονο μηχανογραφικό σύστημα που να εξυπηρετεί τις σημερινές ανάγκες για χρηστή οικονομική, αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση της σημαντικής αυτής περιουσίας.
