Σοβαρές αδυναμίες στον μηχανισμό είσπραξης ενταλμάτων και των διαδικασιών παρακολούθησής τους, εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία, με αποτέλεσμα το ανείσπρακτο ποσό που αφορά σε έσοδα του Δημοσίου, να έχει υπερδιπλασιαστεί κατά τα τελευταία 10 έτη.
Από το μηχανογραφημένο σύστημα ενταλμάτων προστίμου της Αστυνομίας, τον Δεκέμβριο του 2020 εξήχθησαν οι ακόλουθες πληροφορίες σε σχέση με τα εντάλματα που εκκρεμούσαν στην Αστυνομία για εκτέλεση: 284.443 εντάλματα, 91.450 οφειλέτες, με την αξία των ενταλμάτων να είναι συνολικά 284,4 εκατομμύρια ευρώ.
Τα προβλήματα που εντοπίζει η Υπηρεσία «στοχοποιούν» τα Δικαστήρια, τους Ουλαμούς Εκτέλεσης Ενταλμάτων (ΟΥΛΕΕ) και άλλους μηχανισμούς (σημεία εισόδου/εξόδου της Δημοκρατίας, Γραφεία Εξυπηρέτησης του Πολίτη της Αστυνομίας, τροχονομικοί έλέγχοι κ.α.). Μάλιστα στην Ειδική Έκθεση με θέμα “Διαχειριστικός Έλεγχος Ενταλμάτων Προστίμου” που ετοιμάστηκε από την Υπηρεσία και έχει αναρτηθεί σήμερα στην ιστοσελίδα της, τονίζεται ότι δεν διαπιστώνεται σοβαρή διαφοροποίηση ως προς τα ευρήματα προηγούμενου ελέγχου στους αρμόδιους φορείς το 2017.
Απαρχαιωμένες διαδικασίες στα Δικαστήρια
Η Υπηρεσία θεωρεί ότι η μηχανογράφηση των Δικαστηρίων και των διαδικασιών έκδοσης και παρακολούθησης των ενταλμάτων, εάν εφαρμοστεί σωστά, θα επιλύσει τα πλείστα από τα προβλήματα και αδυναμίες που εντοπίζονται στα Δικαστήρια. Τονίζει ότι λόγω της απουσίας μηχανογράφησης στα Δικαστήρια, οι διαδικασίες που εφαρμόζονται είναι απαρχαιωμένες, χρονοβόρες και επιρρεπείς σε λάθη.
Επιγραμματικά αναφέρει ορισμένες σοβαρές αδυναμίες:
• Αρκετές υποθέσεις καταχωρίζονται με ελλιπή στοιχεία του κατηγορούμενου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν δυσκολίες στον μετέπειτα εντοπισμό του.
• Μη αποτελεσματική εφαρμογή μέτρων, από τα Δικαστήρια, για είσπραξη του επιδικασμένου ποσού πριν την έκδοση εντάλματος.
• Μη ικανοποιητικοί μηχανισμοί ελέγχου, από τα Δικαστήρια, για διασφάλιση της ορθότητας όλων των ενταλμάτων που εκδίδονται.
• Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι όλα τα εντάλματα έχουν παραδοθεί και παραληφθεί από την Αστυνομία για εκτέλεση.
• Ορισμένα Επαρχιακά Δικαστήρια δεν λαμβάνουν τις ενδεδειγμένες ενέργειες για τον κατάλληλο χειρισμό ενταλμάτων που εκδόθηκαν εναντίον εταιρειών που τελούν υπό εκκαθάριση και ατόμων που απεβίωσαν.
Ουλαμοί Εκτέλεσης Ενταλμάτων (ΟΥΛΕΕ)
Η Ελεγκτική Υπηρεσία αξιολόγησε επίσης τις διαδικασίες διαχείρισης και εκτέλεσης των ενταλμάτων από τους Ουλαμούς Εκτέλεσης Ενταλμάτων (ΟΥΛΕΕ), ως τα κατεξοχήν αρμόδια όργανα για την εκτέλεσή τους, και το Τμήμα Πληροφορικής της Αστυνομίας, το οποίο είναι υπεύθυνο για την εύρυθμη λειτουργία του μηχανογραφικού συστήματος ενταλμάτων, καθώς επίσης για την επιμόρφωση των αρμόδιων Αστυνομικών.
Από το μηχανογραφημένο σύστημα ενταλμάτων προστίμου της Αστυνομίας, τον Δεκέμβριο του 2020 εξήχθησαν οι ακόλουθες πληροφορίες σε σχέση με τα εντάλματα που εκκρεμούσαν στην Αστυνομία για εκτέλεση: 284.443 εντάλματα, 91.450 οφειλέτες, με την αξία των ενταλμάτων να είναι συνολικά 284,4 εκατομμύρια ευρώ.
Στο μηχανογραφημένο σύστημα ενταλμάτων προστίμου της Αστυνομίας εντοπίστηκαν οι ακόλουθες αδυναμίες, ενώ έγιναν εισηγήσεις από την Υπηρεσία:
1.Τα εντάλματα εναντίον νομικών προσώπων κυρίως σε σχέση με οφειλές προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αποτελούν ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα, αφού αυτά πρέπει να εκτελεστούν με κατάσχεση κινητής περιουσίας, πράγμα για το οποίο η Αστυνομία δηλώνει αδυναμία εκτέλεσης.
Η Υπηρεσία θεωρεί ότι η Αστυνομία, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, πρέπει να επιλύσουν όσα προβλήματα υπάρχουν και να προβούν στη δημιουργία Τμήματος Κατασχέσεων.
2. Συνολικής αξίας €22,7 εκ., ήταν καταχωρισμένα στο σύστημα με ελλιπή στοιχεία, δηλαδή χωρίς να καταγράφονται πλήρως τα στοιχεία του οφειλέτη (αρ. ταυτότητας, αρ. αλλοδαπού, αρ. εταιρείας). Συνήθως η Αστυνομία δεν προβαίνει σε οποιεσδήποτε ενέργειες για εκτέλεσή τους.
Η Υπηρεσία εισηγείται όπως η Αστυνομία επιχειρεί την είσπραξη όλων των ενταλμάτων, με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα, και να εξευρεθούν τρόποι, σε συνεργασία με τα Δικαστήρια, για εξεύρεση των οφειλετών ενταλμάτων με ανακριβή/ελλιπή στοιχεία.
3. Συνολικής αξίας €4,6 εκ., εκδόθηκαν κατά τα έτη 1980-1999. Μετά από προηγούμενες συστάσεις μας, διενεργήθηκε εκστρατεία και έγιναν προσπάθειες για διευθέτησή τους. Παρόλα αυτά, σε σχέση με το 2017, ο αριθμός των ανεκτέλεστων ενταλμάτων μειώθηκε μόνο κατά 491 εντάλματα, κάτι που είναι ενδεικτικό του βαθμού δυσκολίας της εκτέλεσης ενταλμάτων που αφήνονται ανεκτέλεστα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
4. Συνολικής αξίας €254.580, αφορούν σε πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, στενά συγγενικά τους πρόσωπα ή εταιρείες που σχετίζονται άμεσα με αυτούς. Όπως σε όλες τις περιπτώσεις, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί κατά πόσο έγιναν ενέργειες από την Αστυνομία για την είσπραξή τους.
5. Συνολικής αξίας €237.582, αφορούν σε άτομα τα οποία σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης, όπως Μέλη της Αστυνομίας, των Δικαστηρίων, της Νομικής Υπηρεσίας και δεσμοφύλακες, οι οποίοι είναι εύκολο να εντοπιστούν. Μόνο για τέσσερα από αυτά τα εντάλματα, διενεργούνται αποκοπές μέσω του συστήματος μισθοδοσίας του Γενικού Λογιστηρίου.
6. Το μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας δεν συμφιλιώνεται με το μηχανογραφικό σύστημα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με αποτέλεσμα να προκύπτει αδικαιολόγητη διαφορά 8.149 ενταλμάτων, αξίας €17 εκ. Από τον έλεγχο διαπιστώσαμε επίσης διαφορές στο εισπρακτέο ποσό πολλών ενταλμάτων.
7. Η ενδεδειγμένη διαδικασία παράδοσης και παραλαβής των ενταλμάτων από την Αστυνομία και τα Δικαστήρια δεν ακολουθείται πιστά, με αποτέλεσμα να καθίσταται αναξιόπιστη και να μην μπορούν να αποδοθούν ευθύνες σε περίπτωση απώλειας ενός εντάλματος. Το γεγονός αυτό πρέπει να προβληματίσει την Αστυνομία και να μελετηθούν τρόποι αντιμετώπισής του.
8. Μεγάλος αριθμός ενταλμάτων εκκρεμούσε στα Δικαστήρια, για παραλαβή από Αστυνομικούς Σταθμούς. Η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί ότι τα εντάλματα πρέπει να παραλαμβάνονται από την Αστυνομία το συντομότερο δυνατό. Ο χρόνος αυτός δεν θα πρέπει να υπερβαίνει σε καμία περίπτωση, τις τριάντα ημέρες.
9. Δεν μπορεί να τεκμηριωθεί πάντοτε κατά πόσο καταβάλλονται όλες οι απαραίτητες προσπάθειες για εκτέλεση των ενταλμάτων, τα οποία παραμένουν ανεκτέλεστα στην Αστυνομία, εφόσον στις πλείστες περιπτώσεις δεν καταγράφονται οι ενέργειες των Αστυνομικών για είσπραξη των οφειλόμενων ποσών.
10. Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί με ακρίβεια κατά πόσο έχουν επανενεργοποιηθεί όλα τα εντάλματα που έχουν εκτελεστεί με φυλάκιση του οφειλέτη ή έχει αλλάξει διεύθυνση διαμονής ο οφειλέτης.
11. Διαπιστώθηκαν αδυναμίες ως προς την παρακολούθηση των ενταλμάτων μέσω του μηχανογραφικού συστήματος και υποβλήθηκαν συγκεκριμένες εισηγήσεις για περαιτέρω βελτίωση του.
Άλλοι μηχανισμοί εντοπισμού οφειλετών
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, πέραν της αναζήτησης των οφειλετών για είσπραξη των οφειλομένων από τους ΟΥΛΕΕ, έχουν τεθεί σε εφαρμογή επιπρόσθετοι μηχανισμοί, οι οποίοι αποσκοπούν στον εντοπισμό οφειλετών μέσω άλλων ελέγχων που διεξάγει η Αστυνομία, καθώς και η είσπραξη ενταλμάτων που αφορούν σε δημοσίους υπαλλήλους απευθείας από το Γενικό Λογιστήριο, μέσω αποκοπής δόσης από τη μισθοδοσία τους, καθώς και συμψηφισμό οφειλών πολιτών προς το Κράτος, όταν αυτοί αιτούνται πληρωμή για την παροχή υπηρεσιών ή αγαθών σε κάποιο κυβερνητικό Τμήμα.
Η Υπηρεσία αξιολόγησε τους μηχανισμούς αυτούς και υπέβαλε εισηγήσεις για εφαρμογή νέων. Τα κυριότερα ευρήματά είναι:
• Μη ικανοποιητικός έλεγχος στα σημεία εισόδου/εξόδου της Δημοκρατίας, στα Γραφεία Εξυπηρέτησης του Πολίτη της Αστυνομίας και στο πλαίσιο τροχονομικών ελέγχων.
• Μη ικανοποιητική εκμετάλλευση της δυνατότητας αποκοπής των οφειλόμενων ποσών από το Γενικό Λογιστήριο.
• Δεν φαίνεται να έχει μελετηθεί η εγκατάσταση περαιτέρω μηχανισμών σε άλλους τομείς της Δημόσιας Υπηρεσίας, παρά τις συγκεκριμένες συστάσεις μας στον προηγούμενο έλεγχο.
Η Υπηρεσία θεωρεί ότι οι εναλλακτικοί μηχανισμοί μπορεί να αποτελέσουν την πλέον αποδοτική, αποτελεσματική και οικονομική λύση στην εκτέλεση των ενταλμάτων προστίμου και παράλληλα, θα μπορέσουν οι ΟΥΛΕΕ να επικεντρωθούν στην εκτέλεση ενταλμάτων που αφορούν σε πιο δύσκολες υποθέσεις.
