Ο ανεξάρτητος υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα τις προτάσεις του για την Ανασύνταξη του Κράτους, οι οποίες βρίσκονται αναρτημένες στον ιστότοπο www.christodoulides2023.com/pylones/politeia/kratos/ υπό από τον Πυλώνα «Πολιτεία».
Συγκεκριμένα αναφέρει:
Η διαχρονική ύπαρξη του φαινομένου της διαφθοράς έχει εμπεδωθεί στη συνείδηση των πολιτών όπως αποτυπώνεται ξεκάθαρα και σε σχετικές έρευνες. Αναμφίβολα, η διαφθορά, ως σύνθετο φαινόμενο, βρίσκεται σε μια αμφίδρομη σχέση αλληλοτροφοδότησης με τις πελατειακές σχέσεις. Την ίδια στιγμή, η διαφθορά είναι συνυφασμένη και με την έλλειψη λογοδοσίας και διαφάνειας, την υπονόμευση των θεσμών και τη διάβρωση των παραδοσιακών κοινωνικών αξίων.
Παράλληλα, είναι γενικά αποδεκτό ότι η διαφθορά επιδρά αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα της χώρας, δυσχεραίνει την προσέλκυση ποιοτικών επενδύσεων και περιορίζει τις δυνατότητες της οικονομίας για ανάπτυξη. Μέσα στο ίδιο πλαίσιο, οι πελατειακές σχέσεις υποβαθμίζουν το ίδιο το Κράτος Δικαίου και την αίσθηση του ισότιμου ανήκειν στο κοινωνικό σύνολο. Ως αντίδραση, στο επίπεδο της κοινωνίας παρατηρείται απάθεια, αποχή και απογοήτευση με αποτέλεσμα οι πολίτες, ανάμεσα σε άλλα, να απομακρύνονται από τα πολιτικά δρώμενα του τόπου.
H ανάγκη για την ανασύνταξη του κράτους είναι επιτακτική όσο ποτέ προηγουμένως. Απαιτείται ανάπτυξη και εμπέδωση κουλτούρας μηδενικής ανοχής και ενίσχυση της σχέσης Πολίτη-Πολιτικής-Κράτους, στη βάση εμπιστοσύνης, διαφάνειας, λογοδοσίας και αποτελεσματικότητας. Είναι αναγκαία η υιοθέτηση περαιτέρω θεσμικών μεταρρυθμίσεων και μιας ευρύτερης εκσυγχρονιστικής ατζέντας με τη δημιουργία ή/και ενίσχυση υποστηρικτικών μηχανισμών που θα εγγυώνται τη λειτουργία του Κράτους σε μια νέα βάση, με ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο».
Αποτελεί λοιπόν, βασική μας προτεραιότητα ο μετασχηματισμός που θα εκσυγχρονίσει το Κράτος, σε συντονισμό και αρμονία με τις ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας των πολιτών, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τον θεμελιώδη και άρρηκτο δεσμό Κράτους- Κοινωνίας.
Η μετάβαση σε ένα σύγχρονο Κράτος μέσα από την ανασύνταξή του και την αλλαγή πολιτικής κουλτούρας βασίζεται στις ακόλουθες αρχές:
(α) μηδενική ανοχή στη διαφθορά
(β) συμμετοχικότητα
(δ) καθολική και πιστή εφαρμογή των νόμων
(γ) ίση μεταχείριση και ισοπολιτεία
Σε στενή συνεργασία με τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία, στοχεύουμε στην αλλαγή της επικρατούσας αντίληψης της κοινωνίας με εμπέδωση ενός Κράτους Δικαίου βασισμένου στην αποτελεσματική, δίκαιη, διαφανή και συμμετοχική διακυβέρνηση, με άξονα τη μηδενική ανοχή στη διαφθορά και με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης με τον πολίτη.
Προωθούμε τη μεταρρύθμιση του Κράτους αναδεικνύοντας τον επιτελικό και ρυθμιστικό του ρόλο, με ουσιαστικό συντονισμό των κυβερνητικών πολιτικών και επικέντρωση στην αποτελεσματική υλοποίηση τους. Η διακυβέρνηση πρέπει να ασκείται με πλήρη διαφάνεια, έλεγχο, λογοδοσία και αξιοκρατία, πάντα βάσει μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, με γνώμονα την ευημερία όλων των πολιτών και προς όφελος και των επόμενων γενεών.
Πολιτική 1 – Προώθηση Θεσμικών Μεταρρυθμίσεων
1.1 Προωθούμε, με πλήρη σεβασμό στο Σύνταγμα και στη βάση του άρθρου 79, την ετήσια παρουσίαση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων του νομοθετικού προγράμματος που προτίθεται να προωθήσει η εκτελεστική εξουσία. Στόχος να υπάρχει καλύτερη επικοινωνία των προτεραιοτήτων της εκτελεστικής εξουσίας και συνεχής διαβούλευση με τη νομοθετική εξουσία. Επίσης, όπου επηρεάζεται η δικαστική εξουσία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προβαίνει σε θεσμοθετημένη προηγούμενη διαβούλευση.
1.2 Δημιουργούμε πλαίσιο για ετήσιο αλλά και μακροπρόθεσμο προγραμματισμό νομοσχεδίων που κατατίθενται στη Βουλή και συζήτηση, στο ανώτατο επίπεδο, των ετήσιων προτεραιοτήτων της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας για σκοπούς βέλτιστου προγραμματισμού.
1.3 Αξιολογούμε, σύμφωνα και με τις συστάσεις της GRECO, τον διαχωρισμό του ρόλου του νομικού συμβούλου του Κράτους από εκείνο του δημόσιου κατήγορου.
1.4 Διαμορφώνουμε, πάντα σε συνεργασία με τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αποτελεσματικά και αποτρεπτικά μέτρα για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων των βουλευτών, αλλά και των αξιωματούχων του κράτους.
1.5 Εισάγουμε ειδικά κριτήρια για το διορισμό ανεξάρτητων αξιωματούχων στη βάση καθορισμένων πρόσθετων προσόντων που θα εφαρμόσουμε και δημιουργούμε Γνωμοδοτικό Συμβούλιο με συμβουλευτικό ρόλο, αλλά και με υποχρέωση δημόσιας αιτιολόγησης από την εκτελεστική εξουσία για τυχόν απόκλιση από τις εισηγήσεις του.
1.6 Υιοθετούμε πρακτικές για καλύτερη διακυβέρνηση των ημικρατικών οργανισμών, με συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης και πλήρη λογοδοσία. Διορίζουμε τα Διοικητικά Συμβούλια μέσα από μια ανοικτή διαδικασία, με τη δημιουργία Επιτροπής Αξιολόγησης που έχει συμβουλευτικό ρόλο στην εν λόγω διαδικασία, και με αναγκαία αιτιολόγηση της απόκλισης από τις εισηγήσεις της.
1.7 Επαναξιολογούμε τον θεσμό των Επιτρόπων και τον ενισχύουμε όπου απαιτείται. Προχωρούμε σε πλήρη αιτιολόγηση για τις επιλογές των προσώπων.
1.8 Θεσμοθετούμε τη μη πρόσληψη συγγενικών προσώπων ως Ειδικών Συμβούλων για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας/ Υπουργούς/ Υφυπουργούς.
1.9 Αναβαθμίζουμε ουσιαστικά το πλαίσιο ελέγχου της εφαρμογής των νόμων και των κανονισμών από τη δημόσια διοίκηση, στη βάση διεθνών προτύπων και διαδικασιών, μέσα από την ενίσχυση των Μονάδων Ελέγχου.
Πολιτική 2 – Καθιέρωση της Συμμετοχικής Δημοκρατίας
2.1 Ενισχύουμε το δημόσιο διάλογο και υιοθετούμε τον θεσμό της Συμμετοχικής Δημοκρατίας όπου, μέσω Συμβουλευτικών, μη δεσμευτικών Δημοψηφισμάτων με τη χρήση της τεχνολογίας, η κυβέρνηση αφουγκράζεται την κοινωνία στην διαμόρφωση κυβερνητικών πολιτικών.
2.2 Δημιουργούμε ηλεκτρονική πλατφόρμα για δημόσια διαβούλευση νομοθετημάτων, με στόχο όλοι οι πολίτες να μπορούν να εκφράζουν τις απόψεις τους έγκαιρα και με πλήρη διαφάνεια.
2.3 Αξιοποιώντας την τεχνολογία, δημιουργούμε την ηλεκτρονική πλατφόρμα «Φωνή των Νέων», αντίστοιχη με το «Voices from Youth» που συστάθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου όλοι οι νέοι και νέες να έχουν φωνή και να μπορούν να θέτουν τους προβληματισμούς τους στην εκτελεστική εξουσία.
Πολιτική 3- Αυστηρή Επιβολή των Κανόνων και Μηδενική Ανοχή
3.1 Επιταχύνουμε την αποτελεσματική υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων στη Δικαιοσύνη, όπως αυτές έχουν νομοθετηθεί. Πιο συγκεκριμένα, θέτουμε μετρήσιμους και φιλόδοξους στόχους για δραστική μείωση των καθυστερημένων υποθέσεων. Μεταξύ άλλων μέτρων, για την επίτευξη των στόχων μας εφαρμόζουμε το συντομότερο δυνατό την ηλεκτρονική δικαιοσύνη και αναβαθμίζουμε την υλικοτεχνική υποδομή των δικαστηρίων.
3.2 Προωθούμε την σύσταση Δικαστηρίου Μικροδιαφορών για ταχεία εκδίκαση υποθέσεων μέχρι 10,000 ευρώ.
3.3 Ενισχύουμε την εναλλακτική επίλυση διαφορών με παραπομπή σε Διαμεσολάβηση και Διαιτησία.
3.4 Δημιουργούμε υποδομές για Δικαστήρια Ανηλίκων, ξεχωριστά από τα Επαρχιακά Δικαστήρια, και προωθούμε την εξειδίκευση σε θέματα παραβατικότητας ανηλίκων από Δικαστές, Εισαγγελείς και Δικηγόρους με στήριξη των δράσεων της Σχολής Δικαστών και των Δικηγορικών Ενώσεων.
3.5 Θεσμοθετούμε μέτρασε συνεργασία με το Ανώτατο Δικαστήριο, για την καλύτερη επιβολή του νόμου, όπως για παράδειγμα η τροποποίηση της νομοθεσίας για εκτέλεση των αποφάσεων.
3.6 Ενισχύουμε το αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες, μέσα από την απλούστευση, ευθυγράμμιση και αυστηροποίηση των νομοθεσιών και την αύξηση των ποινών όπου απαιτείται. Αντιμετωπίζουμε την πολυνομία και συστηματοποιούμε τη νομοθετική αντιμετώπιση ζητημάτων διαφθοράς.
3.7 Παρέχουμε ουσιαστική στήριξη στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή και προσωπικό, και προωθούμε την αποτελεσματική εφαρμογή του πρόσφατα ψηφισθέντος νομοθετικού πλαισίου. Παράλληλα, προωθούμε αυστηρό κώδικα κατά της διαφθοράς για όλους τους αξιωματούχους, αξιοποιώντας παραδείγματα και καλές πρακτικές άλλων χωρών.
3.8 Διασφαλίζουμε πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας που εγκρίθηκε για πληροφοριοδότες (whistleblowers) και παρέχουμε την απαραίτητη προστασία και ενθάρρυνσή αποκάλυψης.
3.9 Ετοιμάζουμε ειδικό κώδικα δεοντολογίας για την Προεδρία της Δημοκρατίας και συστήνουμε μονάδα εσωτερικού ελέγχου. Επίσης συστήνουμε, Ομάδα Κρούσης (task force) στην Προεδρία της Δημοκρατίας που θα συντονίζει την υλοποίηση όλων των μέτρων κατά της διαφθοράς.
3.10 Εφαρμόζουμε κώδικα κατά της διαφθοράς και πρόγραμμα υποχρεωτικής ηλεκτρονικής κατάρτισης για τους δημόσιους υπαλλήλους. Παράλληλα, υλοποιούμε προγράμματα επιμόρφωσης σε θέματα δεοντολογίας και πάταξης της διαφθοράς, ενώ προωθούμε την εφαρμογή του ISO 37001 (κατά της δωροδοκίας) σε όλα τα Τμήματα του δημοσίου που έχουν επαφή με επιχειρήσεις και πολίτες.
3.11 Εντάσσουμε τα θέματα δεοντολογίας και πάταξης της διαφθοράς στην Εκπαίδευση.
3.12 Θεσμοθετούμε ουσιαστικό μηχανισμό Πόθεν Έσχες, υιοθετώντας την Πρόταση Πισσαρίδη κ.α., και υλοποιούμε την πεμπτουσία του «από πού τα βρήκες;» ως «απλή μαθηματική εξίσωση». Προβλέπεται επίσης η σύσταση Ειδικής Ανεξάρτητης Αρχής που θα δύναται να επεκτείνει την υποχρέωση πέραν των περιπτώσεων που ο Νόμος ρητά ορίζει, πλήρως αιτιολογημένα και συγκεκριμένα ως «προς το συμφέρον της διαφάνειας στη δημόσια ζωή ή για σκοπούς λήψης μέτρων εναντίον της διαφθοράς στη δημόσια ζωή».
3.13 Εφαρμόζουμε την αρχή της πλήρους και έγκαιρης δημοσιοποίησης των ιδιωτικών χορηγιών στα πολιτικά κόμματα.
Πολιτική 4 – Πλήρης λογοδοσία και αποτελεσματικότητα μέσα από τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης
4.1 Δημιουργούμε Μηχανισμό Υποστήριξης και Συντονισμού των Κυβερνητικών Πολιτικών. Συστήνουμε Γραμματεία Υποστήριξης Κυβερνητικού Έργου στην Προεδρία της Δημοκρατίας, η οποία παρακολουθεί την υλοποίηση του κυβερνητικού έργου (περιλαμβανομένου του προεκλογικού προγράμματος) και αξιολογεί νέες μεθόδους λειτουργίας του Κράτους, αξιοποιώντας και την τεχνολογία, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στην εφαρμογή των πολιτικών και την υλοποίηση των έργων.
4.2 Ετοιμάζουμε πρόγραμμα σε κάθε Υπουργείο και Υφυπουργείο, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου, με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιάγραμμα, με υποχρέωση δημοσιοποίησης βάσει των προγραμματικών θέσεων της διακυβέρνησης.
4.3 Επικοινωνούμε το έργο της κυβέρνησης με απόλυτη διαφάνεια, μέσα από ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα, όπου οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται για την υλοποίηση των έργων και των πολιτικών σε πραγματικό χρόνο.
4.4 Βελτιώνουμε την επικοινωνία των πολιτών και των επιχειρήσεων με το Κράτος και προωθούμε την εξυπηρέτηση των αιτημάτων τους. Ψηφιοποιούμε ολοκληρωτικά (από την αρχή μέχρι το τέλος) τις 100 πιο σημαντικές διαδικασίες που αφορούν τον πολίτη και τις επιχειρήσεις.
4.5 Προωθούμε την αρχή «μόνο μια φορά» για οποιοδήποτε έγγραφο υποβάλλεται σε κρατικές υπηρεσίες ώστε να μην πρέπει ο πολίτης ή η επιχείρηση να υποβάλλει το ίδιο έγγραφο ξανά και ξανά για διαφορετικούς σκοπούς.
4.6 Διασφαλίζουμε γεωγραφική κάλυψη όλης της Κύπρου με Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη, και ψηφιοποιούμε τις υπηρεσίες τους.
4.7 Βελτιώνουμε την εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων από την Δημόσια Υπηρεσία καθιστώντας αυτή την αρχή ως άξονα λειτουργίας των Υπηρεσιών.
4.8 Επενδύουμε στην ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων και αναβαθμίζουμε το ρόλο της Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης.
4.9 Ψηφιοποιούμε τις διαδικασίες για όλες τις επενδύσεις, με στόχο την προσέλκυση, τη διευκόλυνσή τους και τη διαφάνεια.
4.10 Δημιουργούμε κατόπιν μελέτης και στη βάση των εμπειριών άλλων Κρατών πλαίσιο που ενισχύσει την αξιοκρατία και που διασφαλίζει τη λογοδοσία για όλους τους υπάλληλους του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.
4.11 Επεκτείνουμε και διευρύνουμε το πεδίο εφαρμογής της ανάληψης ευθύνης από ιδιώτες μελετητές για ταχεία εξέταση και έκδοση αδειών. Επιβάλλεται να συνδυαστεί με εκ των υστέρων ελέγχους και ελέγχους σε δειγματοληπτική βάση με αυστηρή επιβολή νομοθεσιών όπου διαπιστώνονται ελλείψεις ή παρεκκλίσεις από τις νομοθεσίες.
4.12 Δημιουργούμε πλαίσιο αξιολόγησης, όχι μόνο των έργων, αλλά και όλων των πολιτικών και προγραμμάτων που υλοποιούνται από την κυβέρνηση.
4.13 Επαναπροσδιορίζουμε τον τρόπο επικοινωνίας των πολιτών με το Κράτος, στη βάση διεθνών καλών πρακτικών και ορίζουμε υπεύθυνους επικοινωνίας (τηλεφωνικής ή ηλεκτρονικής) με πολίτες για κάθε Τμήμα της Κυβέρνησης, οι οποίοι θα έχουν και την ευθύνη έγκαιρων απαντήσεων.
4.14 Εισαγάγουμε ευελιξία στη Δημόσια Υπηρεσία μέσω της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων ανάμεσα στις υπηρεσίες και της ευελιξίας ωρών εργασίας για καλύτερη εξυπηρέτηση τόσο των εργαζομένων όσο και των πολιτών/ επιχειρήσεων.
4.15 Υποστηρίζουμε και υλοποιούμε την αναδιάρθρωση της Αστυνομίας Κύπρου, προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβαση όλων των στελεχών της στην εκπαίδευση και συνεχή κατάρτιση, με σκοπό την βελτίωση του επαγγελματισμού των μελών της, να βοηθηθούν οι αστυνομικοί της πρώτης γραμμής, να υιοθετηθεί μοντέλο έξυπνης αστυνόμευσης και να ενισχυθεί η διαφάνεια και η αξιοκρατία.
4.16 Ενισχύουμε και αναβαθμίζουμε την πυροσβεστική υπηρεσία, λαμβάνοντας υπόψιν την ειδική αποστολή της, ενώ παράλληλα εκπονούμε μελέτη με στόχο τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας πρόσληψης και ανέλιξης των στελεχών της στη βάση καλών πρακτικών άλλων χωρών.
