Ο ρόλος της διατήρησης της ειρήνης και της διαπραγματευτικής διαδικασίας για το Κυπριακό, η συμβολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και ειδικότερα της Φινλανδίας στη διαμεσολάβηση συζητήθηκε κατά τη διάρκεια σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη από την Πρεσβεία της Φινλανδίας με τίτλο «60 χρόνια φινλανδικής διαμεσολάβησης για την ειρήνη, οικοδόμηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στην Κύπρο».
Η Φινλανδία ήταν μία από τις πρώτες χώρες που συνεισέφερε ειρηνευτικές δυνάμεις στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ το 1964 και στο σεμινάριο μίλησε ο Erkki Tuomioja πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας, του οποίου ο πατέρας, Sakari, ήταν ο πρώτος μεσολαβητής του ΟΗΕ στην Κύπρο.
Άλλοι διακεκριμένοι ομιλητές ήταν ο Pertti Torstila, πρώην Αναπληρωτής Υφυπουργός που υπηρέτησε επίσης στην UNFICYP, οι πρώην Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι διαπραγματευτές Ανδρέας Μαυρογιάννης και Οζντίλ Ναμί και ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο και επικεφαλής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ Κόλιν Στιούαρτ.
Σύντομη ομιλία απηύθυνε και υψηλόβαθμο στέλεχος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κύπρου.
Ο Zbigniew Wlosowicz, πρώην ειδικός εκπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο ήταν στο ακροατήριο και μοιράστηκε τις αναμνήσεις του από τη θητεία του στο νησί, ειδικά κατά τα χρόνια πριν από την οριστική σύνταξη του Σχεδίου Ανάν.
Όλοι οι ομιλητές υπογράμμισαν τη σημασία της επαναφοράς των μερών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, της επεξεργασίας της διαδικασίας που θα οδηγήσει στο τραπέζι του διαλόγου και της σημασίας του πολιτικού θάρρους για σκληρές αποφάσεις και συμβιβασμούς από την ηγεσία.
Τους συμμετέχοντες καλωσόρισε ο Πρέσβης της Φινλανδίας Harri Maki-Reinikka, ο οποίος μίλησε για τη συμβολή της χώρας του στην ειρηνευτική δύναμη τον Απρίλιο του 1964 ως ένα από τα πρώτα κράτη που συνεισέφεραν μέχρι την απόσυρσή της το 2005. Η φινλανδική σημαία υψώθηκε ξανά το 2021. Μέχρι στιγμής η Φινλανδία συνέβαλε με 10.000 άνδρες και γυναίκες στην ειρηνευτική δύναμη.
Ο κ. Maki-Reinikka αναφέρθηκε επίσης στις προσπάθειες ειρηνευτικής διαμεσολάβησης στην Κύπρο και σε άλλες χώρες, για την προσέγγιση των κοινοτήτων στο νησί με διάφορα έργα, επισημαίνοντας ότι αυτή ήταν μια ανιδιοτελής συνεισφορά και η αφετηρία της φινλανδικής μεσολάβησης σε όλο τον κόσμο.
Χρειάζεται πολιτική βούληση και θάρρος λέει ο Στιούαρτ
Ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού ΟΗΕ και επικεφαλής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, Κόλιν Στιούαρτ, είπε ότι η λύση σε μια σύγκρουση είναι πάντα πολιτική και πρέπει να επενδύσουμε στη διαπραγμάτευση και στην εξεύρεση κοινού εδάφους.
Αναφέρθηκε στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Πύλα το περασμένο καλοκαίρι, επισημαίνοντας τον ρόλο της ειρηνευτικής δύναμης στην εξεύρεση συνεννόησης. Υπογράμμισε επίσης ότι «εξακολουθούμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό», προσθέτοντας ότι «τα πράγματα μπορεί να είναι αρκετά περίπλοκα».
Ο ειδικός αντιπρόσωπος του ΟΗΕ σημείωσε ότι η βούληση όσων συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις είναι επίσης σημαντική και αυτό που απαιτείται επίσης είναι πολιτικό θάρρος. Ο Στιούαρτ σημείωσε επίσης ότι η διπλωματία και η ηγεσία έχουν να κάνουν με συμβιβασμούς και σκληρές αποφάσεις και εξήρε την προσπάθεια και τον χρόνο που καταβλήθηκε στο Κυπριακό από τους μεγάλους παίκτες αλλά και τον πληθυσμό, αλλά αναφέρθηκε και στο θέμα της σοβαρής κόπωσης που μπορεί να επέλθει.
Είπε ότι υπάρχει τώρα μια ευκαιρία και ο Πρόεδρος της Κύπρου πιέζει για επανέναρξη του διαλόγου και προέτρεψε όλους να διαδραματίσουν τον ρόλο τους καθώς κάθε χρόνο οι προοπτικές μπορεί να μειώνονται.
«Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάνουμε τέτοιες ευκαιρίες και δεν έχουμε την πολυτέλεια απλώς να περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει», σημείωσε.
Η διαπραγμάτευση στο Κραν Μοντανά η πιο κοντινή που βρεθήκαμε ποτέ σε λύση, λέει ο Μαυρογιάννης
Ο πρώην Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο οποίος ήταν και ο συντονιστής της εκδήλωσης, είπε ότι είμαστε εδώ για να τιμήσουμε τον ρόλο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αλλά και να αναλογιστούμε τα διδάγματα που αντλήθηκαν.
Αναφέρθηκε στον ρόλο του Sakari Tuomioja, του πρώτου μεσολαβητή του ΟΗΕ και στα σχέδια που εκπόνησε για την Κύπρο πριν τον αιφνίδιο θάνατό του τον Σεπτέμβρη του 1964, επισημαίνοντας ότι θα ήταν ενδιαφέρον να μας επιτραπεί η πρόσβαση στις σημειώσεις του.
Είπε ότι μετά τον Tuomioja και τον Galo Plaza, ως μεσολαβητές του ΟΗΕ, αρχίσαμε να έχουμε τις καλές υπηρεσίες του ΟΗΕ όπως τις γνωρίζουμε ως σήμερα. Ο κ. Μαυρογιάννης αναφέρθηκε στις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά λέγοντας ότι εκεί φτάσαμε πιο κοντά σε λύση όσο ποτέ άλλωτε. Σημείωσε ότι αυτή ήταν μια ελεύθερη διαπραγμάτευση και όχι μια διαμεσολάβηση ή διαιτησία και γι’ αυτό ήταν η καλύτερη όλων των εποχών.
Ξένοι διπλωμάτες υπογραμμίζουν τον ρόλο της διατήρησης της ειρήνης και την ανάγκη για λύση
Ο Zbigniew Wlosowicz, πρώην ειδικός εκπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο μίλησε με μεγάλη αγάπη για την υπηρεσία του στο νησί λέγοντας ότι είχε την ευκαιρία να μάθει πολλά από τον ντόπιο πληθυσμό και ότι θυμάται την εμπειρία με νοσταλγία.
Είπε επίσης ότι η δύναμή του προερχόταν από την ομάδα του, προσθέτοντας ότι η δουλειά του ειδικού εκπροσώπου είναι ομαδική και μαζί με το τοπικό προσωπικό που τους έμαθε πως να αντεπεξέρχονται στις πολυπλοκότητες, δεν ένιωσε ποτέ μόνος.
Αναφέρθηκε επίσης στο σχέδιο Ανάν που τέθηκε ενώπιον των κοινοτήτων, προσθέτοντας ότι η διεθνής κοινότητα είχε μεγάλες προσδοκίες, αλλά δυστυχώς δεν καταφέραμε να το θέσουμε σε ισχύ.
Ο Erkki Tuomioja, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας για 11 χρόνια μίλησε για τη θητεία του πατέρα του Sakari στο νησί. Είπε ότι ήταν υποστηρικτής της λεγόμενης σιωπηρής διπλωματίας και η άποψή του ήταν ότι δεν υπάρχει καμία σύγκρουση που δεν μπορεί να επιλυθεί εύλογα εάν όλα τα μέρη είναι αρκετά λογικά να καθίσουν και να συζητήσουν.
Ανέφερε ότι ήταν έτοιμος να παρουσιάσει τα σχέδιά του στα μέρη, αλλά δυστυχώς αρρώστησε και έφυγε από τη ζωή πριν το τέλος της θητείας του. Ο κ. Tuomioja μίλησε για τον ρόλο του Martii Ahtisaari, πρώην Προέδρου της Φινλανδίας και πρόσθεσε ότι οι σκανδιναβικές χώρες έχουν παράδοση στη διαμεσολάβηση.
Ο ίδιος σημείωσε επίσης τη σημασία μιας βιώσιμης λύσης στις κρίσεις, επισημαίνοντας ότι η δίκαιη λύση μπορεί να ερμηνευθεί διαφορετικά αλλά η βιωσιμότητα μπορεί να αντιμετωπίσει τα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα.
Υπογράμμισε επίσης ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε το ιστορικό ενός προβλήματος, ώστε να μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα από τα λάθη του παρελθόντος. Τόνισε ακόμη τη σημασία που έχει η μη επιβολή λύσης από έξω.
Στη δική του ομιλία του ο Pertii Torstila, πρώην διπλωμάτης στο Φινλανδικό Υπουργείο Εξωτερικών και στρατιωτικός στην Κύπρο το 1966-1967 μίλησε για τις αναμνήσεις του στο νησί, λέγοντας ότι όταν έφτασε εδώ ήταν σαν να μπήκε σε έναν διαφορετικό κόσμο, προερχόμενος από μια χώρα χωρίς ήλιο. Είπε ότι η ΟΥΝΦΙΚΥΠ ήταν ουσιαστικά ένα τεστ για τη μελλοντική διαμεσολάβηση και ορόσημο για μελλοντικά έργα για τον ίδιο.
Είπε ότι έμαθε πολλά για το νησί, τους ανθρώπους του, τον πολιτισμό, το χιούμορ, τη φιλοξενία και ότι η υπηρεσία του ήταν μια χρήσιμη εκπαίδευση για τη μελλοντική του διπλωματική καριέρα.
Ο κ. Torstila είπε ότι δυστυχώς η ειρηνευτική δύναμη έπρεπε να βρίσκεται στο νησί για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά 60 χρόνια μετά εξακολουθούμε να αναζητούμε μια λύση, προσθέτοντας ότι η απάντηση είναι πάντοτε πολιτική. Αναφέρθηκε επίσης στην εξαιρετική διμερή σχέση Κύπρου και Φινλανδίας και στη συμβολή της Φινλανδίας στο Κυπριακό τη δεκαετία του 1990 υπό την ιδιότητά της ως προεδρεύουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Θετική εξέλιξη ο διορισμός Ολγκίν λέει το Υπουργείο Εξωτερικών
Η Μαρία Σαββίδου από το Υπουργείο Εξωτερικών εκφώνησε την ομιλία της Πρέσβειρας Πηνελόπης Ερωτοκρίτου, Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Κυπριακού.
Εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για την ανεκτίμητη συμβολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, προσθέτοντας ότι η σημερινή εκδήλωση είναι μια ευκαιρία να προβληματιστούμε για τα 60 χρόνια παρουσίας της στο νησί. Αναφέρθηκε επίσης στον ρόλο της Φινλανδίας και στο γεγονός ότι βοήθησε στη συμμετοχή των γυναικών, των νέων και των θρησκευτικών ηγετών στη διαδικασία και υποστήριξε την κοινωνία των πολιτών.
Σημείωσε επίσης ότι ο πρόσφατος διορισμός Χολγκίν «είναι μια θετική εξέλιξη και ελπίζουμε ότι θα δημιουργήσει τη δυναμική για την επανέναρξη των συνομιλιών».
Ναμί: Δεν υπάρχουν παγωμένες συγκρούσεις
Ο πρώην Τουρκοκύπριος διαπραγματευτής Οζντίλ Ναμί σημείωσε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν παγωμένες συγκρούσεις. Είπε ότι οι συγκρούσεις είναι πάντα ζωντανές και προκαλούν πόνο.
Είπε ότι όλοι συμφωνούμε ότι το status quo δεν είναι αποδεκτό και εξέφρασε την άποψη ότι αυτό που έχει ύψιστη σημασία είναι να συμφωνήσουμε για τη διαδικασία πριν προχωρήσουμε στην ουσία. Ο Ναμί υπογράμμισε επίσης τη σημασία των κινήτρων για ισορροπία και πρόσθεσε ότι το να κοιτάς μπροστά σημαίνει επίσης να κοιτάς πίσω για να σκεφτείς τα λάθη που έγιναν και να αντλείς μαθήματα.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν Πρέσβεις, πρώην Πρέσβεις της Κύπρου στο εξωτερικό, εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων και η κοινωνία των πολιτών.
