Στις έξι υποχρεώσεις των τραπεζών, οι οποίες ξεκαθάρισαν με την εξελικτική διαμόρφωση του σχετικού ευρωπαϊκού νομοθετικού και νομολογιακού πλαισίου, αναφέρεται σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Δανειοληπτών Τραπεζών (ΣΥΠΡΟΔΑΤ) Κώστας Μελάς, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι οι τράπεζες έχουν υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τις προτάσεις των δανειοληπτών και τις οικονομικές τους δυνατότητες στην αναδιάρθρωση των δανείων τους.
Σύμφωνα με τον κ. Μελά, οι υποχρεώσεις αυτές είναι η συμμόρφωση των τραπεζών με την Οδηγία και τον Κώδικα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, η αρχή της καλής πίστης, η Προστασία Προσωπικών Δεδομένων, η τήρηση του τραπεζικού απορρήτου, η ενημέρωση των δανειοληπτών και η ίση μεταχείριση των δανειοληπτών.
Συγκεκριμένα, αναφορικά με τη συμμόρφωση με την Οδηγία και τον Κώδικα της ΚΤΚ, ο Πρόεδρος του ΣΥΠΡΟΔΑΤ, που ενεγράφη επίσημα σαν Σωματείο στις 20/10/2011 με βασικότερο σκοπό την προστασία των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων των δανειοληπτών, αλλά και την ανάδειξη των καθηκόντων, και υποχρεώσεων των τραπεζών έναντι αυτών, τόνισε πως «οι τράπεζες δεν είναι απλές επιχειρήσεις, αφού επιτελούν σημαντική λειτουργία στην οικονομία του τόπου και επηρεάζουν σημαντικά το χρηματοοικονομικό σύστημα».
Επομένως, συνέχισε, «οι τράπεζες έχουν υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τις προτάσεις των δανειοληπτών για αναδιάρθρωση, τις οικονομικές τους δυνατότητες και να παρέχουν σ’ αυτούς την προσφορότερη λύση που συμφέρει και στα δύο μέρη».
Πρόσθεσε ότι μεταξύ τράπεζας και πελάτη, δημιουργείται ιδιαίτερη εμπιστοσύνη έστω και αν η τράπεζα διατηρεί υπερέχουσα θέση έναντι του δανειολήπτη.
Απ’ αυτή τη σχέση, σύμφωνα με τον κ. Μελά, «δημιουργείται ιδιότυπη υποχρέωση της τράπεζας για επιμέλεια, φροντίδα και επιδεξιότητα κατά την εκπλήρωση των δικών της υποχρεώσεων βάσει της δανειακής σύμβασης», κι αυτό για να αποφεύγονται δυσμενείς συνέπειες εις βάρος του δανειολήπτη, όπως είπε.
Αναφορικά με την αρχή της καλής πίστης, ο κ. Μελάς είπε ότι αν και οι τράπεζες μεριμνούν για τα δικά τους συμφέροντα, «αυτό πρέπει να γίνεται έντιμα και καλόπιστα και σίγουρα όχι καταχρηστικά», σημειώνοντας πως «υποχρεούνται να μεριμνούν και για την προστασία των συμφερόντων των πελατών τους».
«Από τα πιο πάνω ανακύπτει και η υποχρέωση των τραπεζών να μην αυξάνουν αντισυμβατικά και καταχρηστικά το συμφωνηθέν επιτόκιο και κατ’ επέκταση να μην χρεώνουν οποιουσδήποτε λογαριασμούς των δανειοληπτών με ποσά που προκύπτουν από τη διεργασία αυτή», υπογράμμισε.
Συνεπώς, συνέχισε, οι τράπεζες υποχρεούνται να αφαιρούν τα πιο πάνω ποσά, ούτως ώστε να ξεκαθαρίζει το νόμιμα οφειλόμενο χρέος.
Σημείωσε ότι η υποχρέωση αυτή προκύπτει τόσον από την εσωτερική νομοθεσία (Ν.123(1)/2021 περί προστασίας του καταναλωτή), όσο και από το ευρωπαϊκό δίκαιο.
«Μάλιστα δίδεται δικαίωμα καταχώρησης αγωγής για να διεκδικηθεί δικαστικά η ζημιά που οι τράπεζες προκάλεσαν στους πελάτες τους με τις πιο πάνω ενέργειες τους», πρόσθεσε.
Σε σχέση με την προστασία Προσωπικών Δεδομένων, ο κ. Μελάς είπε στο ΚΥΠΕ ότι το νομοθετικό πλαίσιο της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έχει τροποποιηθεί με τον Γενικό Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 που τέθηκε σε εφαρμογή στις 25 Μαΐου του 2018, προσθέτοντας ότι «κάθε είδος πληροφορία που αφορά οποιονδήποτε πελάτη τους είναι δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα».
Εξήγησε ότι επεξεργασία των δεδομένων αυτών, συνιστά η αξιολόγηση των πληροφοριών, η αρχειοθέτηση τους, η πιθανή διασταύρωση τους με άλλες πληροφορίες κλπ και τόνισε πως «για να είναι νόμιμες όλες οι πιο πάνω διεργασίες χρειάζεται η συναίνεση του πελάτη τους».
Σημείωσε, ωστόσο, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις που ρητά καθορίζονται στον κανονισμό η πιο πάνω συναίνεση δεν χρειάζεται.
Αναφορικά με την τήρηση του τραπεζικού απορρήτου, ο κ. Μελάς είπε ότι «εκτός κάποιων εξαιρέσεων που καθορίζονται στο νόμο μόνο με την συναίνεση του Δανειολήπτη αίρεται η υποχρέωση της Τράπεζας για τήρηση του τραπεζικού απόρρητου».
Πρόσθεσε ότι «γενικά το τραπεζικό απόρρητο τηρείται απαρέγκλιτα. Η παράβαση του επιφέρει αστικές ακόμη και ποινικές ευθύνες εναντίον της Τράπεζας».
Σε σχέση με την ενημέρωση των δανειοληπτών, ο Πρόεδρος του ΣΥΠΡΟΔΑΤ είπε ότι η υποχρέωση αυτή απορρέει τόσο από το δίκαιο των συμβάσεων όσο και από την Οδηγία (και Κώδικα) της Κεντρικής Τράπεζας, προσθέτοντας ότι «παλαιότερα οι Τράπεζες αρνούνταν με διάφορες δικαιολογίες και προφάσεις να τηρούν αυτή την υποχρέωση τους».
«Με την πάροδο του χρόνου οι περισσότερες συμμορφώνονται. Ορισμένες ζητούν παράνομα την πληρωμή κάποιου ποσού για να δίδουν τις πληροφορίες αυτές», σημείωσε.
«Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις η παράβαση αυτής της υποχρέωσης καθιστά την Τράπεζα υπόλογη σε αποζημιώσεις για οποιανδήποτε ζημιά ο δανειολήπτης αποδείξει ότι υπέστη», υπογράμμισε.
Τέλος, αναφορικά με την ίση μεταχείριση των δανειοληπτών, ο κ. Μελάς είπε ότι η υποχρέωση αυτή προκύπτει τόσο από το Δίκαιο των Συμβάσεων, από το Σύνταγμα αλλά και από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
«Πρακτικά τούτο σημαίνει ότι η τράπεζα θα πρέπει να συμπεριφέρεται και να χειρίζεται τους πελάτες της με τον ίδιο τρόπο, νοουμένου ότι οι περιπτώσεις ομοιάζουν», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «η παράβαση αυτής της αρχής από την τράπεζα την καθιστά υπόλογη για αποζημιώσεις».
Όσον αφορά τον ΣΥΠΡΟΔΑΤ, ο κ. Μελάς είπε ότι ο Σύνδεσμος από τα μέσα του 2012 έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα, ενώ από τα μέσα του 2019 δημιούργησε Facebook και Twitter μέσω των οποίων «προβάλλουμε τις θέσεις του Συνδέσμου για τα τρέχοντα ζητήματα που απασχολούν τους δανειολήπτες».
ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ
