Περίπου τα δύο πέμπτα της παγκόσμιας παραγωγής πολυπυριτίου, της κύριας πρώτης ύλης για ηλιακούς συλλέκτες, προέρχονται από την περιοχή του Σιντζιάνγκ, στη δυτική Κίνα.
Η Κίνα θεωρείται πρωτοπόρος σε όλον τον κόσμο στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η χώρα έχει εγκαταστήσει τόσα ηλιακά συστήματα όσα και ο υπόλοιπος κόσμος μαζί. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 28% της παραχθείσας ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα πέρυσι, προήλθε από αιολική, υδροηλεκτρική και ηλιακή ενέργεια. Η Κίνα αναγνωρίζει επίσημα την κλιματική αλλαγή και ο στόχος της να γίνει κλιματικά ουδέτερη μέχρι έως το 2060.
Τριπλασιασμός παραγωγής
Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία στην ηλιακή ενέργεια, οι Κινέζοι κατασκευαστές επιταχύνουν την εγκατάσταση νέων μονάδων παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ και έχουν σχεδόν τριπλασιάσει από πέρυσι τη δυναμικότητά τους. Ηδη, οι τιμές των ηλιακών πλαισίων βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση λόγω της υπάρχουσας υπερπαραγωγής και της αύξησης των αποθεμάτων. Η κινεζική «ηλιακή εισβολή» έχει ρίξει μάλιστα τις τιμές των πάνελ πάνω από 50%.
Η κυριαρχία της Κίνας στην ηλιακή εφοδιαστική αλυσίδα σημαίνει ότι τα προϊόντα της αντιπροσωπεύουν περίπου τα τρία τέταρτα των εισαγωγών ηλιακής ενέργειας της ΕΕ, προκαλώντας φόβους ότι η κατάσταση αυτή θα θυμίζει σε λίγο την εξάρτησή της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο μέχρι την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία. Οι ευρωπαϊκές δαπάνες για εξαρτήματα ηλιακής ενέργειας αυξήθηκαν από 6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2016, σε περισσότερα από 25 δισεκατομμύρια πέρυσι. Το αποτέλεσμα ήταν να γεμίσουν οι αποθήκες στην ΕΕ με πληθώρα κινεζικών ηλιακών συλλεκτών. Η ποσότητα των κινεζικών φωτοβολταϊκών στοιχείων στην αποθήκευση ήταν αρκετή για να καλύψει τη συνολική ετήσια ζήτηση της Ευρώπης δύο φορές.
Η ΕΕ στοχεύει να τερματίσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και έχει προτείνει την αύξηση του στόχου για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο 45% έως το 2030. Η στρατηγική ηλιακής ενέργειας στοχεύει στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών, ισχύος πάνω από 320 GW έως το 2025 -υπερδιπλάσιο από αυτό το 2020- και σχεδόν 600 GW έως το 2030.
Υπερδιπλάσιο κόστοςστην ΕΕ
Το κόστος κατασκευής μιας ηλιακής μονάδας στην Ευρώπη είναι υπερδιπλάσιο από την τρέχουσα τιμή spot, ανακοίνωσε η SolarPower Europe, ένας σημαντικός εμπορικός όμιλος για τον κλάδο.Η εταιρία ενημέρωσε μάλιστα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι τα αυξανόμενα αποθέματα και ο «έντονος ανταγωνισμός» μεταξύ των Κινέζων κατασκευαστών για να κερδίσουν μερίδιο αγοράς στην Ευρώπη είχαν ωθήσει προς τα κάτω τις τιμές των ηλιακών μονάδων κατά περισσότερο από 25%,κατά μέσο όρο.
Το γεγονός αυτό αποτελεί μια δυσβάσταχτη πρόκληση για τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Η βιομηχανία ηλιακής ενέργειας της Ευρώπης έχει προειδοποιήσει ότι η πληθώρα φθηνών κινεζικών εισαγωγών έχει ωθήσει ορισμένους κατασκευαστές στο χείλος της χρεοκοπίας, παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες της ΕΕ να ενισχύσει την τοπική παραγωγή πράσινων τεχνολογιών. Ηδη, η Norwegian Crystals, παραγωγός ηλιακών πάνελ, κήρυξε πτώχευση τον περασμένο Αύγουστο. Η Norsun, μια άλλη νορβηγική εταιρεία ηλιακής ενέργειας, ανέστειλε επίσης την παραγωγή. Οι κινεζικές εταιρείες έχουν υιοθετήσει το ντάμπινγκ στην ευρωπαϊκή αγορά, προσφέροντας διετές συμβόλαια με τιμές χαμηλότερες» από τις τιμές spot της αγοράς. Τέτοιες συμφωνίες συνήθως περιελάμβαναν ρήτρες που απαιτούσαν ελάχιστες παραγγελίες και αποκλειστικότητα.
Η ΕΕ έχει ήδη επιδιώξει να περιορίσει τον αθέμιτο ανταγωνισμό από την Κίνα επιβάλλοντας δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές το 2012, καθώς το Πεκίνο προσφέρει τεράστιες επιδοτήσεις στην ηλιακή βιομηχανία του. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν απάντησε στην πρόταση για επείγουσα αγορά αποθεμάτων μονάδων από ευρωπαίους κατασκευαστές φωτοβολταϊκών μέσω ενός οχήματος ειδικού σκοπού σε επίπεδο ΕΕ ή/και μέσω της σύστασης του Ταμείου για την πράσινη ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, ούτε στην πρόταση για τη δημιουργία τράπεζας παραγωγής ηλιακής ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ, παρόμοια με την τράπεζα υδρογόνου στο πλαίσιο του προγράμματος καινοτομίας.
Γεωπολιτικές εντάσεις
Οι Βρυξέλλες πρόσφατα πίεσαν τις ευρωπαϊκές εταιρείες να «αποκλείσουν» τις αλυσίδες εφοδιασμού τους από την Κίνα ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας, λόγω των αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων. Δυτικά στελέχη έχουν επίσης προειδοποιήσει ότι η Κίνα επιδοτεί μαζικά και κατασκευάζει εργοστάσια μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, πολύ πέρα από τα επίπεδα που απαιτούνται για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης – μια τάση που θα μπορούσε επίσης να ακυρώσει τη φιλοδοξία της Ευρώπης να επεκτείνει την παραγωγή συσσωρευτών για την ηλεκτροκίνηση.
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
