Σε μία γεωπολιτικά ευαίσθητη συγκυρία στην νοτιοανατολική Ευρώπη, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου φέρνει την Κύπρο ένα βήμα πιο κοντά στην «αγκαλιά» της Ευρώπης θωρακίζοντας την πολλαπλώς: οικονομικά, ενεργειακά και διπλωματικά.
Στο σκέλος των κοινωνικο-οικονομικών ωφελημάτων για τους Κυπρίους, όπως προκύπτουν από τη μελέτη κόστους-οφέλους που παρέδωσε η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ στην ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας και Βιομηχανίας στις αρχές Ιουλίου, θα πρέπει να επισημανθούν τα χαμηλότερα τιμολόγια ρεύματος και η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος.
Οι Κύπριοι καταναλωτές θα δουν άμεση μείωση, κατά 30%, στους λογαριασμούς ρεύματος από την πρώτη μέρα που θα λειτουργήσει η ηλεκτρική σύνδεση Ελλάδας – Κύπρου το 2030, σύμφωνα με την επικαιροποιημένη μελέτη κόστους – οφέλους.
Αντίστοιχα, η μέση επιβάρυνση του καταναλωτή από την έναρξη του έργου μέχρι την ολοκλήρωση του (2024 – 2029) θα κυμαίνεται μεσοσταθμικά στα 0,6 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα και μετά την λειτουργία του έργου η αντίστοιχη επιβάρυνση υπολογίζεται στα 0,7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα.
Η σύγκριση ανάμεσα στην σημερινή επιβάρυνση του καταναλωτή και στο όφελος που θα έχει με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου προκύπτει από την Έκθεση της Κομισιόν η οποία κατατάσσει την Κύπρο στις ακριβότερες ενεργειακά χώρες της Ε.Ε.
Το καθαρό κοινωνικό όφελος για την Κυπριακή κοινωνία από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου αναμένεται να ξεπεράσει τα 6 δις. Το νούμερο προκύπτει αν αφαιρέσει κανείς από το συνολικό όφελος ύψους 8 δις ,το κόστος κατασκευής του έργου που δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 1,9 δις ευρώ.
Τι περιλαμβάνει όμως το κοινωνικό όφελος ;
– Την εξοικονόμηση από την υποκατάσταση καυσίμου και τη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε Έκθεση της Κομισιόν αναφέρεται ότι «το 2023 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο αντιπροσώπευε το 70% των συνολικών εκπομπών ρύπων, σημαντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ», λόγω της εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο.
-Την αδιάλειπτη τροφοδοσία ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει κίνδυνος blackout -ειδικά σε περιόδους αυξημένης ζήτησης (π.χ. κορύφωση θερινής τουριστικής περιόδου ή ψύχους).
– Την δυνατότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας – ως μέτοχος – να έχει μερίδιο από τα έσοδα του έργου , τα οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να μειώσει περαιτέρω τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος.
– Την αναγκαία Πράσινη μετάβαση. Η Κύπρος θα πρασινίσει πλήρως το ενεργειακό της μείγμα με πολλαπλά οφέλη για την βιομηχανία της και τον τουρισμό της μέσω της ενισχυμένης ασφάλειας εφοδιασμού και την επίτευξη ανταγωνιστικότερων τιμών.
– Την περαιτέρω μείωση της τιμής του ηλεκτρικού εφόσον οι παραγωγοί ενέργειας θα εκτεθούν στον ανταγωνισμό του ευρωπαϊκού συστήματος.
– Την επιπλέον αποκλιμάκωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές μέσα από την δραστική μείωση των εκπομπών CO2. Τα οφέλη για την κυπριακή κοινωνία από το «πράσινο» ενεργειακό μείγμα θα είναι όχι μόνο οικονομικά αλλά και περιβαλλοντικά.
– Τον υπερδιπλάσιο δείκτη ωφελιμότητας για το κοινωνικό σύνολο που διασφαλίζει η ηλεκτρική διασύνδεση έναντι της απομονωμένης ενεργειακής ανάπτυξης της Κύπρου (~19% έναντι ~6% για την περίπτωση της απομονωμένης ανάπτυξης).
Επιπλέον, σύμφωνα με την μελέτη κόστους -οφέλους, το σενάριο που προωθείται από κάποιους στην Κύπρο για αυτόνομη ενεργειακή ανάπτυξη μέσω μπαταριών, είναι ζημιογόνο αφού οι μπαταρίες που θα χρειαστούν μέχρι το 2040 θα κοστίσουν περίπου 4 δισ. ευρώ (ενώ το αντίστοιχο συνολικό κόστος της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι 1,9 δισ. ευρώ.)
Τα οφέλη της Κύπρου από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ ξεπερνούν κατά πολύ τα όποια θετικά οικονομικά νούμερα και τα πολλαπλά οφέλη από την ενεργειακή σύνδεση της Μεγαλονήσου με την Ευρώπη και αποκτούν τη μορφή «εθνικής ασφάλειας», ειδικά μετά και το επεισόδιο στην Κάσο.
Πολλώ δε μάλλον που η Τουρκία επιδιώκει ανεπιτυχώς από το 2019 την δική της ηλεκτρική διασύνδεση με τα κατεχόμενα..
Τόσο η Ε.Ε (με την επιδότηση του έργου με 657 εκ. Ευρώ) όσο και η Ελλάδα έχουν αποφασίσει να υποστηρίξουν με κάθε τρόπο τον «Great Sea Interconnector» αναλαμβάνοντας και το όποιο ενδεχόμενο ρίσκο. Μένει στην Κύπρο να προσδιορίσει τη δική της στάση μετά και το ναυάγιο του τερματικού στο Βασιλικό και την έρευνα που ξεκινά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
