- Η αβεβαιότητα στην οικονομία δημιουργεί και νέες ευκαιρίες
- Εξακολουθούμε να στοχεύουμε στη μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό επιχειρηματικό κέντρο
- Ο πληθωρισμός και οι μεταρρυθμίσεις παραμένουν οι μεγάλες προκλήσεις του 2023
Η Deloitte βλέπει τη νέα χρονιά ως έτος προκλήσεων, αλλά και ευκαιριών τόσο για την ίδια όσο και για την Κύπρο γενικότερα.
Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στο nomisma, ο Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της Deloitte, κ. Πιερής Μάρκου, προσθέτοντας ότι τη νέα χρονιά η Deloitte θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στον εμπλουτισμό των υπηρεσιών της, στη μεγαλύτερη διείσδυση στην αγορά και στην περαιτέρω ανάδειξη της τεχνοκρατικής και ανθρωποκεντρικής φιλοσοφίας της.
Στη συνέντευξή του, ο κ. Μάρκου τονίζει ότι η ρευστότητα και αβεβαιότητα που υπάρχουν στη διεθνή οικονομία θα επηρεάσουν και τη δική μας οικονομία, ωστόσο αναμένεται να συνεχιστεί ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης, έστω και με χαμηλότερο πρόσημο.
Ο κ. Μάρκου θεωρεί τον πληθωρισμό και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ως τις μεγάλες προκλήσεις του 2023 και τονίζει ότι η οικονομία μας χρειάζεται ένα γενικό «λίφτινγκ», για να καταστεί πιο σύγχρονη, πιο λειτουργική και πιο αποτελεσματική. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην ανάγκη για φορολογική μεταρρύθμιση.
Αφού τονίζει την αισιοδοξία του για την πορεία των επαγγελματικών υπηρεσιών για το 2023, υπογραμμίζει ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια για υλοποίηση του πάγιου στόχου της Κύπρου για μετατροπή της σε επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής.
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία της οικονομίας το 2023;
Όπως όλοι γνωρίζουμε, η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και αβεβαιότητα, λόγω των επιπτώσεων σε όλο τον πλανήτη από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την αύξηση του πληθωρισμού. Το γεγονός αυτό καθιστά δύσκολη την πρόβλεψη για το πώς θα κινηθεί η κυπριακή οικονομία το 2023.
Ωστόσο, με τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας, φαίνεται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα συνεχίσει να είναι θετικός και το 2023, αλλά χαμηλότερος από το 2022, που ανήλθε στο 6% του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα, με τα μέτρα που λαμβάνονται, αναμένουμε ότι θα υπάρξει μια αποκλιμάκωση στον δείκτη του πληθωρισμού που βρίσκεται στο 7-8%, ενώ η ανεργία πιστεύουμε ότι θα συνεχίσει να κυμαίνεται στο 6-7%.
Στα θετικά της οικονομίας μας είναι η βελτίωση των δημόσιων οικονομικών, που παρουσιάζουν πλεόνασμα της τάξης των 500 εκατ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι τα κρατικά ταμεία θα διαθέτουν ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας για το 2023. Ανησυχία προκαλεί το δημόσιο χρέος, το οποίο, βρίσκεται στο 87% του ΑΕΠ, αφού με τις αναμενόμενες αυξήσεις επιτοκίων, ίσως η εικόνα του επιδεινωθεί. Σε επίπεδο τομέων, αναμένουμε ότι ο τουρισμός -εκτός απροόπτου- θα κινηθεί και το 2023 σε θετικούς ρυθμούς, συνεισφέροντας σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Ερωτηματικά φαίνεται να υπάρχουν για τον τομέα των ακινήτων, λόγω της αύξησης των τιμών, αλλά και των επιτοκίων για χρηματοδότηση της αγοράς ακινήτων.
Σε θετική πορεία αναμένεται να κινηθούν οι υπόλοιποι τομείς, όπως οι υπηρεσίες, η ναυτιλία, η ιδιωτική εκπαίδευση, το εμπόριο, η βιομηχανία και η γεωργία.
Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε ότι είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι για την πορεία της οικονομίας το 2023, με την προϋπόθεση ότι δεν θα επιδεινωθούν οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεν θα χειροτερεύσουν τα δεδομένα με την πανδημία.
Ποια θεωρείται τα μεγαλύτερα εμπόδια που θα συναντήσει η Κύπρος στον οικονομικό τομέα τη νέα χρονιά;
Η βασική πρόκληση που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε το 2023 είναι η ανάγκη για μείωση του πληθωρισμού, κάτι που μας ταλαιπώρησε και το 2022. Τα μέτρα που λήφθηκαν μέχρι στιγμής, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρόλο που ξεκίνησαν σε μικρό βαθμό να επενεργούν θετικά στη συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων, θα πρέπει να συνεχιστούν.
Επιπρόσθετα, σημαντικά θέματα είναι η απορρόφηση και ορθή αξιοποίηση των πόρων ύψους 4,4 δισεκατ. ευρώ που προβλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε.Ε. για την Κύπρο, η ανάγκη υλοποίησης των μεγάλων θεσμικών μεταρρυθμίσεων, η λήψη σημαντικών αποφάσεων για τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κύπρου, το μεταναστευτικό και τα επιμέρους προβλήματα που αφορούν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Με δεδομένο ότι από τον Μάρτιο του 2023 θα έχουμε νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας και νέα κυβέρνηση, θα αναμένουμε να δούμε το οικονομικό πρόγραμμα που θα ακολουθηθεί.
Ποιες θεωρείτε τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Κύπρος για να εκσυγχρονίσουμε και να εμπλουτίσουμε το οικονομικό μοντέλο μας;
Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τελευταία χρόνια άλλαξαν πολύ τα δεδομένα στη διεθνή και ειδικά στην ευρωπαϊκή οικονομία, πιστεύουμε ότι απαιτούνται σημαντικές τομές σε πολλούς κλάδους της οικονομίας μας.
Ξεκινώντας από τις μεταρρυθμίσεις, θα έλεγα ότι άμεση προτεραιότητα αποτελεί η προώθηση μιας νέας φορολογικής μεταρρύθμισης που θα εκσυγχρονίσει το φορολογικό μας σύστημα. Όπως αναφέρουμε συχνά, το σημερινό φορολογικό μοντέλο έχει εξαντλήσει την προσφορά του προς την οικονομία της Κύπρου. Επίσης, θα πρέπει να εφαρμοστούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη, στη δημόσια υπηρεσία και αλλού.
Εμπλουτισμό χρειάζεται και το τουριστικό μας προϊόν που πρέπει να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες των τουριστών. Ακόμα, θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στους νέους τομείς, όπως είναι η ενέργεια, η έρευνα, η καινοτομία, η ιατρική και εκπαίδευση, η αειφορία, καθώς και η πράσινη και γαλάζια ανάπτυξη. Κατά τη γνώμη μας, το οικονομικό μοντέλο της χώρας έχει ανάγκη από έναν γενικό μετασχηματισμό που θα το καταστήσει πιο σύγχρονο, πιο λειτουργικό και πιο αποτελεσματικό.
Πώς βλέπετε το αύριο του τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών, στον οποίο δραστηριοποιείται η εταιρεία σας;
Ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών, μετά το σοκ που υπέστη στις αρχές του 2022 με την εκδήλωση του πολέμου στην Ουκρανία και τις κυρώσεις της Δύσης προς τη Ρωσία, άρχισε να ανασυντάσσεται και να παρουσιάζει και πάλι έντονη δραστηριότητα. Με πρωτοβουλίες τόσο του κράτους όσο και του ιδιωτικού τομέα κινηθήκαμε σε νέες αγορές, εμπλουτίσαμε τις υπηρεσίες μας και γενικά διαμορφώνουμε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας, όπου μπορούμε να μετριάσουμε τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και να πετύχουμε θετικότερα αποτελέσματα.
Χωρίς να υποτιμούμε τις υπάρχουσες δυσκολίες και τα προβλήματα, πιστεύουμε ότι ο τομέας μας θα κινηθεί σε καλούς ρυθμούς το 2023. Και αυτό γιατί οι υπηρεσίες μας είναι απαραίτητες για τον επιχειρηματικό κόσμο, ο οποίος συνεχώς διευρύνει τις δραστηριότητές του, τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Με όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια, πιστεύετε ότι η Κύπρος μπορεί ακόμα να μετατραπεί σε περιφερειακό επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο της περιοχής μας;
Μπορώ να πω με σιγουριά ότι ο στόχος αυτός δεν έχει εγκαταλειφθεί. Μπορεί να υπήρξαν ανατροπές με την πανδημία και τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, όμως η προεργασία που έγινε και οι στόχοι που θέσαμε παραμένουν. Μάλιστα, θα έλεγα ότι σήμερα, με τις ανακατατάξεις που σημειώθηκαν διεθνώς, η Κύπρος συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες να εξελιχθεί σε περιφερειακό επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο λόγω αύξησης των ευκαιριών. Αν, μάλιστα, προχωρήσουν και οι σχεδιασμοί στους τομείς της ενέργειας, της έρευνας και της τεχνολογίας, τότε η Κύπρος μπορεί να προσελκύσει και άλλες επιχειρήσεις και επενδύσεις.
Ως άμεσα ενδιαφερόμενοι, θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, για να υποβοηθήσουμε αυτόν τον στόχο. Ήδη, τα μηνύματα που έχουμε από το εξωτερικό είναι θετικά και δηλώνουμε αισιόδοξοι για επίτευξη αυτών των πάγιων στόχων της Κύπρου.
Ποια νέα σχέδια έχετε ως Deloitte για το 2023;
Όπως ξέρετε, η Deloitte πρωταγωνιστεί στα επιχειρηματικά και ευρύτερα οικονομικά δρώμενα της Κύπρου. Με έμπειρο και άρτια καταρτισμένο προσωπικό, υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, τεχνογνωσία και υψηλό επαγγελματισμό εξυπηρετεί εκατοντάδες επιχειρήσεις της Κύπρου και του εξωτερικού.
Στόχος μας είναι η διατήρηση της αριστείας στην εξυπηρέτηση των πελατών μας και η ακόμη μεγαλύτερη προσφορά στην οικονομία και την κοινωνία της Κύπρου. Αυτός ο στόχος θα συνεχίσει να υπάρχει και προς αυτή την κατεύθυνση προωθούμε συγκεκριμένες πολιτικές και στρατηγικές.
Συνέντευξη από το περιοδικό Nomisma
