Οι πραξικοπηματίες του Νίγηρα αψήφησαν το τελεσίγραφο της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS) για την επαναφορά του προέδρου Μοχάμεντ Μπαζούμ στην εξουσία ή, στην αντίθετη περίπτωση, την πραγματοποίηση στρατιωτικής επέμβασης.
Τα επιτελεία χωρών της ECOWAS έχουν καταρτίσει από την προηγούμενη εβδομάδα σχέδιο για πιθανή χρήση στρατιωτικής βίας με στόχο την ανατροπή του πραξικοπήματος της 26ης Ιουλίου. Το σχέδιο περιλαμβάνει τον τρόπο και τον χρόνο ανάπτυξης στρατιωτικών δυνάμεων, εγείροντας το φάσμα της σύρραξης σε μία περιοχή που δοκιμάζεται από την δράση ένοπλων ισλαμιστικών οργανώσεων.
Η ECOWAS δεν έχει αποκαλύψει τις λεπτομέρειες του σχεδίου και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να λάβει το «πράσινο φως» των ηγετών των χωρών μελών πριν το ενεργοποιήσει. Στρατιωτικές αλλά και άλλες επιλογές είναι διαθέσιμες, ωστόσο όλες ενέχουν κινδύνους.
Χερσαία εισβολή
Η ECOWAS έχει στείλει και κατά το παρελθόν στρατιωτικές δυνάμεις σε εστίες κρίσεων, αλλά ποτέ στον Νίγηρα και σπανίως υπό συνθήκες βαθιάς διαίρεσης των χωρών της περιοχής.
Αναλυτές θεωρούν ότι ενδεχομένως θα χρειασθούν εβδομάδες για την οργάνωση των επιμέρους στοιχείων μίας ευρείας κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης και ότι μία εισβολή ενέχει μεγάλους κινδύνους, που φθάνουν μέχρι την έναρξη μίας παρατεταμένης σύρραξης που θα αποσταθεροποιήσει τόσο τον Νίγηρα, όσο και την ευρύτερη περιοχή.
Ο επικεφαλής του πραξικοπήματος στρατηγός Αμπουραχμάν Τιάνι υπηρέτησε ως διοικητής των ειρηνευτικών δυνάμεων της ECOWAS στην Ακτή του Ελεφαντοστού έπειτα από εκεχειρία ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις ανταρτικές δυνάμεις το 2003. Κατά συνέπεια γνωρίζει τα στοιχεία μίας τέτοιου είδους στρατιωτικής επέμβασης.
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι η ECOWAS δεν έχει εναλλακτική λύση. «Αν δεν εισβάλουν, θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα αξιοπιστίας. Χάραξαν μια κόκκινη γραμμή», δήλωσε ο Djiby Sow, ερευνητής του Institute for Security Studies στην Ντακάρ.
Ο πρόεδρος της Νιγηρίας Μπόλα Τινούμπου έχει ειδοποιήσει την κυβέρνησή του να προετοιμασθεί για διάφορες επιλογές στις οποίες περιλαμβάνεται η ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων. Η Σενεγάλη έχει επίσης ανακοινώσει ότι θα στείλει δυνάμεις.
Ομως, οι επικεφαλής της χούντας στην Γουινέα, την Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους προς την χούντα του Νίγηρα, ενώ άλλες χώρες της περιοχής αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα ασφαλείας.
Επιχείρηση ειδικών δυνάμεων
Η επιλογή αυτή απαιτεί μικρότερη χερσαία στρατιωτική δύναμη, η συγκρότηση της οποία θα είναι ταχύτερη. Αποστολή της θα είναι η κατάληψη των εγκαταστάσεων των δομών ασφαλείας και διοίκησης του Νίγηρα, η διάσωση του προέδρου Μπαζούμ από την κατ’ οίκον κράτηση και η αποκατάσταση της κυβέρνησής του στην εξουσία, δήλωσε ο Ikemesit Effiong, ερευνητής της SBM Intelligence consultancy στην Νιγηρία. Στο πλαίσιο του σεναρίου αυτού, η Ecowas θα μπορούσε να ζητήσει υποστήριξη στο πεδίο των Πληροφοριών από τις αμερικανικές και γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις εντός του Νίγηρα.
«Το χρονοδιάγραμμα (μιας τέτοιας επιχείρησης) θα ήταν βραχύτερο και οι δυνατότητες υπάρχουν ήδη στην περιοχή. Μία τέτοιου είδους επιχείρηση είναι πιο ρεαλιστική», είπε.
Ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή δεν λείπουν οι κίνδυνοι. Ξένες στρατιωτικές δυνάμεις που θα φρουρούν εγκαταστάσεις στο κέντρο της Νιαμέι θα μπορούσαν να προκαλέσουν έκρηξη βίας σε μία πόλη όπου πλήθη βγήκαν στους δρόμους για να υποστηρίξουν τους πραξικοπηματίες και για να καταγγείλουν την ανάμειξη ξένων δυνάμεων στον Νίγηρα.
Υποστήριξη σε «αντιπραξικόπημα»
Ο Νίγηρας είναι μία τεράστια χώρα, διαφόρων εθνοτήτων και ο Μπαζούμ κέρδισε τις εκλογές του 2021 με το 56% των ψήφων. Δεν είναι σαφής ο βαθμός υποστήριξης που μπορεί να έχει η νέα ηγεσία από τις διαφορετικές εθνοτικές ομάδες.
Αναλυτές και διπλωμάτες έχουν επίσης διαπιστώσει διαιρέσεις και στο εσωτερικό των ενόπλων δυνάμεων του Νίγηρα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιθανόν οι πραξικοπηματίες να μην έχουν την υποστήριξη του συνόλου του στρατεύματος.
Οι χώρες της ECOWAS θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν τα στοιχεία αυτά. «Το μόνο επιχειρησιακά εφικτό σενάριο που μπορώ να φανταστώ.. θα ήταν ένα πιο περιορισμένο σχήμα υποστήριξης ενός “αντιπραξικοπήματος” από στρατιωτικές δυνάμεις του Νίγηρα», δήλωσε ο Peter Pham του Atlantic Council και πρώην απεσταλμένος των ΗΠΑ στην περιοχή του Σάχελ. «Δεν βλέπω επέμβαση χωρίς την συμμετοχή εσωτερικών στον Νίγηρα δυνάμεων».
Κυρώσεις και επιστροφή σε πολιτική διακυβέρνηση
Η ECOWAS υιοθέτησε σκληρότερη στάση απέναντι στον Νίγηρα σε σχέση με τις χούντες της Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι που κατέλαβαν την εξουσία κατά την τελευταία τριετία.
Με βάση αυτό, θα μπορούσε να αποφασίσει να συνεχίσει την εφαρμογή των κυρώσεων, να μην επέμβει στρατιωτικά και να ζητήσει επιστροφή σε μη στρατιωτική διακυβέρνηση έπειτα από εκλογές. Η χούντα του Νίγηρα έχει δηλώσει ότι είναι πρόθυμη να συζητήσει το σενάριο αυτό, χωρίς, ωστόσο, χρονικό προσδιορισμό.
Ακόμη και αυτό το σενάριο ενέχει κινδύνους για την περιοχή, καθώς οι κυρώσεις θα αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο την οικονομία του Νίγηρα, μίας από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, ενισχύοντας την υποστήριξη προς την χούντα και τις ισλαμιστικές ένοπλες οργανώσεις που προσφέρουν χρήματα και προστασία.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters
