Η ώρα της κάλπης πλησιάζει στις ΗΠΑ, με την Κάμαλα Χάρις και τον Ντόναλντ Τραμπ να δίνουν μία σκληρή, αμφίρροπη και κυρίως καθοριστική για το μέλλον της χώρας του και του πλανήτη μάχη.
Πρόεδρος στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου θα αναδειχθεί όποιος φτάσει πρώτος στον μαγικό αριθμό 270. Τόσοι είναι οι εκλέκτορες που απαιτούνται (από ένα σύνολο 538) για να στεφθεί ένας υποψήφιος νικητής. Δεν είναι απαραίτητο να κερδίσει και τη λαϊκή ψήφο. Για αυτό και η προσοχή στρέφεται σε 7 κρίσιμες πολιτείες – γνωστές ως swing states: Αριζόνα, Γουισκόνσιν, Πενσυλβάνια, Νεβάδα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν και Βόρεια Καρολίνα. Σε όλες η διαφορά είναι στο όριο του στατιστικού λάθους.
Σε αυτές έχει προστεθεί τα τελευταία 24ωρα και η Άιοβα. Αν και είχε θεωρηθεί αδιαμφισβήτητο προπύργιο του Τραμπ, δημοσκόπηση έδειξε προβάδισμα Χάρις, γεννώντας στους Δημοκρατικούς ελπίδες ανατροπής. Σταθερά το βλέμμα στις ΗΠΑ έχουν στραμμένο και οι Έλληνες, αν και η προτίμησή τους διαφέρει μάλλον από εκείνη της ομογένειας στην Αμερική.
ΟΙ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ
Οι δημοσκοπήσεις για τον νικητή των εκλογών των ΗΠΑ είναι τόσο οριακές, σε επίπεδο περιθωρίου λάθους.
Ταυτόχρονα από την κάθε πλευρά υπάρχουν πειστικά επιχειρήματα στο γιατί θα μπορούσε ο κάθε υποψήφιος να κερδίσει τη θέση στο Λευκό Οίκο.
Ας ξεκινήσουμε με την ιστορική πιθανότητα να επανεκλεγεί ένας ηττημένος πρόεδρος για πρώτη φορά μετά από 130 χρόνια.
Ο Τραμπ θα μπορούσε να κερδίσει επειδή…
1. Δεν είναι στην εξουσία
Η οικονομία είναι το νούμερο ένα ζήτημα για τους ψηφοφόρους, και ενώ η ανεργία είναι χαμηλή και το χρηματιστήριο ανθεί, οι περισσότεροι Αμερικανοί λένε ότι παλεύουν καθημερινά με τις υψηλότερες τιμές.
Ο πληθωρισμός έφτασε σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1970 μετά την πανδημία, δίνοντας στον Τραμπ την ευκαιρία να ρωτήσει «Είστε καλύτερα τώρα απ’ ό,τι ήσασταν πριν από τέσσερα χρόνια;».
Το 2024, οι ψηφοφόροι σε όλο τον κόσμο έχουν κατηγορήσει αρκετές φορές το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία, εν μέρει λόγω του υψηλού, κόστους ζωής.
Οι ψηφοφόροι των ΗΠΑ φαίνονται να διψάνε για αλλαγή.
Μόνο το ένα τέταρτο των Αμερικανών δηλώνουν ικανοποιημένοι από την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η χώρα και τα δύο τρίτα έχουν χαμηλές προσδοκίες για το οικονομικό μέλλον.
Η Χάρις προσπάθησε να είναι η αποκαλούμεμη υποψήφια για την αλλαγή, αλλά ως αντιπρόεδρος δυσκολεύτηκε να αποστασιοποιηθεί από τον αντιδημοφιλή Τζο Μπάιντεν.
2. Φαίνεται να μην τον αγγίζουν τα κακά νέα
Παρά τις επιπτώσεις από την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, μια σειρά κατηγοριών και μια πρωτοφανή ποινική καταδίκη, η υποστήριξη του Τραμπ παρέμεινε σταθερή όλο το χρόνο στο 40% ή και παραπάνω.
Ενώ οι Δημοκρατικοί και οι συντηρητικοί του «Ποτέ-Τραμπ» λένε ότι είναι ακατάλληλος για το αξίωμα, οι περισσότεροι Ρεπουμπλικάνοι συμφωνούν ότι Τραμπ είναι θύμα πολιτικού «κυνηγιού μαγισσών».
Με τις δύο πλευρές να είναι τόσο βαθιά αφοσιωμένες, το μόνο που χρειάζεται είναι να κερδίσει αρκετούς από τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους που δεν έχουν σταθερή άποψη γι’ αυτόν.
3. Οι κινδυνολογίες για την παράνομη μετανάστευση πουλάνε
Πέρα από την κατάσταση της οικονομίας, οι εκλογές κρίνονται συχνά από θέματα με συναισθηματικός βάρος.
Οι Δημοκρατικοί βασίζονται στην άμβλωση, ενώ ο Τραμπ «βάζει τα λεφτά του» στη μετανάστευση.
Αφού τα περιστατικά στα σύνορα έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ επί Μπάιντεν και η εισροή επηρέασε πολιτείες μακριά από τα σύνορα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι εμπιστεύονται περισσότερο τον Τραμπ στο θέμα της μετανάστευσης.
4. Η πλειοψηφία δεν έχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο
Η απήχηση του Τραμπ στους ψηφοφόρους που αισθάνονται ξεχασμένοι και εγκαταλελειμμένοι έχει μεταμορφώσει την πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
Παραδοσιακές εκλογικές ομάδες που ανήκαν στους Δημοκρατικούς, όπως οι συνδικαλιστές, έχουν μετατραπεί σε Ρεπουμπλικάνοι και καθιστώντας την προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας με δασμούς σχεδόν τον κανόνα.
Αν καταφέρει να αυξήσει την προσέλευση σε αγροτικές και προαστιές περιοχές των πολιτειών που ταλαντεύονται, αυτό μπορεί να αντισταθμίσει την απώλεια των μετριοπαθών και των υψηλού μορφωτικού επιπέδου Ρεπουμπλικανών.
5. Θεωρείται ως ένας ισχυρός άνδρας σε έναν ασταθή κόσμο
Οι επικριτές του Τραμπ λένε ότι υπονομεύει τις συμμαχίες της Αμερικής με το να δημιουργεί σχέσεις με αυταρχικούς ηγέτες.
Ωστόσο, ο πρώην πρόεδρος θεωρεί το απρόβλεπτο του χαρακτήρα του ως δύναμη και επισημαίνει ότι κανένας μεγάλος πόλεμος δεν ξεκίνησε ενώ ήταν στον Λευκό Οίκο.
Πολλοί Αμερικανοί είναι θυμωμένοι, για διαφορετικούς λόγους, με την αποστολή δισεκατομμυρίων από τις ΗΠΑ στην Ουκρανία και το Ισραήλ -και πιστεύουν ότι η Αμερική είναι πιο αδύναμη υπό τον Μπάιντεν.
Η πλειονότητα των ψηφοφόρων, ιδίως των ανδρών που ο Τραμπ έχει προσεταιριστεί μέσω podcasts όπως αυτό του Τζο Ρόγκαν, βλέπουν τον Τραμπ ως ισχυρότερο ηγέτη από τον Χάρις.
Μία μόλις ημέρα πριν από την εκλογή, η κούρσα για τον Λευκό Οίκο είναι αδιέξοδη – τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στις τόσο σημαντικές πολιτείες.
Οι δημοσκοπήσεις είναι τόσο κοντά, εντός του περιθωρίου λάθους, που είτε ο Ντόναλντ Τραμπ είτε η Καμάλα Χάρις θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να είναι δύο ή τρεις μονάδες καλύτεροι – αρκετοί για να κερδίσουν άνετα.
Υπάρχει ένα πειστικό επιχείρημα για το γιατί ο καθένας μπορεί να έχει το προβάδισμα όταν πρόκειται για τη δημιουργία ενός συνασπισμού ψηφοφόρων στα σωστά μέρη και, στη συνέχεια, για τη διασφάλιση της πραγματικής προσέλευσής τους.
Ας ξεκινήσουμε με την ιστορική πιθανότητα να επανεκλεγεί ένας ηττημένος πρόεδρος για πρώτη φορά μετά από 130 χρόνια.
Η Χάρις θα μπορούσε να κερδίσει επειδή…
1. Δεν είναι ο Τραμπ
Παρά τα πλεονεκτήματα του Τραμπ, παραμένει μια βαθιά πολωτική φιγούρα.
Το 2020, κέρδισε αριθμό ρεκόρ ψήφων για Ρεπουμπλικανό υποψήφιο, αλλά ηττήθηκε επειδή επτά εκατομμύρια περισσότεροι Αμερικανοί προσήλθαν για να υποστηρίξουν τον Μπάιντεν.
Αυτή τη φορά, η Χάρις αναδεικνύει τον παράγοντα φόβου σχετικά με την επιστροφή του Τραμπ. Τον αποκάλεσε «φασίστα» και απειλή για τη δημοκρατία, ενώ υποσχέθηκε να ξεφύγει από το «δράμα και τις συγκρούσεις».
Μια δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos τον Ιούλιο έδειξε ότι τέσσερις στους πέντε Αμερικανούς θεωρούσαν ότι η χώρα βγαίνει εκτός ελέγχου. Η Χάρις θα ελπίζει ότι οι ψηφοφόροι -ιδίως οι μετριοπαθείς Ρεπουμπλικάνοι και οι ανεξάρτητοι- θα τη δουν ως υποψήφια της σταθερότητας.
2. Επίσης, δεν είναι ο Μπάιντεν
Οι Δημοκρατικοί αντιμετώπιζαν σχεδόν βέβαιη ήττα τη στιγμή που ο Μπάιντεν αποσύρθηκε από την κούρσα. Ενωμένοι στην επιθυμία τους να νικήσουν τον Τραμπ, το κόμμα συσπειρώθηκε γρήγορα γύρω από τη Χάρις. Με εντυπωσιακή ταχύτητα από όρθια εκκίνηση, παρέδωσε ένα πιο προωθημένο μήνυμα που ενθουσίασε τη βάση.
Ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι την έχουν συνδέσει με τις πιο αντιδημοφιλείς πολιτικές του Μπάιντεν, η Χάρις κατέστησε περιττές ορισμένες από τις συγκεκριμένες για τον Μπάιντεν γραμμές επίθεσης.
Η σαφέστερη από αυτές είναι η ηλικία – οι δημοσκοπήσεις έδειχναν σταθερά ότι οι ψηφοφόροι είχαν πραγματικές ανησυχίες για την καταλληλότητα του Μπάιντεν για το αξίωμα. Τώρα η κούρσα έχει αντιστραφεί, και είναι ο Τραμπ που διεκδικεί να γίνει το γηραιότερο άτομο που έχει κερδίσει ποτέ τον Λευκό Οίκο.
3. Έχει υπερασπιστεί τα δικαιώματα των γυναικών
Αυτές είναι οι πρώτες προεδρικές εκλογές από τότε που το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέτρεψε την απόφαση Roe v Wade και το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση.
Οι ψηφοφόροι που ανησυχούν για την προστασία των δικαιωμάτων στην άμβλωση υποστηρίζουν σε συντριπτικό ποσοστό τη Χάρις και έχουμε δει σε προηγούμενες εκλογές – κυρίως στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022 – ότι το θέμα μπορεί να οδηγήσει την προσέλευση και να έχει πραγματικό αντίκτυπο στο αποτέλεσμα.
Γυναίκες σηκώνονται από τις θέσεις τους κατά τη διάρκεια της κυριακάτικης λειτουργίας που παρακολούθησε η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία και αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις στην εκκλησία New Birth Missionary Baptist Church στο Στόουνκρεστ της Τζόρτζια, ΗΠΑ 20 Οκτωβρίου 2024.
Αυτή τη φορά, σε 10 πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της πολιτείας-κλειδί Αριζόνα, θα υπάρξουν πρωτοβουλίες στα ψηφοδέλτια που θα ζητούν από τους ψηφοφόρους να μάθουν πώς θα πρέπει να ρυθμίζονται οι αμβλώσεις. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει την προσέλευση υπέρ της Χάρις.
Ο ιστορικός χαρακτήρας της υποψηφιότητάς της να γίνει η πρώτη γυναίκα πρόεδρος μπορεί επίσης να ενισχύσει το σημαντικό προβάδισμά της μεταξύ των γυναικών ψηφοφόρων.
4. Οι ψηφοφόροι της είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν
Οι ομάδες στις οποίες η Χάρις συγκεντρώνει πιο ισχυρά ποσοστά, όπως οι άνθρωποι με πανεπιστημιακή μόρφωση και οι ηλικιωμένοι, είναι πιο πιθανό να ψηφίσουν.
Οι Δημοκρατικοί έχουν τελικά καλύτερες επιδόσεις με τις ομάδες υψηλής συμμετοχής, ενώ ο Τραμπ έχει κερδίσει με ομάδες σχετικά χαμηλής συμμετοχής, όπως οι νέοι άνδρες και όσοι δεν έχουν πτυχίο κολεγίου.
Ο Τραμπ, για παράδειγμα, έχει τεράστιο προβάδισμα μεταξύ εκείνων που ήταν εγγεγραμμένοι αλλά δεν ψήφισαν το 2020, σύμφωνα με δημοσκόπηση των New York Times/Siena.
Ένα βασικό ερώτημα, λοιπόν, είναι αν θα εμφανιστούν αυτή τη φορά.
5. Έχει συγκεντρώσει – και ξοδέψει – περισσότερα χρήματα
Δεν είναι μυστικό ότι οι αμερικανικές εκλογές είναι ακριβές, και το 2024 είναι σε καλό δρόμο για να είναι οι πιο ακριβές όλων των εποχών.
Αλλά όταν πρόκειται για δύναμη δαπανών – η Χάρις είναι στην κορυφή. Έχει συγκεντρώσει περισσότερα χρήματα από τότε που έγινε υποψήφια τον Ιούλιο απ’ ό,τι ο Τραμπ σε ολόκληρη την περίοδο από τον Ιανουάριο του 2023, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση των Financial Times, η οποία σημειώνει επίσης ότι η εκστρατεία της έχει δαπανήσει σχεδόν διπλάσια ποσά για διαφήμιση.
Αυτό θα μπορούσε να παίξει ρόλο σε μια κούρσα-ξυράφι που θα κριθεί τελικά από τους ψηφοφόρους στις πολιτείες που βρίσκονται σε εξέλιξη και σήμερα βομβαρδίζονται από πολιτικές διαφημίσεις.
