Μπορεί η ανταρσία της Wagner να διήρκησε μιάμιση μέρα, όμως η κρίση στο εσωτερικό της Ρωσίας και οι μετασεισμοί της εξέγερσης αναμένεται να έχουν διάρκεια.
Για τη Δύση που έχει τα μάτια της στραμμένα στη Ρωσία, είναι σημαντικό να κατανοήσει τι πραγματικά συνέβη στη χώρα και φτάσαμε στην ένοπλη εξέγερση ενός στενού συμμάχου του Βλαντίμιρ Πούτιν, τι συμβαίνει τώρα στο εσωτερικό της χώρας και τι θα μπορούσαν να σημαίνουν όλα αυτά για την πολιτική τάξης της χώρας, και κυρίως το καθεστώς του Ρώσου προέδρου.
Μέχρι στιγμής οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν σχολιάσει προσεκτικά την κατάσταση, κάνοντας λόγο για τεράστιες ρωγμές στο ρωσικό σύστημα. «Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν απογοητεύτηκαν που απέτυχε το πραξικόπημα του Πριγκόζιν ή που ο Βλαντίμιρ Πούτιν παραμένει στο τιμόνι», σχολιάζει η Judy Dempsey των Carnegie Europe και Strategic Europe.
Στην παρούσα φάση ο Πούτιν έχει να αντιμετωπίσει πολιτική αβεβαιότητα και αστάθεια που πυροδότησαν οι ενέργειές του στην Ουκρανία, τόσο το 2014 όσο και με την εισβολή του το 2022. Αυτή η αστάθεια στη Ρωσία όμως αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για την Ευρώπη, προειδοποιεί, υποστηρίζοντας πως πλέον γίνεται αντιληπτό ότι ενδεχόμενη ήττα της Ουκρανίας στον πόλεμο, θα μπορούσε να διοχετεύσει την αστάθεια της Ρωσίας στην ανατολική Ευρώπη.
Λογικό είναι έτσι να είναι μεγάλο το ενδιαφέρον για τα γεγονότα που ξεκίνησαν την περασμένη Παρασκευή από τις γειτονικές χώρες. Ακόμη και πριν από την εξέγερση, ο πόλεμος στην Ουκρανία είχε φέρει στο προσκήνιο την επιρροή και τα σχέδια που έχει η Ρωσία για την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, τη Μολδαβία, το Ουζμπεκιστάν και άλλες χώρες της περιοχής.
«Παρόλο που ο πόλεμος αποκάλυψε αδυναμίες στον στρατό και την αξιοπιστία της Ρωσίας ως συμμάχου, η εξέγερση αποκάλυψε αδυναμίες που εμπλέκουν τον ίδιο τον Πούτιν. Παραδόξως, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών λειτούργησαν ως υπενθύμιση της εξαιρετικά εξατομικευμένης φύσης της εξουσίας στο καθεστώς του Πούτιν, και ταυτόχρονα επέφεραν ένα σημαντικό πλήγμα σε αυτή τη δύναμη», σχολιάζει στο Foreign Policy ο Daniel B. Baer, του Carnegie Endowment for International Peace.
Όπως σημειώνει, δεν πρέπει να περιμένουμε δραματικές, βραχυπρόθεσμες αλλαγές στην εξωτερική πολιτική των γειτόνων της Ρωσίας από την κεντρική Ασία ή το νότιο Καύκασο, εν μέρει επειδή ο Πούτιν έχει καλλιεργήσει μια εξωτερική πολιτική που στηρίζεται στην αμοιβαία, αν και άνιση, υποστήριξη στα συστήματα καταστολής και διαφθοράς. Σε αυτή την ομάδα χωρών συμπεριλαμβάνονται το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν.
Η Λευκορωσία είναι σαφώς «βυθισμένη» στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας. «Ο Πούτιν δεν ενθαρρύνει τους επιδεικτικούς ικέτες. Ο Λευκορώσος δικτάτορας Αλεξάντερ Λουκασένκο είναι ένας loser γι’ αυτόν, αν και χρήσιμος».
«Σε αυτό το σκηνικό, τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας μπορεί να μοιάζουν με μια γειτονιά όπου κυριαρχούν γκάνγκστερ και ισχυροί που αποκαλύπτουν τις αδυναμίες ενός αρχηγού συμμορίας. Άλλα μέλη της συμμορίας δεν θέλουν απαραιτήτως να τον δουν να εκθρονίζεται – αλλά το λαμβάνουν υπόψη. Μπορεί να αναθεωρούν, με διαφορετικό τρόπο από ό,τι το έκαναν μετά την εισβολή πέρυσι, πόσο μπορούν να εξαρτώνται από τον Πούτιν και πόσο μόνοι μπορεί να είναι σε περίπτωση εσωτερικής κρίσης», εξηγεί, προσθέτοντας ότι αυτή τη φορά οι προβληματισμοί τους υποκινούνται όχι από την επιθετικότητα του Πούτιν εναντίον ενός γείτονα, αλλά λόγω της αδυναμίας και της ευθραυστότητας του καθεστώτος που έχει αποκαλύψει η ανταρσία.
Συνοψίζοντας τις χώρες που έχουν στραμμένη την προσοχή τους στην Ρωσία:
- Η Ουκρανία και η Μολδαβία που δεν είναι στην τροχιά του Κρεμλίνου.
- Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, ο πρόεδρος του Ουζμπεκιστάν Σαβκάτ Μιρζιγιάγιεφ και ο πρόεδρος της Κιργιζίας Σαντίρ Τζαπάροφ που θα «ζυγίσουν» την φθαρμένη εικόνα του Πούτιν και τι ρόλο θα παίξει στο μέλλον τους.
«Με ένα χαμόγελο και έναν μορφασμό, μπορεί να θυμηθούν τους τρόπους με τους οποίους ο Πούτιν έχει συχνά μεταφέρει ένα αίσθημα συγκαταβατικής περιφρόνησης προς εκείνους που επέτρεψαν τις προκλήσεις στην εξουσία τους».
- Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, για τους οποίους τα προβλήματα του Πούτιν είναι περισσότερο επιβεβαίωση παρά αποκάλυψη.
«Μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές στην πολιτική γύρω από τη σύγκρουση μεταξύ των δύο κρατών του Καυκάσου ήταν ο περιορισμένος ρόλος της Ρωσίας τα τελευταία χρόνια. Πριν από την περασμένη εβδομάδα, ο Πασινιάν δεν είχε ψεύτικες ελπίδες ότι ο Πούτιν νοιαζόταν να βοηθήσει την Αρμενία να αντιμετωπίσει τα συνοριακά ζητήματα που εκκρεμούν … Τώρα, μπορεί να αμφιβάλλει πόσο χρήσιμος θα ήταν ο Πούτιν ακόμα κι αν η Μόσχα προσπαθούσε να εμπλακεί. Ο Αλίεφ, με τη σειρά του, είχε πάντα ένα είδος ανεξαρτησίας που έλειπε από άλλους στην περιοχή, βασισμένη στη διαφθορά, τον πλούτο του φυσικού αερίου και την τουρκική υποστήριξη».
- Η γειτονική Γεωργία, όπου η δημοκρατική οπισθοδρόμηση των τελευταίων ετών είναι απίθανο να δει κάποια βελτίωση από τα πρόσφατα γεγονότα.
«Παραμένουν ερωτήματα σχετικά με τους ρωσικούς οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς του πρώην πρωθυπουργού της Γεωργίας Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, του δισεκατομμυριούχου που παραμένει η κυρίαρχη πολιτική δύναμη της χώρας. Πλέον, είναι η αβεβαιότητα για τη Ρωσία, και όχι οι τυχόν διασυνδέσεις, θα μπορούσαν να ενισχύσουν την διχόνοια και να καθυστερήσουν την επιστροφή της χώρας στη δημοκρατική πρόοδο».
- Η Κίνα, καθώς ίσως υποτεθεί πως η τελευταία αποτυχία του Πούτιν αποτελεί μια ευκαιρία για το Πεκίνο να βρει άνοιγμα στην κεντρική Ασία και σε άλλες περιοχές. Βέβαια, δεδομένου ότι ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ έχει συμμαχήσει και στοιχηματίσει στον Πούτιν, η κατάσταση αποτελεί δίκοπο μαχαίρι για την Κίνα.
«Η αδυναμία του Πούτιν, ειδικά αν οδηγούσε σε αστάθεια στη Ρωσία, είναι τουλάχιστον τόσο πονοκέφαλος όσο και ευκαιρία για την Κίνα».
