Τους όρους και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τρίτα κράτη ή οντότητες θα μπορούν να μετέχουν σε προγράμματα της μόνιμης διαρθρωμένης αμυντικής συνεργασίας (PESCO) της ΕΕ καλείται σήμερα να αποφασίσει το COREPER (Συμβούλιο, Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων). Σύμφωνα με προσχέδιο απόφασης που έφτασε τις εθνικές αντιπροσωπείες, προβλέπεται ότι τα Κράτη Μέλη της ΕΕ μπορούν να μπλοκάρουν τρίτα κράτη, αν θεωρούν ότι θίγονται τα συμφέροντα ή απειλείται η ασφάλειά τους και προβλέπεται ο μηχανισμός με τον οποίο αυτό θα συμβαίνει. Οι όροι αποκλείουν παντελώς τη συμμετοχή της Τουρκίας, αλλά ανοίγουν το δρόμο για συνεργασία με τις ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το προσχέδιο απόφασης, που περιήλθε στην κατοχή του ΚΥΠΕ, το Συμβούλιο θα εκδώσει απόφαση του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) “σχετικά με τους γενικούς όρους υπό τους οποίους τρίτα κράτη θα μπορούσαν κατ `εξαίρεση να κληθούν να συμμετάσχουν σε έργα PESCO”.
Στο άρθρο “3” του κειμένου προβλέπονται τα εξής:
“Ένα τρίτο κράτος μπορεί κατ `εξαίρεση να κληθεί να συμμετάσχει σε ένα έργο PESCO και να συνεχίσει να συμμετέχει, εάν πληροί όλες τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:
(α) συμμερίζεται τις αξίες στις οποίες βασίζεται η ΕΕ, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, και τις αρχές που αναφέρονται στο άρθρο 21 παράγραφος 1 της ΣΕΕ, καθώς και τους στόχους της ΚΕΠΠΑ στο άρθρο 21 (2) (α), (β), (γ) και (η) της ΣΕΕ. Δεν πρέπει να παραβιάζει τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ και των κρατών μελών της, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού της αρχής των σχέσεων καλής γειτονίας με τα κράτη μέλη, και πρέπει να έχει πολιτικό διάλογο με την ΕΕ, ο οποίος θα πρέπει επίσης να καλύπτει πτυχές ασφάλειας και άμυνας όταν συμμετέχει σε ένα έργο PESCO ·
(β) παρέχει σημαντική προστιθέμενη αξία στο έργο και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων του. Σύμφωνα με την προτεραιότητα μιας ευρωπαϊκής συλλογικής προσέγγισης και σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 5 της απόφασης του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2018/909, τα μέσα που εισάγει στο έργο πρέπει να είναι συμπληρωματικά με εκείνα που προσφέρουν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη της PESCO, για παράδειγμα, παρέχοντας τεχνική εμπειρογνωμοσύνη ή πρόσθετες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένης της επιχειρησιακής ή οικονομικής υποστήριξης, συμβάλλοντας έτσι στην επιτυχία του έργου και συνεπώς στην πρόοδο της PESCO ·
(γ) η συμμετοχή της συμβάλλει στην ενίσχυση της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ) και του επιπέδου φιλοδοξίας της ΕΕ, όπως καθορίζεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2016, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης αποστολών και επιχειρήσεων ΚΠΑΑ ·
(δ) η συμμετοχή της δεν πρέπει να οδηγεί σε εξαρτήσεις από αυτό το τρίτο κράτος ή σε περιορισμούς που επιβάλλει έναντι οποιουδήποτε κράτους μέλους της ΕΕ, όσον αφορά τις προμήθειες εξοπλισμού, την έρευνα και την ανάπτυξη ικανοτήτων, ή στη χρήση και εξαγωγή όπλων ή δυνατοτήτων και τεχνολογίας, τα οποία θα εμπόδιζε την πρόοδο ή θα εμπόδιζε τη χρηστικότητα, είτε από κοινού είτε όχι, την εξαγωγή ή την επιχειρησιακή ανάπτυξη της ικανότητας που αναπτύχθηκε στο έργο PESCO. Πρέπει να ολοκληρώσει μια συμφωνία σε κατάλληλο επίπεδο σχετικά με τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανταλλαγή εκτός του πλαισίου της PESCO, για κάθε περίπτωση χωρητικότητα και τεχνολογία που θα αναπτυχθεί εντός του έργου, προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση αυτών των δυνατοτήτων κατά της ΕΕ και τα κράτη μέλη της ·
(ε) η συμμετοχή του είναι σύμφωνη με τις δεσμεύσεις της PESCO, όπως ορίζεται στο παράρτημα της απόφασης του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2017/2315, και ιδίως τις δεσμεύσεις που βοηθούν να εκπληρωθεί το έργο PESCO, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες αυτού του έργου. Για έργα προσανατολισμένα στην ικανότητα, η συμμετοχή του πρέπει επίσης να συμβάλει στην εκπλήρωση προτεραιοτήτων που απορρέουν από το Σχέδιο Ανάπτυξης Δυνατότητας και τη Συντονισμένη Ετήσια Ανασκόπηση για την Άμυνα (CARD), να έχουν θετικό αντίκτυπο στην Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Βάση Τεχνολογικής Άμυνας (EDTIB), αμυντική βιομηχανία πιο ανταγωνιστική. Συγκεκριμένα, η συμμετοχή τρίτου κράτους σε ένα έργο πρέπει να συμβάλλει κυρίως στη διαθεσιμότητα, δυνατότητα ανάπτυξης και διαλειτουργικότητας των δυνάμεων
(στ) έχει σε ισχύ μια συμφωνία ασφάλειας πληροφοριών με την ΕΕ ·
(ζ) έχει μια Διοικητική Ρύθμιση που έχει τεθεί σε ισχύ με το έγγραφο θέσης της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Άμυνας σχετικά με την απαίτηση για τα τρίτα κράτη που εισέρχονται σε έργα PESCO να έχουν Διοικητική Ρύθμιση με την EDA, EDA201911157,
κατά περίπτωση, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2015/1835,
η) δεσμεύτηκε, στο αίτημά του για συμμετοχή που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1, να διασφαλίσει την τήρηση των διατάξεων της απόφασης του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2017/2315 και της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909.
Όσον αφορά την εφαρμογή της παρούσας απόφασης, το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι:
– Οι ρυθμίσεις που αναφέρονται στο άρθρο 7 σχετικά με τη συμμετοχή οντοτήτων στην υλοποίηση έργων PESCO, καθώς και τη συμμετοχή οντοτήτων σε αυτή τη βάση, δεν θίγουν τους όρους και τις διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων τυχόν αναγκαίων μεταβατικών ρυθμίσεων, σχετικά με τη συμμετοχή αυτή που θεσπίζεται βάσει στην αναθεώρηση της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909 που θα πραγματοποιηθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, όπως αναφέρεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1.
– Η συμμετοχή οντοτήτων σε έργα PESCO δεν σημαίνει ότι τέτοιες οντότητες θα είναι αναγκαστικά επιλέξιμες για χρηματοδότηση βάσει των κανονισμών EDIDP ή EDF. Οι εν λόγω κανονισμοί διέπουν την επιλεξιμότητα για χρηματοδότηση βάσει του EDIDP ή του EDF μιας δράσης που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της PESCO, καθώς και των φορέων που συμμετέχουν σε μια τέτοια ενέργεια.
– Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 5, τα μέλη του έργου παρέχουν χωρίς καθυστέρηση, μέσω των συντονιστών του έργου και μέσω του κοινού ηλεκτρονικού χώρου εργασίας που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909, όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη με σχετικές πληροφορίες σχετικά με τις οντότητες που έχουν ήδη εμπλακεί στην υλοποίηση αυτού του έργου PESCO, καθώς και σχετικά με τις οντότητες που θα συμμετάσχουν στην υλοποίηση αυτού του έργου PESCO μετά την έκδοση της παρούσας απόφασης.
– Όταν, σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 6, ένα κράτος μέλος, το οποίο θεωρεί ότι τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας του ή της Ένωσης ενδέχεται να απειληθούν από τη συμμετοχή μιας οντότητας στην υλοποίηση ενός έργου PESCO, θα παραπέμπει το θέμα το Συμβούλιο, και θα γίνεται εκτίμηση της κατάστασης από το τελευταίο λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις και τις πράξεις που έχει υιοθετήσει η Ένωση σε σχέση με το τρίτο κράτος στο οποίο είναι εγκατεστημένη η εν λόγω οντότητα ή έχει τις εκτελεστικές της δομές.
Το Συμβούλιο συμφωνεί ότι όταν αποφασίσει σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 4 ότι η συμμετοχή τρίτου κράτους σε έργο PESCO πληροί τους γενικούς όρους που καθορίζονται στο άρθρο 3, θα λάβει δεόντως υπόψη τα στοιχεία που συμφωνήθηκαν από τα μέλη του έργου βάσει του άρθρου 2 (3).
Συγκεκριμένα τα εν λόγω άρθρα αναφέρουν τα εξής:
“2.2 Με την παραλαβή ενός τέτοιου αιτήματος, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο έργο («τα μέλη του έργου») αξιολογούν, βάσει των πληροφοριών που παρέχονται από αυτό το τρίτο κράτος, εάν συμμορφώνεται με τους γενικούς όρους που καθορίζονται στο Άρθρο 3”.
“2.3 Εάν τα μέλη του έργου συμφωνήσουν ομόφωνα:
– ότι επιθυμούν να καλέσουν το τρίτο κράτος που υπέβαλε την αίτηση συμμετοχής στο έργο,
– σχετικά με το πεδίο εφαρμογής, τα στάδια, κατά περίπτωση, και τη μορφή συμμετοχής αυτού του τρίτου κράτους, και
– ότι το τρίτο κράτος συμμορφώνεται με τους γενικούς όρους που ορίζονται στο άρθρο 3,
ο συντονιστής ή συντονιστές του έργου, με την υποστήριξη της γραμματείας της PESCO, ενημερώνει σχετικά το Συμβούλιο και τον Ύπατο Εκπρόσωπο. Η κοινοποίηση αυτή περιλαμβάνει επίσης το αίτημα που υπέβαλε το τρίτο κράτος.”
“2.4 Με βάση αυτήν την κοινοποίηση, η οποία περιλαμβάνει το πεδίο εφαρμογής, τη μορφή και, κατά περίπτωση, τα σχετικά στάδια συμμετοχής του τρίτου κράτους στο σχέδιο και μετά από γνώμη της Επιτροπής Πολιτικής και Ασφάλειας, το Συμβούλιο αποφασίζει: σύμφωνα με το άρθρο 46 παράγραφος 6 της ΣΕΕ και το άρθρο 9 παράγραφος 2 της απόφασης του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2017/2315 σχετικά με το κατά πόσον η συμμετοχή του τρίτου κράτους στο έργο πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 3.”
Το άρθρο 7 αναφέρει τα εξής:
“Σχέση με το κοινό σύνολο κανόνων διακυβέρνησης για έργα PESCO, οι όροι και οι διαδικασίες υπό τις οποίες οι οντότητες ενδέχεται να συμμετέχουν στην υλοποίηση των έργων PESCO δεν διέπονται από την παρούσα απόφαση, εκτός εάν ορίζεται στο παρόν άρθρο. Η απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2018/909 θα επανεξεταστεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με το άρθρο 9 πρώτο εδάφιο, ιδίως όσον αφορά τους εν λόγω όρους και διαδικασίες.
Με την επιφύλαξη οποιωνδήποτε όρων και διαδικασιών που ρυθμίζουν τη συμμετοχή οντοτήτων σε έργα PESCO που μπορούν να δημιουργηθούν σύμφωνα με την αναθεώρηση της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909 όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1
α) οντότητες μπορούν να συμμετέχουν μόνο στην υλοποίηση έργων PESCO μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2025 βάσει συμβάσεων που έχουν συναφθεί ή διαδικασιών σύναψης συμβάσεων που έχουν ξεκινήσει πριν από την ημερομηνία αυτή ·
β) οντότητες εγκατεστημένες, ελεγχόμενες από ή έχοντας τις εκτελεστικές τους δομές διαχείρισης, σε τρίτο κράτος που δεν έχει κληθεί σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 5 να συμμετάσχουν σε έργο PESCO πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2021, μπορούν να συμμετάσχουν μόνο στην εφαρμογή της PESCO σχέδια μετά την ημερομηνία αυτή, εάν το Συμβούλιο αποφασίσει σύμφωνα με το άρθρο 46 παράγραφος 6 ΣΕΕ
Η απόφαση του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2018/909 εφαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας απόφασης.
Όταν τα μέλη του έργου αποφασίζουν για την επιλογή οντοτήτων, σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909, λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης και των κρατών μελών της.
Τα μέλη του έργου εξασφαλίζουν πλήρη διαφάνεια έναντι όλων των συμμετεχόντων κρατών μελών όσον αφορά τη συμμετοχή οντοτήτων στο έργο αυτό, μέσω του κοινού ηλεκτρονικού χώρου εργασίας που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909.
Εάν ένα κράτος μέλος θεωρεί ότι τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας του ή της Ένωσης ενδέχεται να απειληθούν από τη συμμετοχή μιας οντότητας στην υλοποίηση ενός έργου PESCO, μπορεί να παραπέμψει το θέμα στο Συμβούλιο το οποίο μπορεί να ζητήσει πρόσθετες πληροφορίες από τα μέλη του έργου , με σκοπό την αξιολόγηση της κατάστασης.
Η απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2018/909 προσαρμόζεται, σύμφωνα με το άρθρο 9 δεύτερο εδάφιο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι γενικοί όροι συμμετοχής τρίτων κρατών σε μεμονωμένα έργα PESCO, όπως προβλέπεται στην παρούσα απόφαση”
