“Κράτος μέλος της Ευρωζώνης μπορεί να υποχρεώσει τη διοίκησή του να δέχεται πληρωμές σε μετρητά ή να εισάγει παρέκκλιση από την υποχρέωση αυτή για λόγους δημοσίου συμφέροντος”, έκρινε σήμερα το τμήμα μείζονος συνθέσεως του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξετάζοντας υπόθεση που του παρέπεμψε το Bundesverwaltungsgericht (Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο, Γερμανία).
Το ΔΕΕ διευκρινίζει ότι “ένας τέτοιος περιορισμός μπορεί, μεταξύ άλλων, να δικαιολογείται όταν η πληρωμή σε μετρητά είναι δυνατόν να συνεπάγεται υπέρμετρο κόστος για τη Διοίκηση λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού των οφειλετών”.
Στο Bundesverwaltungsgericht εναπόκειται να εξακριβώσει αν ένας τέτοιος περιορισμός είναι ανάλογος προς τον σκοπό αποτελεσματικής είσπραξης του ραδιοτηλεοπτικού τέλους, λαμβανομένου ιδίως υπόψη του γεγονότος ότι ενδέχεται να μην έχουν όλοι οι υπόχρεοι καταβολής του τέλους αυτού εύκολη πρόσβαση στα εναλλακτικά νόμιμα μέσα πληρωμής του.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, η έννοια της «νομισματικής πολιτικής» δεν περιορίζεται στην επιχειρησιακή εφαρμογή της, αλλά ενέχει και μια κανονιστική διάσταση που αποσκοπεί στη διασφάλιση του καθεστώτος του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος και επισημαίνει ότι η αναγνώριση της ιδιότητας του «νομίμου χρήματος» μόνο στα τραπεζογραμμάτια σε ευρώ που εκδίδουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες απηχεί τον επίσημο χαρακτήρα που έχουν τα εν λόγω χαρτονομίσματα στη ζώνη του ευρώ, αποκλείοντας τη δυνατότητα να έχουν και άλλα χαρτονομίσματα τέτοιο χαρακτήρα.
Συναφώς, προσθέτει ότι η έννοια του «νομίμου χρήματος» που χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό ενός μέσου πληρωμής εκφραζόμενου σε συγκεκριμένη νομισματική μονάδα σημαίνει ότι κατά κανόνα δεν επιτρέπεται η μη αποδοχή του εν λόγω μέσου πληρωμής για την εξόφληση οφειλής εκφραζόμενης στην ίδια νομισματική μονάδα. Τέλος, υπογραμμίζει ότι το γεγονός ότι ο νομοθέτης της Ένωσης μπορεί να θεσπίζει τα αναγκαία μέτρα για τη χρήση του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος απηχεί την απαίτηση καθιέρωσης ενιαίων αρχών για όλα τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ και συμβάλλει στην επιδίωξη του κύριου σκοπού της νομισματικής πολιτικής της Ένωσης, που συνίσταται στη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.
Κατά συνέπεια, το ΔΕΕ κρίνει ότι μόνον η Ένωση είναι αρμόδια να διευκρινίσει την ιδιότητα του νομίμου χρήματος που αναγνωρίζεται στα τραπεζογραμμάτια σε ευρώ. Συναφώς, υπενθυμίζει ότι, όταν απονέμεται αποκλειστική αρμοδιότητα στην Ένωση, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να θεσπίζουν ή να διατηρούν σε ισχύ διάταξη εμπίπτουσα στην αρμοδιότητα αυτή, ακόμη και στην περίπτωση που η Ένωση δεν έχει ασκήσει την αποκλειστική αρμοδιότητά της.
Τούτου δοθέντος, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι, προκειμένου να κατοχυρωθεί η ιδιότητα των τραπεζογραμματίων σε ευρώ ως νομίμου χρήματος ή να διαφυλαχθεί η πρακτική αποτελεσματικότητα της ιδιότητας αυτής, δεν είναι αναγκαίο να επιβληθεί απόλυτη υποχρέωση αποδοχής των τραπεζογραμματίων αυτών ως μέσου πληρωμής. Επιπλέον, δεν είναι αναγκαίο ούτε να προβλεφθούν από την Ένωση κατά τρόπο εξαντλητικό και ομοιόμορφο οι εξαιρέσεις από αυτήν την καταρχήν υποχρέωση, εφόσον είναι δυνατόν, κατά γενικό κανόνα, οι πληρωμές να πραγματοποιούνται σε μετρητά.
Κατά συνέπεια, το ΔΕΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ είναι αρμόδια να ρυθμίζουν τον τρόπο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων πληρωμής, εφόσον είναι δυνατόν, κατά κανόνα, οι πληρωμές να πραγματοποιούνται σε μετρητά στο νόμισμα αυτό.
Σε δεύτερο στάδιο, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι η ιδιότητα των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων σε ευρώ ως νομίμου χρήματος συνεπάγεται, καταρχήν, την υποχρέωση αποδοχής τους. Εντούτοις, διευκρινίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν, καταρχήν, να περιορίζουν την υποχρέωση αυτή για λόγους δημοσίου συμφέροντος, υπό την προϋπόθεση ότι οι περιορισμοί αυτοί είναι ανάλογοι προς τον επιδιωκόμενο σκοπό δημοσίου συμφέροντος, πράγμα που συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχουν και άλλα διαθέσιμα νόμιμα μέσα εξόφλησης χρηματικών οφειλών.
