Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε με σημερινή του απόφαση ότι κατασκευαστής αυτοκινήτων ή κινητήρων “δεν μπορεί να εγκαθιστά σύστημα αναστολής που βελτιώνει συστηματικά, κατά τις διαδικασίες έγκρισης τύπου, την επίδοση του συστήματος ελέγχου εκπομπών οχημάτων για την λήψη της έγκρισης τύπου”.
Κατά το ΔΕΕ “το γεγονός ότι συνεισφέρει στην επιβράδυνση της γήρανσης του κινητήρα ή της συσσώρευσης ρύπων σε αυτόν δεν μπορεί να δικαιολογήσει την παρουσία ενός τέτοιου συστήματος αναστολής”. Το ΔΕΕ τονίζει ότι ο κανονισμός 715/2007 απαγορεύει ρητά τη χρήση συστημάτων αναστολής που μειώνουν την αποτελεσματικότητα των συστημάτων ελέγχου των εκπομπών υπό κανονικές συνθήκες χρήσης.
Το ΔΕΕ εξέδωσε την απόφαση μετά από ερώτημα που του απέστειλε γαλλική δικαστική αρχή για διευκρινίσεις, ιδίως όσον αφορά τον ορισμό και το πεδίο εφαρμογής των εννοιών του «συστήματος ελέγχου εκπομπών» και του «συστήματος αναστολής» (defeat device).
Συγκεκριμένα, με βάση το ιστορικό της απόφασης, η εταιρεία X είναι κατασκευάστρια αυτοκινήτων που εμπορεύεται μηχανοκίνητα οχήματα στη Γαλλία. Η εταιρία αυτή φέρεται ότι διέθεσε στην αγορά οχήματα με λογισμικό που μπορεί να παραποιεί τα αποτελέσματα των δοκιμών έγκρισης τύπου όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων, όπως τα οξείδια του αζώτου (NOx).
Βάσει πληροφοριών των οποίων έλαβε γνώση από τα ΜΜΕ, ο Procureur de Paris (Εισαγγελική αρχή του Παρισιού, Γαλλία) διενήργησε έρευνα που είχε ως αποτέλεσμα την κίνηση προκαταρκτικής εξέτασης για την Χ, με την προβαλλόμενη παράβαση ότι παραπλάνησε τους αγοραστές οχημάτων με τον επίμαχο πετρελαιοκινητήρα (ντίζελ), ως προς τις ουσιώδεις ιδιότητες των οχημάτων και τους ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί πριν από την διάθεσή τους στην αγορά. Σημειώνεται ότι περισσότερα από 1 200 άτομα μετέχουν ήδη ως πολιτική αγωγή στο πλαίσιο της παρούσας δικαστικής έρευνας, για διακεκριμένη παραπλάνηση των καταναλωτών.
Τα εν λόγω οχήματα εφοδιάστηκαν με βαλβίδα EGR (Exaust Gas Recirculation) που είναι μία εκ των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται από τους κατασκευαστές οχημάτων για τον έλεγχο και τη μείωση των τελικών εκπομπών NOx. Πρόκειται για ένα σύστημα που ανακατευθύνει μέρος των καυσαερίων των κινητήρων εσωτερικής καύσης στην πολλαπλή εισαγωγή αερίων, δηλαδή στην είσοδο του αέρα που διοχετεύεται στον κινητήρα, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών NOx.
Πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά, τα οχήματα αυτά υποβλήθηκαν σε δοκιμές έγκρισης οχήματος που διεξήχθησαν σε εργαστήριο με τη χρήση του νέου ευρωπαϊκού κύκλου οδήγησης (NEDC), των οποίων οι τεχνικές παράμετροι είναι προκαθορισμένες (θερμοκρασία, ταχύτητα κ.λπ.). Σκοπός αυτών των δοκιμών είναι, μεταξύ άλλων, η επαλήθευση του επιπέδου των εκπομπών NOx και η τήρηση των ορίων όπως ορίζονται στον κανονισμό 715/2007 για τη μείωση της ρύπανσης από ελαφρά μηχανοκίνητα οχήματα. Επομένως, οι εκπομπές των επίμαχων οχημάτων δεν αναλύθηκαν υπό πραγματικές συνθήκες οδήγησης.
Μία έκθεση πραγματογνωμοσύνης που διατάχθηκε στο πλαίσιο της δικαστικής έρευνας διαπίστωσε ότι τα εν λόγω οχήματα ήταν εφοδιασμένα με ένα σύστημα που επέτρεπε τον εντοπισμό των φάσεων διαδικασίας έγκρισης τύπου και την προσαρμογή της λειτουργίας του συστήματος ανακυκλοφορίας των καυσαερίων EGR, προκειμένου να τηρηθεί το ρυθμιστικό ανώτατο όριο εκπομπών. Αντίθετα, υπό συνθήκες διαφορετικές από εκείνες των δοκιμών έγκρισης, δηλαδή κατά την κανονική λειτουργία και χρήση του οχήματος, το σύστημα αυτό προκαλεί (μερική) απενεργοποίηση του συστήματος EGR και, κατά συνέπεια, αύξηση εκπομπών ΝΟx. Ο πραγματογνώμονας διευκρίνισε, επίσης, ότι εάν η λειτουργία του συστήματος EGR στην πραγματική κυκλοφορία ήταν σύμφωνη με εκείνη κατά τη διάρκεια των δοκιμών έγκρισης τύπου, αυτά τα οχήματα θα παρήγαγαν σημαντικά λιγότερα NOx. Οι εργασίες συντήρησης θα ήταν, ωστόσο, πιο συχνές και πιο δαπανηρές κυρίως λόγω της πιο γρήγορης συσσώρευσης ρύπων στον κινητήρα.
