Η τριμερής συμφωνία μεταξύ Σουηδίας, Φινλανδίας και Τουρκίας ανοίγει τον δρόμο για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού βραχίονα εντός του ΝΑΤΟ, χωρίς να επηρεάζει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και τις σχετικές Ευρωπαϊκές αποφάσεις”, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, οι οποίες επισημαίνουν ότι ουσιαστικά υπήρξε “αναδίπλωση” της Τουρκίας.
Αναλυτικά και για κάθε πτυχή αυτής της συμφωνίας οι κυβερνητικές πηγές υπογραμμίζουν:
“Η συμφωνία μεταξύ Φινλανδίας, Σουηδίας και Τουρκίας, η οποία δρομολογεί τη διαδικασία για την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο NATO, συνιστά ουσιαστικά μια αναδίπλωση της Τουρκίας, η οποία είχε εντείνει την ρητορική της τους τελευταίους μήνες, χωρίς όμως να αποσπά κάτι ιδιαίτερα θεμιτό από πλευράς της και δεν θίγει με οποιονδήποτε τρόπο τα συμφέροντα της Ελλάδας, ούτε μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.
Συγκεκριμένα, η συμφωνία κάνει καταρχήν ρητή αναφορά στην ιδρυτική συνθήκη του ΝΑΤΟ, η οποία τόσο στο προοίμιο, όσο και στο πρώτο άρθρο αναφέρεται στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών, κάτι που οφείλει να πράξει η Τουρκία.
Το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου αφορά ζητήματα καταπολέμησης της τρομοκρατίας, κάτι που αποτελούσε την βασική προτεραιότητα της τουρκικής κυβέρνησης, προφανώς για εσωτερική κατανάλωση.
Επί των σημείων αυτών συγκρατούνται δύο σημαντικές παράμετροι:
Στην παράγραφο 4 επισημαίνεται ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα σταματήσουν να παρέχουν υποστήριξη στις κουρδικές οργανώσεις στην Συρία (YPD/PYG), καθώς και στο κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν το οποίο, όπως επισημαίνεται στο κείμενο, περιγράφεται στην Τουρκία, και κατ’επέκταση όχι στην Σουηδία και στην Φινλανδία ως “FETO”. Δεν γίνεται καμία διασύνδεση των εν λόγω κουρδικών οργανώσεων με την τρομοκρατία, κάτι που αποτελεί πάγιο αίτημα της Τουρκίας, το οποίο, όμως, δεν βρίσκει ανταπόκριση.
Στην παράγραφο 5 γίνεται αναφορά στο ΡΚΚ, οργάνωση η οποία έχει αναγνωρισθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως τρομοκρατική.
Επίσης, στην παράγραφο 8, σημείο 3, γίνεται αναφορά σε δυνατότητα έκδοσης υπόπτων για τρομοκρατία από την Σουηδία και την Φινλανδία προς την Τουρκία, αλλά υπάρχει ρητή πρόβλεψη ότι αυτές, εφόσον υλοποιηθούν, θα γίνουν μόνο με σεβασμό στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τις εκδόσεις.
Αναφορικά με τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων, σημειώνεται ότι στο κείμενο δεν γίνεται καμία αναφορά στις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν.
Υπενθυμίζεται ότι οι άδειες για την εξαγωγή οπλικών συστημάτων είναι εθνική απόφαση και όχι Ευρωπαϊκή.
Τέλος, επισημαίνεται ότι υπάρχουν χώρες σύμμαχοι εντός του ΝΑΤΟ, οι οποίες έχουν σταματήσει τις εξαγωγές οπλισμού προς την Τουρκία.
«Δεν διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο στα εξοπλιστικά»
Η πραγματικότητα είναι ότι σε κάθε περίπτωση οι δύο σκανδιναβικές χώρες παραδοσιακά δεν διαδραματίζουν ιδιαίτερα μεγάλο ρόλο στα εξοπλιστικά προγράμματα της ‘Αγκυρας.
Η αξία των πωλήσεων της Σουηδίας στην Τουρκία για ολόκληρη την πενταετία 2015-19 μετά βίας υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ (με τη σημερινή ισοτιμία κορώνας – ευρώ).
Οι σουηδικές εξαγωγές προς την Τουρκία αποτελούν πολύ μικρό μέρος των συνολικών πωλήσεων όπλων από τη Στοκχόλμη, οι οποίες το 2020 ξεπέρασαν τα 1,52 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ενδεικτικό είναι επίσης ότι μεταξύ 2015 και 2019 η γειτονική μας χώρα ήταν μόλις ο 25ος μεγαλύτερος αγοραστής σουηδικών όπλων.
Παραπλήσια είναι η εικόνα όσον αφορά την εξοπλιστική συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Φινλανδίας.
Το 2019 και το 2020 οι πωλήσεις όπλων στην Τουρκία αθροιστικά διαμορφώθηκαν στα 5,1 εκατομμύρια ευρώ.
Αναφορικά με το σημείο 7 της παραγράφου 8, επαναλαμβάνεται ο διακαής πόθος της Τουρκίας να συμμετάσχει στην Κοινή Ευρωπαϊκή ‘Αμυνα και Ασφάλεια (ΚΠΑΑ), καθώς και στο σχήμα της Μόνιμης Διαρθρωμένης [Αμυντικής] Συνεργασίας (PESCO) της ΕΕ, και ιδιαίτερα στο έργο της στρατιωτικής κινητικότητας.
Στην πραγματικότητα, οποιαδήποτε στήριξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο τουρκικό αίτημα αυτό, συμβολικό χαρακτήρα έχει μόνο, καθώς για την συμμετοχή οιουδήποτε τρίτου κράτους στην ΚΠΑΑ ή στην PESCO, απαιτείται ομόφωνη απόφαση των συμμετεχόντων κρατών της ΕΕ, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τόσο η χώρα μας όσο και η Κύπρος.
Επιπλέον, οι τρίτες χώρες πρέπει να έχουν συνάψει συμφωνία ασφαλείας με την ΕΕ και διοικητικό διακανονισμό με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό ‘Αμυνας.
Αμφότερα απαιτούν ομοφωνία εντός της ΕΕ. Η Τουρκία δεν έχει συνάψει κανένα από τα ανωτέρω.
Σε κάθε περίπτωση, το Ελσίνκι και η Στοκχόλμη δεσμεύονται από τις θέσεις της Ένωσης και τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου καταγράφεται ξεκάθαρα η τουρκική προκλητικότητα και η ευρωπαϊκή στήριξη στην ελληνική κυριαρχία και στα κυριαρχικά δικαιώματα έναντι των ανεδαφικών αξιώσεων της ‘Αγκυρας.
Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της ΕΕ, έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να ασκεί τα δικαιώματά της και να προστατεύει τα συμφέροντα της.
Η Ελλάδα στήριξε την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας από την αρχή, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και προσδοκά στην πλήρη ένταξη τους στο ΝΑΤΟ το ταχύτερο δυνατό, καθώς θα ενισχυθεί περαιτέρω ο ευρωπαϊκός βραχίονας της ΕΕ εντός του ΝΑΤΟ”.
