Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία και η ανάγκη ενός επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, είναι στην ατζέντα της δεύτερης ημέρας της συνόδου κορυφής των 27 στις Βερσαλλίες.
Οι εργασίες της συνόδου ξεκίνησαν στις 11.00 (ώρα Ελλάδας) με την ενημέρωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, για τις οικονομικές πτυχές της κρίσης.
Μεταξύ των 27, υπάρχουν διαφορές στην οικονομική και χρηματοπιστωτική πολιτική. Αυτό είναι το ζητούμενο σήμερα, δεύτερη μέρα της συνόδου κορυφής. Ο οικοδεσπότης Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν προτείνει μια πιο στενή συνεργασία όπως με το ταμείο βοήθειας για την πανδημία, προκειμένου να αντέξει η ΕΕ τις νέες κρίσεις. «Θα χρειαστούμε μια κοινή ευρωπαϊκή επενδυτική στρατηγική. Το ξεκινήσαμε με το σχέδιο ανασυγκρότησης από το καλοκαίρι του 2020. Κάποια από αυτά μπορούν ακόμα να εφαρμοστούν. Αλλά με τους στόχους που θα ορίσουμε, πρέπει να δούμε, αν χρειάζονται πρόσθετες αποφάσεις αποφάσεις», πρόσθεσε ο Μακρόν.
Με το κοινό χρέος για τη χρηματοδότηση της αμυντικής ετοιμότητας της ΕΕ ή της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεν συμφωνεί ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μάρκ Ρούτε: «Έχουμε ακόμη πολλά να κάνουμε στο πλαίσιο του υπάρχοντος σχεδίου ανασυγκρότησης. Και νομίζω ότι πρέπει να επικεντρωθούμε σε αυτό που πρέπει να γίνει τώρα», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Κατά κάποιο τρόπο, η δυναμική είναι με το μέρος εκείνων που θέλουν κοινή έκδοση χρέους», γράφει η ιστοσελίδα Politico.Υποστηρίζει μάλιστα ότι ακόμη και η Ολλανδία και η Αυστρία, έχουν επισημάνει πώς δεν είναι πλέον δογματικά αντίθετες στο αμοιβαίο χρέος. Ωστόσο, πολλές χώρες αντιδρούν έντονα, με πρώτη τη Γερμανία, που υποστηρίζει ότι δεν είναι ακόμη η ώρα να ληφθούν αποφάσεις για έναν ακόμη ταμείο ενίσχυσης. «Ας περιμένουμε να καταλαγιάσει πρώτα η ομίχλη του πολέμου για να εκτιμήσουμε τη ζημιά», αναφέρουν γερμανικές διπλωματικές πηγές.
Οι 27 συμφωνούν πάντως, στον στόχο της επέκτασης της στρατηγικής αυτονομίας στην οικονομική και χρηματοπιστωτική πολιτική της Ευρώπη, για παράδειγμα στην αγορά πρώτων υλών ή στην παραγωγή ημιαγωγών.
Τους πήραν τα κινητά
Οι εργασίες της πρώτης ημέρας της συνόδου κράτησαν έξι ώρες , με τους 27 να δειπνούν στο Παλάτι των Βερσαλλιών. Πριν από το δείπνο, πάντως οι ηγέτες χρειάστηκε να παραδώσουν τα κινητά τους τηλέφωνά τους, για να διατηρήσουν την εμπιστευτικότητα, καθώς οι διαφωνίες ήταν έντονες στο ακανθώδες θέμα της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Οι χώρες μέλη από την Ανατολική Ευρώπη πίεσαν για ένα ισχυρό μήνυμα προς το Κίεβο, ενώ τα παλιότερα μέλη της ΕΕ κατέστησαν σαφές ότι το άμεσο μέλλον της Ουκρανίας δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από τη «συμφωνία σύνδεσης» που έχει υπογράψει το Κίεβο με την Ενωση. Στην τελική δήλωση των 27 εκφράζεται η πρόθεση της ΕΕ να βοηθήσει την Ουκρανία, μεταξύ άλλων με πολιτική και οικονομική βοήθεια και προσωρινή προστασία για τους πρόσφυγες, αλλά δεν προσφέρονται εγγυήσεις για ένταξη, που είχε ζητήσει ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Στο τελικό κείμενο που ενέκριναν οι ηγέτες, επέτρεψε πάντως σε όλες τις πλευρές να διεκδικήσουν τη νίκη: Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει περίπτωση άμεσης ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ: «Το Συμβούλιο είχε επισπεύσει το αίτημα ένταξης της Ουκρανίας, αλλά «αυτό θα πάρει χρόνο- μήνες αν όχι χρόνια», είπε ο Ρούτε. Αντίθετα, ο Λιθουανός πρόεδρος Γκιτάνας Ναουσέντα , που είχε υπερασπιστεί την υποψηφιότητα του Κιέβου για ένταξη, μίλησε για μια «ιστορική νύχτα στις Βερσαλλίες».
Καθεστώς «συνδεδεμένης χώρας»
Οι 27 συμφώνησαν να συμπεριλάβουν στο κείμενο τη διατύπωση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καθορίσει τη στάση της «σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις των Συνθηκών» προκειμένου «να υποστηρίξει την Ουκρανία στην επιδίωξη της ευρωπαϊκής της πορείας». Τελικά, οι 27 αποφάσισαν να παραχωρήσουν στην Ουκρανία το καθεστώς μιας «ενισχυμένης συνδεδεμένης χώρας», με στενούς δεσμούς σε εμπορικά θέματα και ενσωμάτωση στο ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο, περιμένοντας να τελειώσει η σύγκρουση και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους στις 04.00 τα ξημερώματα τόνισε χαρακτηριστικά: «Πιστεύουμε ότι μέσω της σύνδεσης με την Ουκρανία μπορούμε να προχωρήσουμε και να αναζητήσουμε μια στενότερη σχέση Για παράδειγμα, προσκαλώντας τακτικά τον Πρόεδρο Ζελένσκι σε συναντήσεις όταν εργαζόμαστε για συγκεκριμένα πράγματα», σημείωσε ο Μισέλ.
Η ΕΕ υποσχέθηκε επίσης στην Ουκρανία πρόσθετη οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια.«Δεν θα αφήσουμε τους ανθρώπους μόνους», αναφέρει η δήλωση της Συνόδου Κορυφής. Σύμφωνα με τον Μισέλ, για παράδειγμα, θα πρέπει να υπάρξουν άλλα 500 εκατομμύρια ευρώ για όπλα και εξοπλισμό.
Αμυνα και ενέργεια
Στη σύνοδο των Βερσαλλιών κυριάρχησαν πάντως δύο λέξεις: «Αμυνα» και «ενέργεια». Στην τελική δήλωση γίνεται λόγος για «ουσιαστική αύξηση των αμυντικών δαπανών», αλλά και για την ανάγκη να «|μειώσει η ΕΕ την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα».
Όπως είπε η πρωθυπουργός της Σουηδίας, Μαγνταλένα Αντερσεν,»θα προτιμούσα να επενδύσω τα χρήματα των φορολογουμένων σε σχολεία ή συντάξεις, αλλά πρέπει να ξοδέψουμε για την άμυνα. Ο Ολλανδός ομόλογός της, Μαρκ Ρούτε, ένας από τους μεγάλους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, επέμεινε πάντως ότι η αμυντική ενίσχυση της ΕΕ πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν εξέφρασε την πεποίθηση ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δίνει αφορμή για το σχέδιό του για την προώθηση μιας αυτόνομης αμυντικής στρατηγικής της Ευρώπης, μαζί με την Ατλαντική Συμμαχία.
Σε ότι αφορά την ενέργεια, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συμφώνησαν ότι θέλουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και τον άνθρακα από τη Ρωσία. Πόσο γρήγορα, όμως, οι απόψεις διίστανται. Η Γερμανική κυβέρνηση εμμένει προς το παρόν στις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας. Ο καγκελάριος Σολτς εξήγησε ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις εν μία νυκτί. Ο πρωθυπουργός της Λετονίας Κριστιάνις Κάρινς τόνισε πάντως ότι δεν το θεωρεί πλέον αποδεκτό: «Είμαι πεπεισμένος ότι πρέπει να αποφασίσουμε να σταματήσουμε τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία για να φέρουμε τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου», τόνισε ο Λιθουανός πρωθυπουργός.
