Τα τουλάχιστον 19 φθηνά ρωσικά drones κατασκευασμένα από ξύλο και αφρό κατάφεραν και εισέβαλαν στον εναέριο χώρο της Πολωνίας αυτή την εβδομάδα και στη συνέχεια καταρρίφθηκαν με οπλικά συστήματα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων φανερώνοντας την έλλειψη κατάλληλης προετοιμασίας του ΝΑΤΟ σε τέτοιου είδους απειλές.
Το ΝΑΤΟ αποδείχθηκε στην πραγματικότητα πολύ λιγότερο αποτελεσματικό από την τυπική αντίδραση που θα είχε σε ανάλογη περίπτωση η Ουκρανία. Η συμμαχία κατέρριψε περίπου τρία μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ το Κίεβο συνήθως ισχυρίζεται ότι έχει ποσοστό αναχαίτισης 80% έως 90% – παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζει πολύ μεγαλύτερες επιθέσεις.
Σύμφωνα με τη WELT, πέντε από τα drones βρέθηκαν σε άμεση τροχιά πτήσης προς μια βάση του ΝΑΤΟ πριν αναχαιτιστούν από ολλανδικά μαχητικά αεροσκάφη Lockheed Martin F-35. Στην επιχείρηση φέρεται επίσης να συμμετείχαν ένα αεροσκάφος ανεφοδιασμού του ΝΑΤΟ, ένα ιταλικό αεροπλάνο επιτήρησης και ένα γερμανικό σύστημα αεράμυνας Patriot. Αυτό σημαίνει δισεκατομμύρια δολάρια σε εξοπλισμό για την αντιμετώπιση φθηνών ρωσικών drones Gerbera — απομιμήσεων του ιρανικού Shahed, η παραγωγή των οποίων εκτιμάται σε 10.000 δολάρια.
Αλλά αυτή η χαμηλού κόστους εισβολή προκάλεσε μια πολύ υψηλού επιπέδου αντίδραση.
Η Πολωνία επικαλέστηκε το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ, το οποίο απαιτεί από τα μέλη της συμμαχίας να συγκαλούνται για επείγουσες συνομιλίες. Τόσο η Πολωνία όσο και η Λετονία έκλεισαν τον ανατολικό εναέριο χώρο τους και το ΝΑΤΟ φέρεται να εξετάζει «αμυντικά μέτρα».
Την Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζον Χίλι, ανακοίνωσε ότι θα ρωτήσει τους κορυφαίους στρατιωτικούς πώς μπορεί το Λονδίνο να βοηθήσει στην ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ πάνω από την Πολωνία. Η Ουκρανία έχει επίσης προσφέρει τη βοήθειά της.
«Η Πολωνία έχει ζητήσει κάποια υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης στενής παρακολούθησης, περισσότερης επιτήρησης και αναγνώρισης από τις μυστικές υπηρεσίες, καθώς και περισσότερης αεράμυνας», δήλωσε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ.
Φθηνά drones, ακριβοί πύραυλοι
Η αεράμυνα έχει από καιρό αναγνωριστεί ως ένα τρωτό σημείο των χωρών του ΝΑΤΟ. Η ΕΕ ενθαρρύνει τις χώρες να δαπανήσουν μέρος των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια SAFE για την αεράμυνα. Αλλά πολλά από αυτά τα χρήματα προορίζονται για πολύ ακριβά όπλα.
Ο ίδιος ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε ότι τα αμερικανικής κατασκευής συστήματα αεράμυνας MIM-104 Patriot και τα γαλλο-ιταλικά συστήματα αεράμυνας SAMP/T, που κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το καθένα, δεν αποτελούν λογική επιλογή για χρήση εναντίον των φθηνών ρωσικών drones καμικάζι.
Η Ουκρανία δεν χρησιμοποιεί τέτοιο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση κυμάτων ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών που μπορούν να αριθμούν εκατοντάδες οποιαδήποτε νύχτα. Αντίθετα, έχει αναπτύξει τα δικά της πολύ φθηνά αντιαεροπορικά αεροσκάφη για να καταρρίπτει τις εισερχόμενες ρωσικές απειλές.
Το ζήτημα τέθηκε την Πέμπτη κατά τη διάρκεια ενημέρωσης μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και των πρεσβευτών της ΕΕ στις Βρυξέλλες — η πρώτη φορά που ένας επικεφαλής της συμμαχίας συμμετείχε σε μια τέτοια συνάντηση.
Πολλοί ανησύχησαν ότι η αντίδραση της Τετάρτης τόνιζε την έλλειψη ετοιμότητας της Δύσης. Οι στρατοί του ΝΑΤΟ δεν μπορούν να χρησιμοποιούν τακτικά F-35 για να αναχαιτίζουν τέτοιους εισβολείς.
«Ο ίδιος ο Ρούτε κατέληξε σε αυτό και κανείς δεν διαφώνησε», είπε ένας από τους διπλωμάτες.
Σύμφωνα με την Charly Salonius-Pasternak, Διευθύνουσα Σύμβουλο του think tank Nordic West Office με έδρα το Ελσίνκι, το ΝΑΤΟ έχει καθυστερήσει πολύ στο να προσαρμοστεί στον μαζικής παραγωγής, χαμηλού κόστους εξοπλισμό της Ρωσίας.
«Υπάρχουν μαθήματα σχετικά με το πώς να εντοπίζουμε και να καταρρίπτουμε πολλά φθηνά drones που δεν περιλαμβάνουν πύραυλο πολλών εκατομμυρίων ευρώ; Φυσικά, αλλά αυτό δεν είναι ένα νέο μάθημα», είπε. «Τι έχει κάνει το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο γι’ αυτό;» αναρωτιέται.
«Ορισμένες χώρες προσαρμόζουν τα οπλοστάσιά τους — αυτές που αισθάνονται τις απειλές πιο έντονα — αλλά χρειάζεται λίγος χρόνος για να εφαρμοστούν οι δημοσιονομικές αποφάσεις», πρόσθεσε.
Οι προκλήσεις των drones
Μερικοί από τους γίγαντες της άμυνας της Ευρώπης προσπαθούν να προσαρμοστούν στον ταχέως μεταβαλλόμενο ανταγωνισμό των εξοπλισμών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Στα τέλη Αυγούστου, η σουηδική Saab παρουσίασε έναν νέο πύραυλο χαμηλού κόστους με την ονομασία Nimbrix, σχεδιασμένο για την εξουδετέρωση μικρών μη επανδρωμένων αεροσκαφών χαμηλού υψομέτρου. Η γαλλική υπηρεσία προμηθειών όπλων DGA παρήγγειλε πρόσφατα επίσης ένα σύστημα επίδειξης για ένα σύστημα λέιζερ κατά των drones από έναν όμιλο εταιρειών όπως οι MBDA, Safran, Thales και Cilas.
Ωστόσο, οι μικρότερες, καινοτόμες εταιρείες μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην επιτυχία. «Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά τις δυνατότητες. Δεν έχουμε απαραίτητα αγοράσει [αυτό που πωλούν] στην Ευρώπη ακόμη», δήλωσε ο Φράνκε, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Υπάρχουν δύο κύριες προκλήσεις μπροστά μας όσον αφορά την άμυνα κατά των drones, πρόσθεσε.
Η πρώτη είναι ότι ένα σύστημα δεν θα είναι σε θέση να αποκρούσει όλες τις απειλές. «Εξ ορισμού, θα χρειαστούμε μια πολυεπίπεδη άμυνα, με ηλεκτρονικά και κινητικά αντίμετρα». Η δεύτερη είναι το πόσο γρήγορα εξελίσσεται η τεχνολογία: Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία προσαρμόζουν συνεχώς τα επιθετικά και αμυντικά τους drones.
Αυτή είναι η προσέγγιση της Ουκρανίας. Χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά αντίμετρα καθώς και χιλιάδες drones αναχαίτισης το μήνα. Η Ουκρανία μπορεί να αντιμετωπίσει εκατοντάδες drones τη νύχτα και οι αμυνόμενοι καταστρέφουν τη συντριπτική πλειοψηφία τους.
Για τους ευρωπαϊκούς στρατούς, αυτό απαιτεί να αλλάξουν λίγο νοοτροπία και να φύγουν από τα παραδοσιακά πρότυπα προμηθειών μικρών παρτίδων ακριβών όπλων, δήλωσε ο πρώην αρχηγός του γαλλικού επιτελείου άμυνας, στρατηγός Τιερί Μπουρκάρ, στο Politico τον περασμένο μήνα.
