Μια προσαρμοσμένη δηλαδή, εκδοχή του σλόγκαν του Ντόναλντ Τραμπ: «Πρώτα η Αμερική», αρχίζει να κυριαρχεί σε σημαντικά κράτη της ΕΕ.
«Όχι άλλη μετανάστευση! Λιγότερα χρήματα για τις Βρυξέλλες»! Και τέλος «περισσότερα στο πορτοφόλι» για τον «Κλάους και την Ινγκριντ», παρά για τον «Αλι και τη Φατίμα».
Ζούμε σε μια εποχή που τα υψηλά επίπεδα παράτυπης μετανάστευσης σε όλη την Ευρώπη ενισχύουν τα ακροδεξιά κόμματα ή τα φέρνουν ακόμη και σε κυβερνήσεις, όπως στην Ιταλία και τη Σουηδία.
Οκτώ στους δέκα Ευρωπαίους θέλουν λιγότερους αιτούντες άσυλο. Ούτε η προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, ούτε η προστασία του κλίματος, κινητοποιούν τόσους πολλούς Ευρωπαίους. Αλλά η μετανάστευση.
Από τότε που τα ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα και οι λαϊκιστές πολιτικοί άρχισαν να παρεμβαίνουν στην πολιτική, δεν έλειψαν οι συνταγές για να τους επαναφέρουν στη θέση τους, να ξεσκεπάσουν τους στόχους και τις μεθόδους τους με τρόπο ώστε οι ψηφοφόροι τους να στρίψουν μακριά τους. Μόνο που οι περισσότερες συνταγές βασίζονται στην αντιγραφή των συνθημάτων τους.
Υπάρχουν και εξαιρέσεις
Ωστόσο, δεν πρέπει να υποθέσει κανείς ότι στόχος τους είναι να αποτρέψουν πλήρως τη μετανάστευση. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι να επεκτείνονται τα μέτρα κατά της μετανάστευσης, αλλά όχι για όλους τους μετανάστες. Θα επιτρέπεται σε λίγους τυχερούς ειδικούς σε διάφορους τομείς σε έλλειψη (ή/και πλουσιότερους) μη Ευρωπαίους, να εισέλθουν στην ΕΕ ως φιλοξενούμενοι εργαζόμενοι χωρίς δικαιώματα ιθαγένειας.
Αυτή είναι η πραγματικότητα πίσω από τους νέους μεταναστευτικούς νόμους που ψηφίστηκαν όχι μόνο από ανοιχτά ακροδεξιές κυβερνήσεις, αλλά σε ολόκληρη την ήπειρο. Στη Γαλλία, η κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν ψήφισε νέο νόμο την που περιορίζει την πρόσβαση των μεταναστών σε κοινωνικά επιδόματα, θέτει ανώτατα όρια για πιθανές νέες αφίξεις και περιορίζει την οικογενειακή επανένωση. Ο νόμος έχει επίσης μια “ανθρωπιστική” πτυχή, καθώς επιτρέπει τη νομιμοποίηση υπό όρους για μια μειοψηφία μεταναστών και παρέχει εξαιρέσεις για οικονομικούς τομείς με ελλείψεις εργατικού δυναμικού.
Για την ιστορία, ο νόμος αυτός ψηφίστηκε στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση μόνο χάρη στην υποστήριξη του «Rassemblement National», της Μαρίν Λεπέν.
Στρατόπεδα σε τρίτες χώρες
Η Ιταλίδα μεταφασίστρια πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι χάρηκε ιδιαίτερα όταν ο επισκεπτόμενος τη Ρώμη, Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ της πρότεινε να εφαρμόσει την πολιτική της Μάργκαρετ Θάτσερ στο θέμα της μετανάστευσης: «Σήμερα πρέπει να εφαρμόσουμε τον ριζοσπαστισμό της Θάτσερ στην παράνομη μετανάστευση», είπε ο συντηρητικός Σούνακ.
Μόλις πριν από τρία χρόνια, ένας βουλευτής των Τόρις δέχθηκε δριμεία επίπληξη επειδή εμφανίστηκε σε μια ακροδεξιά εκδήλωση στη Ρώμη με παρόμοια λίστα ομιλητών. Σήμερα όμως, ο Σούνακ υποδέχεται τη Μελόνι ως συντηρητική και ομοϊδεάτη του.
Ο «ριζοσπαστισμός» που επικαλείται ο Σούνακ είναι πλέον mainstream στην Ευρώπη. Αλλωστε, ο βρετανός πρωθυπουργός θέλει να απελαύνει στη Ρουαντα, όσους μετανάστες έχουν απορριφθεί τα αιτήματα ασύλου. Και η Μελόνι θέλει την κατασκευή κέντρων υποδοχής προσφύγων στην Αλβανία. Ανεξάρτητα από τη χώρα καταγωγής τους! Το ιταλικό σχέδιο προβλέπει ότι αντί να απελαθούν άτομα που έχουν ήδη φτάσει στην Ιταλία σε τρίτη χώρα, τα πλοία που διασώζουν ανθρώπους στη θάλασσα να εκτρέπονται απευθείας στην Αλβανία και οι πρόσφυγες να κρατούνται σε κέντρα υποδοχής, εκεί.
«Τυπική πολιτική» στην» ΕΕ
Η εξωτερική ανάθεση της αντιμετώπισης του μεταναστευτικού, σε τρίτες χώρες με φτωχά στοιχεία ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τείνει να γίνει πλέον τυπική πολιτική της ΕΕ. Προς μεγάλη ικανοποίηση της άκρας δεξιάς.
Το περασμένο καλοκαίρι, η Μελόνι ταξίδεψε στην Τύνιδα ως επικεφαλής της «Ομάδας Ευρώπης» μαζί με τον τότε πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Στόχος ήταν να εξασφαλιστεί η βοήθεια του τυνησιακού κράτους για την ανάσχεση της μετανάστευσης σε όλη τη Μεσόγειο. Ωστόσο, η συμφωνία με την Τυνησία ουσιαστικά απέτυχε, παρά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ που δεσμεύτηκε να διαθέσει η ΕΕ.
Από το 2016, έχουν συναφθεί παρόμοια σύμφωνα της ΕΕ, πρώτα με την Τουρκία και στη συνέχεια με τη Λιβύη, χωρίς επιτυχία. Άλλωστε, στο εσωτερικό της ΕΕ συνεχίζεται η διαμάχη μεταξύ των χωρών μελών σχετικά με την εσωτερική κατανομή των μεταναστών. Παρά την πρόσφατη συμφωνία των 27 για το άσυλο , το μπλοκ ουσιαστικά υιοθέτησε μια γραμμή «Ευρώπη- Φρούριο» με σκληρά εξωτερικά σύνορα. Ουσιαστικά όμως τα μέτρα αυτά δεν αποτρέπουν τους δουλέμπορους να συνεχίζουν το ιδιαίτερα επικερδές εμπόριο «ανθρώπων».
Αντίκτυπος στην Ευρώπη
Η γραμμή Σούνακ -Μελόνι για τη μετανάστευση επηρεάζει επίσης τη γενική ευρωπαϊκή πολιτική ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου. Η ιταλική ακροδεξιά γίνεται ολοένα και πιο επιτυχημένη στην προώθηση του οράματός της, σε όλη την Ευρώπη. Η Μελόνι μάλιστα, και ως πρόεδρος της G7 για το 2024, είναι έτοιμη να προωθήσει τις απόψεις της και στις υπόλοιπες μεγάλες δυτικές οικονομικές δυνάμεις.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός διακρίνεται ιδιαίτερα στο πολιτικό μάρκετινγκ, προσπαθώντας να βελτιώσει τις σχέσεις της με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποθέσει κανείς ότι στόχος τους είναι να αποτρέψουν πλήρως τη μετανάστευση. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι πώς επεκτείνονται τα μέτρα κατά της μετανάστευσης, αλλά μερικές φορές με αντάλλαγμα το να επιτρέπεται σε λίγους τυχερούς (ή/και πλουσιότερους) μη Ευρωπαίους να εισέλθουν στη χώρα ως φιλοξενούμενοι εργαζόμενοι ,χωρίς δικαιώματα ιθαγένειας.
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
