Η κεντρική τράπεζα του Μπασάρ αλ Άσαντ μετέφερε αεροπορικώς περίπου 250 εκατ. δολάρια σε μετρητά στη Μόσχα αποκαλύπτουν οι Financial Times. Οι μεταφορές διεξήχθησαν σε μια περίοδο δύο ετών, όταν ο τότε Σύρος δικτάτορας ήταν υπόχρεος στο Κρεμλίνο για τη στρατιωτική υποστήριξη και οι συγγενείς του αγόραζαν κρυφά περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία. Η αποκάλυψη δίνει μια νέα οπτική στους δεσμούς Συρίας-Ρωσίας, ειδικά αφότου ο Άσαντ και η οικογένειά του επέλεξαν τη Μόσχα για να καταφύγουν μετά την εκδίωξή τους από τους αντάρτες.
Οι Financial Times αποκάλυψαν αρχεία που δείχνουν ότι το καθεστώς του Άσαντ, ενώ είχε απελπιστική έλλειψη ξένου συναλλάγματος, μετέφερε αεροπορικώς χαρτονομίσματα βάρους σχεδόν δύο τόνων σε χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων και 500 ευρώ στο αεροδρόμιο Βνούκοβο της Μόσχας για να κατατεθούν σε ρωσικές τράπεζες στις οποίες επιβλήθηκαν κυρώσεις μεταξύ του 2018 και του 2019.
Οι μεταφορές από τη Δαμασκό υπογραμμίζουν πώς η Ρωσία, ένας κρίσιμος σύμμαχος του Άσαντ που του παρείχε στρατιωτική υποστήριξη για να παρατείνει το καθεστώς του, έγινε ένας από τους σημαντικότερους προορισμούς για τα μετρητά της Συρίας, καθώς οι δυτικές κυρώσεις την εκδίωξαν από το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Επαληθεύθηκαν οι κατηγορίες
Στο παρελθόν, στελέχη της αντιπολίτευσης και οι δυτικές κυβερνήσεις κατηγόρησαν το καθεστώς του Άσαντ ότι λεηλατούσε τον πλούτο της Συρίας και στράφηκε σε εγκληματική δραστηριότητα για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο αλλά και τον δικό του πλουτισμό. Οι αποστολές μετρητών στη Ρωσία συνέπεσαν με την εξάρτηση της Συρίας από τη στρατιωτική υποστήριξη του Κρεμλίνου, μεταξύ άλλων από μισθοφόρους της ομάδας Wagner. Η οικογένεια του Άσαντ κατηγορήθηκε ότι αγόρασε πολυτελή ακίνητα στη Μόσχα.
Ο Ντέιβιντ Σένκερ, ο οποίος ήταν Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Υποθέσεις Εγγύς Ανατολής από το 2019 έως το 2021, είπε ότι οι μεταφορές δεν ήταν τόσο περίεργες, δεδομένου ότι ο Άσαντ έστελνε τακτικά χρήματα έξω από τη χώρα σε «ένα συνδυασμό εξασφάλισης των παράνομα κερδών τους και της ‘’κληρονομιάς’’ της Συρίας στο εξωτερικό».
«Το καθεστώς θα έπρεπε να φέρει τα χρήματά του στο εξωτερικό σε ένα ασφαλές καταφύγιο για να μπορέσει να τα χρησιμοποιήσει για να εξασφαλίσει την ωραία ζωή… για το καθεστώς και τον στενό κύκλο του», είπε ο Σένκερ στους Financial Times. «Η Ρωσία είναι ένας παράδεισος για τα οικονομικά του καθεστώτος Άσαντ εδώ και χρόνια», τόνισε από πλευράς του ο Εγιάντ Χαμίντ, ανώτερος ερευνητής στο Συριακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, σημειώνοντας ότι η Μόσχα έγινε «κόμβος» για την αποφυγή των δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά την άνοδο του Άσαντ στην εξουσία.
Με τα χρόνια, οι σχέσεις της Συρίας με τη Ρωσία βάθυναν, καθώς οι Ρώσοι στρατιωτικοί σύμβουλοι ενίσχυσαν την πολεμική προσπάθεια του Άσαντ, και εταιρείες από τη Μόσχα ενεπλάκησαν στην πολύτιμη αλυσίδα εφοδιασμού φωσφορικών αλάτων της Συρίας. «Το συριακό κράτος θα μπορούσε να πληρώνει το ρωσικό κράτος για μια στρατιωτική επέμβαση», δήλωσε ο Μαλίκ αλ Αμπντέχ, Σύρος αναλυτής με έδρα το Λονδίνο.
Σύμφωνα με την έκθεση, τον Μάρτιο του 2018, το καθεστώς Άσαντ έκανε μαζικές αποστολές τραπεζογραμματίων ΗΠΑ και ευρώ στη Ρωσία μεταξύ Μαρτίου 2018 και Σεπτεμβρίου 2019. Τον Μάιο του 2019, ένα αεροπλάνο που μετέφερε 10 εκατομμύρια δολάρια σε χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων εστάλη εκ μέρους της κεντρικής κυβέρνησης της Συρίας , που προσγειώθηκε στο Βνούκοβο.
Οι πιθανοί λόγοι για τους οποίους μεταφέρθηκαν τα χρήματα
Ένα άτομο εξοικειωμένο με τις λεπτομέρειες της συριακής κεντρικής τράπεζας είπε στους Financial Times ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα στη Συρία ήταν «σχεδόν τίποτα» μέχρι το 2018 λόγω πολλών κυρώσεων. Ως εκ τούτου, το καθεστώς του Άσαντ έπρεπε να χρησιμοποιήσει μετρητά για να αγοράσει αγαθά από το εξωτερικό. Αγόρασε σιτάρι από τη Ρωσία και πλήρωσε για υπηρεσίες εκτύπωσης χρημάτων και έξοδα «άμυνας», είπε η πηγή.
«Όταν μια χώρα είναι πλήρως περικυκλωμένη και υπόκειται σε κυρώσεις, έχει μόνο μετρητά», πρόσθεσε. Εν τω μεταξύ, τα ρωσικά αρχεία κατέδειξαν ότι υπήρχαν τακτικές εξαγωγές από τη Ρωσία στη Συρία — όπως αποστολές ειδικού χαρτιού και νέων συριακών τραπεζογραμματίων από τη ρωσική κρατική εταιρεία εκτύπωσης Goznak, πριν και μετά την αποστολή των τραπεζογραμματίων στη Μόσχα.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρχεία για τους Ρώσους δανειστές που έλαβαν τελικά τα τραπεζογραμμάτια από τη Συρία και άλλα έθνη για δέκα χρόνια. Στο παρελθόν, οι μεταφορές μετρητών από τη Συρία είχαν προκαλέσει κυρώσεις από την Ουάσιγκτον.
Το 2015, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ κατηγόρησε τον τότε διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Συρίας Αντίμπ Μαγιαλέχ και έναν υπάλληλο της κεντρικής τράπεζας που ονομάζεται Μπατούλ Ρίντα ότι διευκόλυναν μεταφορές μετρητών για το καθεστώς στη Ρωσία και διαχειρίζονταν συμφωνίες που αφορούσαν καύσιμα για την άντληση ξένου συναλλάγματος. Ο Ρίντα κατηγορήθηκε επίσης ότι προσπάθησε να προμηθευτεί νιτρικό αμμώνιο από τη Ρωσία, το οποίο χρησιμοποιείται σε βόμβες βαρελιών.
Μετά από μια εντατική έρευνα, αποκαλύφθηκε ότι τα μετρητά παραδόθηκαν στη Russian Financial Corporation Bank, ή RFK, μεταξύ 2018 και 2019. Ο όμιλος δανειστών με έδρα τη Μόσχα ελέγχεται από τη Rosoboronexport, τη ρωσική κρατική εταιρεία εξαγωγής όπλων.
«Ο Άσαντ πάντοτε ήξερε ότι δεν θα ήταν ποτέ αποδεκτή ‘’παρέα’’ στο Παρίσι, για παράδειγμα», εξήγησε ο Σένκερ. «Δεν επρόκειτο να αγοράσει πολυκατοικίες εκεί, αλλά ήξερε επίσης ότι αν (η εξουσία του) τελείωνε, θα τελείωνε άσχημα. Έτσι, είχαν χρόνια να προσπαθήσουν να αποσπάσουν χρήματα, να δημιουργήσουν συστήματα που θα ήταν αξιόπιστα, ασφαλή καταφύγια».
