Τουλάχιστον έξι κρίσιμα ερωτήματα πλανώνται πάνω από την κυβέρνηση Τραμπ, μετά τις αποκαλύψεις ότι οι αμερικανικές δυνάμεις πραγματοποίησαν «διπλό χτύπημα» (double-tap strike) σε ύποπτο πλοιάριο στην Καραϊβική, ενώ γνώριζαν ότι στο σκάφος υπήρχαν επιζώντες.
H υπόθεση, που αποκαλύφθηκε από CNN, Washington Post και Intercept, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και ενδοκομματικούς τριγμούς, ενώ Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί ζητούν επίσημη διερεύνηση.
Ο Λευκός Οίκος πέρασε από την πλήρη διάψευση στην επιβεβαίωση της δεύτερης επίθεσης, εντείνοντας τα ερωτήματα.
1. Πώς ακριβώς έγινε η επιχείρηση;
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το πρώτο πλήγμα στις 2 Σεπτεμβρίου δεν σκότωσε όλους τους επιβαίνοντες. Η στρατιωτική διοίκηση γνώριζε ότι υπήρχαν επιζώντες — και παρ’ όλα αυτά ακολούθησε δεύτερο πλήγμα.
Το CNN μετέδωσε ότι ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ είχε ζητήσει οι επιθέσεις να «μην αφήσουν κανέναν ζωντανό». Ωστόσο παραμένει ασαφές αν γνώριζε ότι υπήρχαν επιζώντες εκείνη τη στιγμή ή αν οι επιτελείς έδρασαν θεωρώντας ότι εκπληρώνουν την αρχική του εντολή.
Ο Τραμπ δήλωσε αργά την Κυριακή ότι ο Χέγκσεθ «δεν διέταξε τον θάνατο αυτών των δύο ανδρών».
Τη Δευτέρα, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ επιβεβαίωσε το δεύτερο πλήγμα, υποστηρίζοντας ότι τη σχετική εντολή έδωσε ο ναύαρχος Μιτς Μπράντλεϊ, διοικητής των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων. Όποια κι αν είναι η ακριβής αλυσίδα εντολών, το βασικό ζήτημα παραμένει: αν παραβιάστηκε ο νόμος του πολέμου, που απαγορεύει την εκτέλεση μαχητών που είναι εκτός μάχης («hors de combat»).
2. Γιατί η κυβέρνηση στέλνει αντιφατικά μηνύματα;
Από την Παρασκευή η θέση της κυβέρνησης αλλάζει συνεχώς:
- Ο Χέγκσεθ μίλησε για «κατασκευασμένες αναφορές» αλλά δεν διέψευσε την ουσία.
- Το Πεντάγωνο έκανε λόγο για «ψευδή αφήγηση».
- Ο Λευκός Οίκος υποστήριζε ότι «η ιστορία είναι επινόηση».
Ωστόσο ούτε ο Τραμπ ούτε ο Χέγκσεθ αρνήθηκαν ποτέ ρητά την ύπαρξη δεύτερου πλήγματος — το οποίο τελικά επιβεβαίωσε η Λέβιτ τη Δευτέρα.
Ερωτήματα προκαλεί και η επίκληση «αυτοάμυνας» για το follow-up χτύπημα, χωρίς να διευκρινίζεται πώς οι τραυματίες στον ωκεανό απειλούσαν αμερικανικές δυνάμεις.
3. Γιατί τον Οκτώβριο η τακτική ήταν εντελώς διαφορετική;
Ένα μήνα μετά το επίμαχο επεισόδιο, σε παρόμοια επιχείρηση της 6ης Οκτωβρίου, οι αμερικανικές δυνάμεις διέσωσαν τους επιζώντες αντί να κάνουν «double-tap».
Οι άνδρες επιστράφηκαν στις χώρες τους — μια επιλογή που τότε είχε επικριθεί, αλλά σήμερα αποκτά νέα σημασία, καθώς δείχνει ότι η πολιτική άλλαξε απότομα και χωρίς επίσημη εξήγηση.
Η κυβέρνηση δηλώνει ότι «δεν υπήρξε αλλαγή πολιτικής». Το γεγονός όμως ότι δύο σχεδόν ταυτόσημα περιστατικά αντιμετωπίστηκαν τόσο διαφορετικά εντείνει τις υποψίες για βαθύτερες διαφωνίες στη στρατιωτική ιεραρχία.
4. Συνδέεται με αυτό η αιφνιδιαστική αποχώρηση του ναυάρχου Χόλσεϊ;
Στις 6 Οκτωβρίου —την ημέρα της δεύτερης επιχείρησης— σύμφωνα με το CNN, ο ναύαρχος Άλβιν Χόλσεϊ, επικεφαλής της Νότιας Διοίκησης, συγκρούστηκε με τον Χέγκσεθ και τον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ Νταν Κέιν για τις επιθέσεις σε πλοιάρια.
Την επόμενη εβδομάδα ανακοίνωσε πρόωρη αποχώρηση, μόλις έναν χρόνο μετά την ανάληψη καθηκόντων.
Είναι άγνωστο αν η σύγκρουση αφορούσε συγκεκριμένα το «double-tap» ή τις ευρύτερες εντολές της κυβέρνησης στην περιοχή. Ωστόσο πλέον θεωρείται βέβαιο ότι το Κογκρέσο θα ζητήσει την κατάθεσή του, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί καταλυτικό.
5. Είπαν ψέματα κυβερνητικά στελέχη στο Κογκρέσο;
Ο Ρεπουμπλικανός Μάικ Τέρνερ, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών, δήλωσε ότι όσα αποκαλύπτονται «δεν έχουν καμία σχέση» με όσα είχε πει η κυβέρνηση στις ενημερώσεις των βουλευτών.
Τα στελέχη του Κογκρέσου εξετάζουν τώρα εάν:
- η κυβέρνηση απέκρυψε στοιχεία,
- διατύπωσε παραπλανητικές διαβεβαιώσεις,
- ή εν γνώσει της παρέλειψε να αναφέρει το δεύτερο πλήγμα.
Εάν αποδειχθεί ότι το Κογκρέσο παραπλανήθηκε, οι συνέπειες θα είναι πολιτικά και θεσμικά σοβαρές — ιδιαίτερα για μια επιχείρηση που έχει στοιχίσει πάνω από 80 ζωές.
6. Τι σημαίνει αυτό για τον έλεγχο του στρατού από τον Τραμπ;
Το επεισόδιο, σχολιάζει το CNN, αναζωπυρώνει τις ανησυχίες για παράνομες ή αμφισβητούμενες εντολές, τις οποίες είχαν προαναγγείλει έξι Δημοκρατικοί σε πρόσφατο βίντεο — προκαλώντας τη μήνιν του Τραμπ.
Οι προειδοποιήσεις αυτές δεν προέκυψαν από το πουθενά:
Ο Τραμπ στο παρελθόν είχε αναφερθεί σε πρακτικές βασανισμού και σε επιθέσεις κατά συγγενών τρομοκρατών.
Πρώην ανώτατα στελέχη της κυβέρνησής του έχουν περιγράψει στιγμές κατά τις οποίες ζήτησε ανοιχτά παράνομες ενέργειες.
Το νομικό καθεστώς των επιθέσεων κατά «ναρκο-τρομοκρατών» ήταν ήδη αμφιλεγόμενο, αφού δεν υπάρχει κήρυξη πολέμου στην Καραϊβική.
Η υπόθεση των «διπλών χτυπημάτων» ενδέχεται έτσι να αποτελέσει κομβικό τεστ για την αλυσίδα διοίκησης, τη διαφάνεια και τα όρια της προεδρικής εξουσίας.
