Η κυβέρνηση Τραμπ εντείνει την πίεση προς τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να παραχωρήσει δικαιώματα εξόρυξης ορυκτών αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ, μετά την αρχική άρνηση του Ζελένσκι, η οποία προκάλεσε την οργή της Ουάσινγκτον.
Ο Λευκός Οίκος αντέδρασε έντονα, χαρακτηρίζοντας την απόφαση του Ζελένσκι «απαράδεκτη», ενώ ο ίδιος ο Τραμπ, σε μια ασυνήθιστα σκληρή δήλωση, χαρακτήρισε τον Ουκρανό πρόεδρο «δικτάτορα». Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι απάντησε ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ ζει σε «φούσκα παραπληροφόρησης», υπογραμμίζοντας την ανάγκη διαφάνειας και ισορροπημένων διαπραγματεύσεων.
«Πρέπει να ρίξουν τους τόνους, να το ξανασκεφτούν σοβαρά και να υπογράψουν αυτή τη συμφωνία», δήλωσε ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικ Βαλτς, την Πέμπτη στο Fox News, αναφερόμενος στην ηγεσία της Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτός σε μια συμφωνία, αλλά πως απαιτείται περισσότερη επεξεργασία.
Το παρασκήνιο της συνάντησης Ζελένσκι – Μπέσεντ
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, οι απαιτήσεις των ΗΠΑ παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά από τον υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, στο Κίεβο την περασμένη εβδομάδα.
Ένας Ρεπουμπλικανός βουλευτής, που συναντήθηκε με τον Ζελένσκι στο περιθώριο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου την περασμένη εβδομάδα, περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο ο Μπέσεντ παρουσίασε τη συμφωνία για τα ορυκτά στον Ουκρανό πρόεδρο.
Ο Μπέσεντ έσπρωξε το έγγραφο προς τον Ζελένσκι, απαιτώντας να το υπογράψει, σύμφωνα με τον Ουκρανό πρόεδρο. Ο Ζελένσκι έριξε μια γρήγορη ματιά και είπε ότι θα το συζητούσε με την ομάδα του. Ο Μπέσεντ τότε έσπρωξε το έγγραφο ακόμα πιο κοντά.
«Πραγματικά πρέπει να το υπογράψεις», είπε ο υπουργός Οικονομικών. Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι τότε του επισημάνθηκε πως «άνθρωποι στην Ουάσινγκτον» θα ήταν πολύ δυσαρεστημένοι αν δεν το έκανε. Ο Ουκρανός ηγέτης είπε πως πήρε το έγγραφο, αλλά δεν δεσμεύτηκε να το υπογράψει.
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό, αναφέρει η WSJ. Ο εκπρόσωπος του Ζελένσκι επίσης δεν απάντησε, αλλά ένας βοηθός του Ουκρανού προέδρου επιβεβαίωσε ότι ο Μπέσεντ άσκησε πίεση για την υπογραφή της συμφωνίας. Ο βοηθός είπε ότι ο Ζελένσκι εξεπλάγη που του παρουσιάστηκε ένα έγγραφο για υπογραφή χωρίς να του δοθεί η δυνατότητα να διαβουλευτεί με την ομάδα του και πως ανέμενε ότι οποιαδήποτε συμφωνία δισεκατομμυρίων δολαρίων θα υπογραφεί σε μια συνάντηση με τον Τραμπ.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι η αρχική πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ με την οποία απαιτεί μερίδιο από τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, δεν παρέχει καμία εγγύηση ασφάλειας σε αντάλλαγμα που αποτελεί και το κύριο αίτημα της Ουκρανίας.
«Αυτή δεν είναι μια σοβαρή συζήτηση», δήλωσε ο Ζελένσκι την Τετάρτη. «Δεν μπορώ να πουλήσω το κράτος μας».
Ο Βαλτς δήλωσε ότι η προτεινόμενη συμφωνία ήταν «μια οικονομική συνεργασία» και «μια ιστορική ευκαιρία για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να συνεπενδύσουν με την Ουκρανία, να επενδύσουν στην οικονομία της, να επενδύσουν στους φυσικούς της πόρους».
Η Ουκρανία υποστηρίζει ότι διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα τιτανίου στην Ευρώπη, το οποίο χρησιμοποιείται για την κατασκευή κραμάτων για αεροσκάφη και ναυτικές μονάδες, καθώς και λίθιο, ένα βασικό υλικό στις μπαταρίες.
Η Ουκρανία διαθέτει επίσης κοιτάσματα σπάνιων γαιών, απαραίτητα για ορισμένες βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της αμυντικής και της ανανεώσιμης ενέργειας. Παρότι είναι δυνητικά πλούσια, τα αποθέματα αυτά απαιτούν τεράστιες επενδύσεις για την εκμετάλλευσή τους, ακόμη και σε καιρό ειρήνης, και πολλά βρίσκονται σε περιοχές που κατέχει η Ρωσία.
Σε μία ένδειξη ότι η Μόσχα μπορεί να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τη διαμάχη, ένα κυβερνητικό think tank απέστειλε υπόμνημα στο Κρεμλίνο πριν από τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας αυτή την εβδομάδα, το οποίο ανακτήθηκε από δυτική κυβέρνηση. Σε αυτό προτείνεται στη Ρωσία να προσφέρει στις αμερικανικές εταιρείες δικαιώματα εκμετάλλευσης κοιτασμάτων ορυκτών στις κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
Ο Ζελένσκι δήλωσε την Τετάρτη στους δημοσιογράφους ότι το έγγραφο που του παρουσίασε ο Μπέσεντ ήταν «αόριστο», εκτός από την απαίτηση για το 50% των ουκρανικών φυσικών πόρων. Ο Ουκρανός ηγέτης είπε ότι απέρριψε το έγγραφο, αλλά είναι έτοιμος να συζητήσει μια συμφωνία που θα περιλαμβάνει επίσης εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ για την Ουκρανία.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι ευγνώμων για τη βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, την οποία υπολόγισε σε περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη. Όμως, ανέφερε ότι η απαίτηση του Τραμπ για ορυκτά αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως αντάλλαγμα ήταν υπερβολική.
