Σύμφωνα με τον Τζεφ Μόρις Τζούνιορ, πρώην στέλεχος στην εφαρμογή γνωριμιών Tinder, έγινε viral στο κοινωνικό δίκτυο X το Σαββατοκύριακο και είχε έναν σαφή νικητή: Βίντεο με το hashtag «#standwithpalestine » είχαν 2,9 δισεκατομμύρια προβολές, ενώ τα βίντεο «#standwithisrael» είχαν μόλις 200 εκατομμύρια! «Το Ισραήλ έχει χάσει τον πόλεμο, τουλάχιστον στο TikTok», λέει ο Τζεφ Μόρις Τζούνιορ. Είναι ενδιαφέρον ότι το 87% των κλικ του #StandwithPalestine είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών, ενώ για το #IStandwithIsrael είναι 66%.
Ένα άλλο φιλοπαλαιστινιακό hashtag, #freepalestine, είχε επίσης 770 εκατομμύρια προβολές τις τελευταίες 30 ημέρες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και τα δύο φιλοπαλαιστινιακά hashtag περιλαμβάνουν ωστόσο βίντεο που ασκούν έντονη κριτική στη Χαμάς και είναι πιο δημοφιλή, σύμφωνα με στοιχεία του TikTok, σε κυρίως μουσουλμανικές χώρες όπως η Μαλαισία, το Πακιστάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου η υποστήριξη προς τους Παλαιστίνιους ήταν εδώ και καιρό υψηλή.
Η δημοσιογράφος Άμπι Μάρτιν λέει στον podcaster Τζο Ρόγκαν ότι το 25% του εβραϊκού πληθυσμού στις ΗΠΑ βλέπει τώρα το Ισραήλ ως κράτος απαρτχάιντ. «Υπάρχει ένα σημείο καμπής στο γεγονός ότι τα τελευταία 20 χρόνια έχει γίνει προφανές ότι το Ισραήλ δεν διεξάγει αμυντικό πόλεμο. Η κατάσταση της πλειοψηφίας αλλάζει δραματικά. Η απώλεια της λαϊκής υποστήριξης προς το Ισραήλ στις ΗΠΑ είναι μια ιστορική πρωτιά και αντικατοπτρίζεται επίσης στον ασυνήθιστα επικριτικό τόνο της αμερικανικής κυβέρνησης προς το Ισραήλ, όπως η έκκληση του υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν για ανθρωπιστική παύση του πυρός», λέει η Αμπι Μάρτιν.
Τα δύο στρατόπεδα
Το γεγονός της φιλο-παλαιστινιακής υποστήριξης έχει πάντως θορυβήσει τους μακροχρόνιους επικριτές του TikTok, όπως ο γερουσιαστής της Φλόριντα, Μαρκ Ρούμπιο, που κάνει λόγο για άλλη μία απόδειξη ότι «η εφαρμογή, που ανήκει στην εταιρεία τεχνολογίας ByteDance με έδρα την Κίνα, είναι μια μυστική μηχανή προπαγάνδας που έχει κατασκευαστεί για να χειραγωγεί τους Αμερικανούς εφήβους για κινεζικούς γεωπολιτικούς στόχου». Σε αυτή την περίπτωση, το TikTok είπε ο Ρούμπιο, στοχεύει στο να «υποβαθμίσει την τρομοκρατία της Χαμάς».
Στους συντηρητικούς που εξοργίστηκαν με το TikTok προστέθηκαν μερικές γνωστές φωνές στη Silicon Valley. Ο Σαμ Λέσιν, πρώην στέλεχος του Facebook, δήλωσε σε ανάρτησή του ότι το TikTok πρέπει να απαγορευτεί επειδή «επιτρέπει στην τρομοκρατική προπαγάνδα να εξαπλωθεί εντός των ΗΠΑ».
Αλλά ο Νουρ Ταγκούρι, ένας φιλοπαλαιστίνιος δημιουργός και ιδρυτής της At Your Service, μιας εταιρείας που παράγει ντοκιμαντέρ και podcast, αντέταξε ότι «η ιδέα της πλύσης εγκεφάλου δεν είναι καθόλου αληθινή», είπε. «Οι άνθρωποι απλώς παρακολουθούν τι συμβαίνει και επιλέγουν να υπερασπιστούν την ανθρωπότητα και τη ζωή».
Η Ανι Γου Χένρι, αναλύτρια που συμβουλεύει για πολιτικές εκστρατείες στο TikTok, απορρίπτει όμως την ιδέα ότι το TikTok έκανε πλύση εγκεφάλου στους χρήστες της λεγόμενης Γενιάς Ζ ώστε να πιστέψουν κάποια συγκεκριμένη ιδεολογία. «Το TikTok χρησιμοποιείται ως αποδιοπομπαίος τράγος», υποστηρίζει
Απαγορεύουν βίντεο που ενισχύουν τη Χαμάς
Το TikTok, όπως το Facebook και το YouTube, απαγορεύει βίντεο ή σχόλια που προωθούν τη Χαμάς σύμφωνα με τους κανόνες κατά των εξτρεμιστικών ομάδων. Η εταιρεία λέει ότι δεν επηρεάζει τις απόψεις στην πλατφόρμα με βάση τα συμφέροντα της κυβέρνησης της Κίνας ή οποιασδήποτε άλλης και ορισμένα βίντεο που εκφράζουν υποστήριξη και στις δύο πλευρές του πολέμου Ισραήλ-Γάζας έχουν κοινοποιηθεί και προβληθεί εκατομμύρια φορές. «Ωστόσο, το σύστημα συστάσεων του TikTok καθιστά δύσκολο να γνωρίζουμε γιατί ορισμένα βίντεο γίνονται viral και οι επικριτές υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι ο αδιαφανής αλγόριθμος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την καταστολή πολιτικών σχολίων που δεν αρέσουν στην εταιρεία», γράφει η Washington Post.
Μια ομάδα Εβραίων δημιουργών του TikTok απηύθυνε μια ανοικτή επιστολή με τίτλο: Αγαπητό TikTok, καλώντας την εταιρεία να ενισχύσει τα συστήματά της για την ασφάλεια και τον έλεγχο περιεχομένου. «Η εφαρμογή δεν παρακολουθεί και δεν καθοδηγεί τον δημόσιο διάλογο για να διασφαλίσει ότι η πλατφόρμα δεν θα γίνει ένα μόνιμο πεδίο αδιάκριτου και επιθετικού αντισημιτισμού», τονίζεται στην επιστολή.
Ο Αϊνταν Κον-Μέρφι, ιδρυτής της Gen-Z for Change, μιας φιλελεύθερης ομάδας, του οποίου οι αναρτήσεις επέκριναν τόσο την ισραηλινή πολεμική προσπάθεια όσο και τους αντισημίτες εξτρεμιστές, τονίζει ότι «το TikTok αποτυγχάνει σταθερά να προστατεύσει τους δημιουργούς, να αντιμετωπίσει την παραπληροφόρηση ή να καταπολεμήσει τη ρητορική μίσους οποιουδήποτε είδους». Διαφωνεί πάντως με την ιδέα ότι το TikTok αλλοιώνει με ακατάλληλο τρόπο τις πεποιθήσεις των νέων. «Οι νέοι στο TikTok ακούν από πρώτο χέρι από τους Παλαιστίνιους και βλέπουν τη ζημιά που διαπράττει το Ισραήλ με τα μάτια τους», λέει. «Αυτό που ορισμένοι ενήλικες πιστεύουν ότι είναι πλύση εγκεφάλου είναι στην πραγματικότητα ένα κίνημα από τη βάση, υπό την ηγεσία της νεολαίας για την υποστήριξη της Παλαιστίνης».
Το «Βιετνάμ» της Gen Z
Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι πολλά μέλη της Γενιάς Ζ έχουν αποξενωθεί από το πολιτικό κατεστημένο και τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης. «Οι νέοι της Γενιάς Ζ βιώνουν το δικό τους Βιετνάμ, κολλημένοι στα smartphone και είναι σοκαρισμένοι. Βλέπουν οι ανθρώπινες ζωές των Αράβων να μην έχουν την ίδια αξία» σύμφωνα με την γραμμή του «Arab Lives Matter».
Η Γενιά Ζ, που έχει «συνδεθεί ψηφιακά» και παγκοσμίως από πολύ νωρίς και είναι ο κύριος χρήστης του TikTok, βλέπει τον κόσμο περισσότερο μέσω ενός παγκόσμιου φακού παρά μέσω ενός εθνικού φακού, με γνώμονα τα παγκόσμια ανθρώπινα δικαιώματα. Ο μεγάλος αριθμός των παιδιών που σκοτώθηκαν φαίνεται να προκαλεί ιδιαίτερη ενσυναίσθηση στους νέους.
Στο διαδίκτυο πληθαίνουν βέβαια και οι φωνές κατευνασμού και αναζήτησης νόμιμων μέσων διαμαρτυρίας. Οσο όμως συνεχίζονται οι δραματικές εικόνες από τη Γάζα, η οργή και η διαμαρτυρία θα γίνουν ισχυρότερες. «Εάν οι φωνές αυτές δεν μπορέσουν να βρουν μια νόμιμη διέξοδο και αποκλειστούν από την καθιερωμένη δημόσια σφαίρα, η θλίψη και ο θυμός θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερο μίσος», τονίζει στη «Ν» Ευρωπαίος διπλωμάτης και προσθέτει: «Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος αυτός ο συνδυασμός να οδηγήσει δυσαρεστημένους νέους στην αγκαλιά των φανατικών ισλαμιστών».
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
