O Αμερικανός πρόεδρος Ντοναλντ Τραμπ ανακοίνωσε μετά τις συνομιλίες με τον Ουκρανό πρόεδρο και Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα ότι προγραμματίζει αρχικά διμερή συνάντηση μεταξύ Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Βλαντίμιρ Πούτιν και ύστερα μια τριμερής με τη συμμετοχή και του Αμερικανού προέδρου.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι Ζελένσκι και Πούτιν συναντήθηκαν τελευταία – και μοναδική – φορά το 2019.
Προτάσεις για συνάντηση των δύο προέδρων έχουν διατυπωθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να προσπαθήσουν και οι δύο πλευρές να διαπραγματευτούν κάποια μορφή κατάπαυσης του πυρός στον πόλεμο που διαρκεί πλέον πάνω από τρία χρόνια.
Αλλά μέχρι στιγμής, αυτό δεν έχει συμβεί.
Εάν ο Πούτιν και ο Ζελένσκι συμφωνήσουν να συναντηθούν, θα είναι μόλις η δεύτερη φορά που οι δύο ηγέτες θα καθίσουν μαζί στο ίδιο τραπέζι, όπως σημειώνει το Sky News.
Η προηγούμενη συνάντησή τους έλαβε χώρα το 2019, όταν οι δύο πλευρές συζήτησαν τον τερματισμό των μαχών στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς της Ουκρανίας, όπου τα ουκρανικά στρατεύματα πολεμούσαν τους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία αυτονομιστές από το 2014.
Τι συνέβη στη συνάντηση του 2019;
Στην προσπάθεια να τερματίσουν τις μάχες στην περιοχή του Ντονμπάς, οι Ζελένσκι και Πούτιν ταξίδεψαν στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 2019 για τη Σύνοδο Κορυφής Normandy Format – ένα άτυπο φόρουμ που δημιουργήθηκε από Γάλλους, Γερμανούς, Ρώσους και Ουκρανούς διπλωμάτες μετά την έναρξη των συγκρούσεων στο Ντονμπάς.
Αυτό συνέβη αφού ο Ζελένσκι, ο οποίος δεν είχε αναλάβει ποτέ πολιτικό αξίωμα, έγινε πρόεδρος της Ουκρανίας τον Μάιο του ίδιου έτους.
Σε εκείνες τις εκλογές κέρδισε τον Πετρό Ποροσένκο – έναν δισεκατομμυριούχο μεγιστάνα και πρώην υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας – ο οποίος είχε συναντηθεί και μιλήσει απευθείας με τον Πούτιν πολλές φορές, αλλά δεν είχε καταφέρει να λύσει τη σύγκρουση με τη Ρωσία.
Μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και την τότε Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, ο Πούτιν και ο Ζελένσκι κάθισαν ο ένας απέναντι από τον άλλο σε ένα στρογγυλό τραπέζι για να συζητήσουν πώς θα τερματίσουν τη σύγκρουση που είχε οδηγήσει σε χιλιάδες θανάτους.
Η σύνοδος κορυφής οδήγησε σε ορισμένες συμφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτές περιλάμβαναν την εφαρμογή «όλων των απαραίτητων μέτρων υποστήριξης της κατάπαυσης του πυρός» πριν από το τέλος του 2019 και την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων πολέμου.
Συμφωνήθηκε επίσης η απομάκρυνση των στρατευμάτων σε τρεις ακόμη περιοχές της περιοχής του Ντονμπάς έως το τέλος Μαρτίου 2020 – τόσο τα ουκρανικά στρατεύματα όσο και οι υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αυτονομιστές είχαν ήδη αποχωρήσει από τρεις περιοχές της πρώτης γραμμής κατά τους μήνες πριν από τη συνάντηση.
Και οι δύο πλευρές δήλωσαν επίσης ότι επιθυμούν να εφαρμόσουν τις πολιτικές διατάξεις των συμφωνιών του Μινσκ, οι οποίες είχαν υπογραφεί το 2014 και το 2015 ως μια πρώτη προσπάθεια να εξασφαλιστεί κατάπαυση του πυρός μεταξύ της ουκρανικής κυβέρνησης και των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών.
Οι συμφωνίες περιλάμβαναν έναν οδικό χάρτη για εκλογές στις κατεχόμενες περιοχές του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ και ένα σχέδιο για την επανένταξη της περιοχής στην υπόλοιπη Ουκρανία.
Τι συνέβη μετά;
Η συνάντηση του 2019 θεωρήθηκε τότε ως ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τον τερματισμό της σύγκρουσης, και πραγματοποιήθηκαν κάποιες ανταλλαγές κρατουμένων, αλλά απέτυχε να φέρει κάποια πραγματική μακροπρόθεσμη αλλαγή.
Η Ρωσία και η Ουκρανία συνέχισαν να διαφωνούν σε θέματα όπως η απόσυρση των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία δυνάμεων και οι εκλογές σε περιοχές της Ουκρανίας που κατέχουν αυτονομιστές αντάρτες.
Στη συνέχεια, η σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε ξανά στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 2022, αλλά αντ’ αυτού συμμετείχαν εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας και όχι οι τέσσερις ηγέτες. Τον Φεβρουάριο του 2022, ανώτεροι διπλωμάτες συναντήθηκαν και πάλι, αυτή τη φορά στο Βερολίνο, για να προσπαθήσουν να βρουν μια διέξοδο στη σύγκρουση.
Αργότερα, στις 24 Φεβρουαρίου, η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία.
Σε ομιλία του στο γαλλικό κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2022, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η εισβολή «κατέστρεψε» τις προσπάθειες του Normandy Format.
Ποια η εμπλοκή του Τραμπ;
Σε αντίθεση με τις συζητήσεις του 2019, οι ΗΠΑ έχουν εμπλακεί σε μεγάλο βαθμό στην προσπάθεια εξασφάλισης της ειρήνης μεταξύ των γειτονικών χωρών.
Τον Μάιο, ο Τραμπ ήταν αυτός που ενθάρρυνε έντονα τον Ζελένσκι να αποδεχθεί «αμέσως» την πρόσκληση του Πούτιν για συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας, ενώ έφτασε στο σημείο να πει ότι «σκέφτεται» να παραστεί και ο ίδιος.
Εν τέλει, ο Πούτιν ήταν αυτός που δεν παρέστη στις συνομιλίες που πρότεινε.
Στη συνέχεια, ο Τραμπ συναντήθηκε με τον Πούτιν στην ιστορική σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα. Ήταν η πρώτη φορά που οι δύο τους συναντήθηκαν από το 2019, πριν η Ρωσία εξαπολύσει την πλήρους κλίμακας επίθεση στην Ουκρανία το 2022.
Στην Ουάσινγκτον, ο Ζελένσκι και ο Τραμπ συναντήθηκαν μαζί με επτά Ευρωπαίους ηγέτες για να συνεχίσουν τις συζητήσεις για τον τερματισμό του πολέμου.
Σε ένα σημαντικό βήμα προς μια ειρηνευτική συμφωνία, ο Τραμπ υποσχέθηκε ότι οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν στην παροχή εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία.
Συμφωνήθηκε επίσης να διεξαχθεί μια διμερής συνάντηση μεταξύ του Πούτιν και του Ζελένσκι, ενώ θα ακολουθήσει τριμερής συνάντηση με τον Τραμπ. Δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη ημερομηνία ή τόπος για τις συνομιλίες.
Ο Ζελένσκι έχει προτείνει προηγουμένως τη Ρώμη ως τόπο συνάντησης, αλλά χώρες όπως η Γαλλία, η Φινλανδία, η Ισπανία και η Γερμανία θεωρούν ότι μια πιο ουδέτερη τοποθεσία, όπως η Γενεύη, θα ήταν καλύτερη επιλογή.
Στο μεταξύ, η Τουρκία έχει επίσης προτείνει δύο φορές να φιλοξενήσει τις συνομιλίες μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι.
