Η επιχείρηση φέρει το όνομα «Sindoor», μία συμβολική αναφορά στις χήρες των 26 Ινδών τουριστών που δολοφονήθηκαν στο Παλγαμ του Κασμίρ στις 22 Απριλίου. Οι εικόνες από τα συντρίμμια και οι αναφορές για νεκρά παιδιά συγκλονίζουν.
Η Ινδία δηλώνει ότι οι επιθέσεις της ήταν «μετρημένες και μη κλιμακωτικές», στοχεύοντας αποκλειστικά στρατόπεδα τρομοκρατών και αποφεύγοντας πλήγματα σε ένοπλες δυνάμεις ή αμάχους. Η πακιστανική ηγεσία μιλά για «δειλή πρόκληση» και υπόσχεται απάντηση «σε χρόνο και τόπο της επιλογής της». Η εκεχειρία του 2021 παραβιάζεται συστηματικά. Οι πυροβολισμοί κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου (LoC) έχουν γίνει σχεδόν καθημερινοί.
Οι επιθέσεις και τα μηνύματα
Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι υπόσχεται «να κυνηγήσει τους τρομοκράτες και τους υποστηρικτές τους μέχρι τα πέρατα της γης». Οι επιθέσεις πραγματοποιούνται από απόσταση, εντός ινδικού εναέριου χώρου, μέσω πυραύλων SCALP και βομβών HAMMER από μαχητικά Rafale. Η Ινδία αποφεύγει την είσοδο σε πακιστανικό εναέριο χώρο, έχοντας διδαχθεί από το φιάσκο του 2019, όταν καταρρίφθηκε ινδικό αεροσκάφος και ο πιλότος του συνελήφθη.
Το μήνυμα είναι διπλό: η Ινδία χτυπά δυνατά, αλλά και με πολιτική αυτοσυγκράτηση. Το γεγονός ότι μεταξύ των στόχων ήταν και το Μουρίντκε, προπύργιο της Λασκάρ ε Ταϊμπά —οργάνωσης που ευθύνεται για την επίθεση στη Βομβάη το 2008— στέλνει καθαρό μήνυμα. Όμως το Πακιστάν αισθάνεται «υποχρεωμένο» να απαντήσει, προειδοποιούν αναλυτές.
Το διπλωματικό και γεωπολιτικό σκηνικό
Η κρίση εκτυλίσσεται σε μια εποχή κατάρρευσης της διπλωματικής επαφής μεταξύ των δύο κρατών. Η Ινδία αναστέλλει τη Συνθήκη των Υδάτων του Ινδού, που από το 1960 όριζε τη διαχείριση των κοινών ποταμών. Το Πακιστάν το θεωρεί «πράξη πολέμου». Διπλωματικό προσωπικό αποχωρεί, πτήσεις ακυρώνονται, η ρητορική σκληραίνει.
Η Ουάσινγκτον, που παλαιότερα διαμεσολαβούσε ενεργά (όπως στον πόλεμο του Καργκίλ το 1999), τηρεί τώρα αποστασιοποιημένη στάση. Ο Ντόναλντ Τραμπ αρκείται στο να δηλώσει ότι «ελπίζει να τελειώσει γρήγορα». Ο νέος ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο καλεί σε αποκλιμάκωση, αλλά δεν επενδύει διπλωματικά. Η απουσία αξιόπιστου διαύλου κρίσης μεταξύ των δύο χωρών εντείνει τον κίνδυνο.
Το φάσμα των πυρηνικών και η απουσία διαύλων
Η πραγματική απειλή όμως δεν είναι μόνο οι συμβατικοί πύραυλοι. Και οι δύο χώρες διαθέτουν πυρηνικά όπλα. Οι στρατιωτικές τους δυνάμεις δεν συνομιλούν απευθείας. Η έλλειψη διαύλων ασφαλείας, σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση του διεθνούς ενδιαφέροντος για την περιοχή, αυξάνει τον κίνδυνο μοιραίων παρεξηγήσεων.
Η πακιστανική πλευρά απειλεί με αντίποινα «ίσης βαρύτητας». Η χρήση πυραύλων τύπου Shaheen ή Babur δεν απαιτεί διείσδυση στον εναέριο χώρο της Ινδίας. Ο πειρασμός για συμβολικά χτυπήματα είναι μεγάλος, ειδικά με την κυβέρνηση Σαρίφ να προσπαθεί να δείξει αποφασιστικότητα εντός και εκτός χώρας. Ο κίνδυνος είναι να ξεκινήσει ένας φαύλος κύκλος κλιμάκωσης χωρίς σαφή έξοδο.
Η βαριά κληρονομιά του Κασμίρ
Η ρίζα της σύγκρουσης βρίσκεται στο Κασμίρ. Από τη διχοτόμηση της Βρετανικής Ινδίας το 1947, το Κασμίρ έγινε το μήλο της έριδος. Τρεις πόλεμοι και δεκάδες ένοπλες συρράξεις έχουν σημειωθεί έκτοτε. Η περιοχή είναι σήμερα από τις πιο στρατιωτικοποιημένες του πλανήτη. Από τη δεκαετία του ’80, το Πακιστάν υποστηρίζει ομάδες που ζητούν είτε την ένωση του Κασμίρ με το Ισλαμαμπάντ είτε την ανεξαρτησία.
Η απόφαση της Ινδίας το 2019 να αφαιρέσει το ειδικό καθεστώς αυτονομίας από το Τζαμού και Κασμίρ επιδείνωσε τη σύγκρουση. Παράλληλα, η καταστολή, οι συλλήψεις και η στρατιωτική παρουσία της Ινδίας στη μουσουλμανική πλειοψηφία της περιοχής τροφοδοτούν νέα γενιά ριζοσπαστικοποίησης.
Πού μπορεί να οδηγήσει αυτή η κρίση
Η κατάσταση σήμερα είναι πιο επικίνδυνη από προηγούμενες κρίσεις. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε άλλος εξωτερικός δρών φαίνεται πρόθυμος ή ικανός να μεσολαβήσει. Οι εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες και στα δύο κράτη ενισχύουν τη σκληρή στάση. Το Πακιστάν βρίσκεται σε οικονομική ασφυξία και πολιτική κρίση. Η Ινδία ετοιμάζεται για εκλογές, με τον Μόντι να επιζητεί εικόνα αποφασιστικής ηγεσίας.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα. Χωρίς αμοιβαία αποκλιμάκωση και έναν ελάχιστο δίαυλο συνεννόησης, το ενδεχόμενο πολέμου —ακόμη και με πυρηνική απειλή— δεν είναι πλέον θεωρητικό. Είναι τρομακτικά πιθανό.
Πηγή: Ναυτεμπορική, Νατάσα Στασινού • [email protected]
