Το Ισραήλ βρίσκεται σε συνομιλίες με το Νότιο Σουδάν σχετικά με το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας στη σπαρασσόμενη από τον πόλεμο χώρα της Ανατολικής Αφρικής, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας του Ισραήλ να διευκολύνει τη μαζική μετανάστευση από την περιοχή που έχει καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς από την 22μηνη επίθεσή του κατά της Χαμάς.
Έξι άτομα με γνώση του θέματος επιβεβαίωσαν τις συνομιλίες στο Associated Press. Δεν είναι σαφές πόσο έχουν προχωρήσει οι διαπραγματεύσεις, αλλά αν εφαρμοστούν τα σχέδια, θα ισοδυναμούν με τη μεταφορά ανθρώπων από μια εμπόλεμη περιοχή με κίνδυνο λιμού σε μια άλλη, εγείροντας σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τι έχει πει ο Νετανιάχου
Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δηλώνει ότι επιθυμεί να υλοποιήσει το όραμα του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για μετεγκατάσταση μεγάλου μέρους του πληθυσμού της Γάζας, μέσω αυτού που αποκαλεί «εθελούσια μετανάστευση». Το Ισραήλ έχει εξετάσει παρόμοιες προτάσεις μετεγκατάστασης και με άλλες αφρικανικές χώρες.
«Πιστεύω ότι το σωστό, ακόμη και σύμφωνα με τους νόμους του πολέμου όπως τους γνωρίζω, είναι να επιτρέπεται στον πληθυσμό να αποχωρεί, και μετά να προχωράς με όλη σου τη δύναμη εναντίον του εχθρού που απομένει εκεί», δήλωσε ο Νετανιάχου την Τρίτη σε συνέντευξή του στον ισραηλινό τηλεοπτικό σταθμό i24. Δεν έκανε καμία αναφορά στο Νότιο Σουδάν.
Οι Παλαιστίνιοι, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας έχουν απορρίψει τις προτάσεις ως σχέδιο βίαιης εκδίωξης κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Τι θα σήμαινε αυτό για το Ν. Σουδάν
Για το Νότιο Σουδάν, μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση των σχέσεών του με το Ισραήλ, το οποίο είναι πλέον αδιαμφισβήτητη στρατιωτική δύναμη στη Μέση Ανατολή. Επίσης, ενδέχεται να του ανοίξει δρόμο προς τον Τραμπ, ο οποίος είχε παρουσιάσει την ιδέα της μετεγκατάστασης του πληθυσμού της Γάζας τον Φεβρουάριο, αλλά φαίνεται να έχει αποστασιοποιηθεί το τελευταίο διάστημα.
Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών αρνήθηκε να σχολιάσει, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του Νοτίου Σουδάν δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με τις συνομιλίες. Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ δήλωσε ότι δεν σχολιάζει ιδιωτικές διπλωματικές συνομιλίες.
Αξιωματούχοι επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του σχεδίου
Ο Τζο Σλάβικ, ιδρυτής αμερικανικής εταιρείας λόμπινγκ που συνεργάζεται με το Νότιο Σουδάν, δήλωσε ότι έχει ενημερωθεί από Νοτιοσουδανούς αξιωματούχους για τις συνομιλίες. Είπε ότι ισραηλινή αντιπροσωπεία σχεδιάζει να επισκεφθεί τη χώρα για να εξετάσει την πιθανότητα δημιουργίας καταυλισμών για Παλαιστίνιους εκεί. Δεν έχει οριστεί ακόμη κάποια γνωστή ημερομηνία για την επίσκεψη. Το Ισραήλ δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για επιβεβαίωση της επίσκεψης.
Ο Σλάβικ δήλωσε ότι το Ισραήλ πιθανότατα θα αναλάβει τη χρηματοδότηση των προσωρινών καταυλισμών.
Ο Έντμουντ Γιακάνι, επικεφαλής μιας νοτιοσουδανικής οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών, δήλωσε ότι και ο ίδιος είχε μιλήσει με Νοτιοσουδανούς αξιωματούχους σχετικά με τις συνομιλίες. Τέσσερις επιπλέον αξιωματούχοι με γνώση των διαπραγματεύσεων επιβεβαίωσαν την ύπαρξή τους, υπό τον όρο της ανωνυμίας, καθώς δεν είχαν εξουσιοδότηση να τις συζητήσουν δημόσια.
Αντίθετη η Αίγυπτος
Η Αίγυπτος αντιτίθεται στις προτάσεις για μετεγκατάσταση Παλαιστινίων εκτός της Γάζας.
Δύο από τους αξιωματούχους, που επιβεβαίωσαν την ύπαρξη των συνομιλιών – και οι δύο από την Αίγυπτο – ανέφεραν στο Associated Press ότι γνωρίζουν εδώ και μήνες τις προσπάθειες του Ισραήλ να βρει χώρα πρόθυμη να δεχτεί Παλαιστίνιους,συμπεριλαμβανομένων των επαφών του με το Νότιο Σουδάν. Είπαν ότι η Αίγυπτος ασκεί πιέσεις στο Νότιο Σουδάν να απορρίψει τη μετεγκατάσταση των Παλαιστινίων.
Η Αίγυπτος αντιτίθεται σθεναρά σε οποιοδήποτε σχέδιο μεταφοράς Παλαιστινίων εκτός της Γάζας, με την οποία συνορεύει, καθώς φοβάται πιθανό κύμα προσφύγων προς τα εδάφη της.
Το AP έχει αναφέρει στο παρελθόν παρόμοιες συνομιλίες που είχαν ξεκινήσει το Ισραήλ και οι ΗΠΑ με το Σουδάν και τη Σομαλία – χώρες που επίσης παλεύουν με πόλεμο και πείνα – καθώς και με την αποσχισθείσα περιοχή της Σομαλίας, τη Σομαλιλάνδη. Η πρόοδος αυτών των συζητήσεων παραμένει άγνωστη.
«Το Νότιο Σουδάν χρειάζεται οποιοδήποτε σύμμαχο μπορεί να βρει»
Ο Τζο Σλάβικ, ο οποίος έχει προσληφθεί από το Νότιο Σουδάν για να βελτιώσει τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον γνωρίζει τις συζητήσεις με το Ισραήλ, αλλά δεν εμπλέκεται άμεσα.
Σύμφωνα με τον Σλάβικ, το Νότιο Σουδάν επιθυμεί η κυβέρνηση Τραμπ να άρει την ταξιδιωτική απαγόρευση εις βάρος της χώρας και να άρει τις κυρώσεις σε βάρος ορισμένων Νοτιοσουδανών ελίτ. Ήδη έχει δεχτεί οκτώ άτομα που απελάθηκαν στο πλαίσιο των μαζικών απελάσεων της κυβέρνησης Τραμπ, ενδεχομένως σε μια προσπάθεια να κερδίσει εύνοια.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ασκήσει πιέσεις σε διάφορες χώρες να διευκολύνουν τις απελάσεις.
«Το Νότιο Σουδάν, που στερείται ρευστότητας, χρειάζεται οποιονδήποτε σύμμαχο, οικονομικό όφελος και διπλωματική κάλυψη μπορεί να αποκτήσει», δήλωσε ο δημοσιογράφος Πίτερ Μάρτελ, συγγραφέας του βιβλίου First Raise a Flag για τη χώρα.
Σύμφωνα με το βιβλίο, η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών Μοσάντ είχε παράσχει βοήθεια στους Νοτιοσουδανούς κατά τη διάρκεια του μακροχρόνιου εμφυλίου πολέμου τους με την αραβοκρατούμενη κυβέρνηση του Χαρτούμ, πριν την ανεξαρτησία τους το 2011.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ερωτηθέν για το αν υπάρχει ανταλλαγή οφελών με το Νότιο Σουδάν, απάντησε ότι οι αποφάσεις για την έκδοση θεωρήσεων (visa) λαμβάνονται «με τρόπο που δίνει προτεραιότητα στη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, της δημόσιας ασφάλειας και της εφαρμογής των μεταναστευτικών μας νόμων».
Από τη μια εμπόλεμη ζώνη στην άλλη
Πολλοί Παλαιστίνιοι ίσως να θέλουν να φύγουν προσωρινά από τη Γάζα για να ξεφύγουν από τον πόλεμο και την κρίση πείνας που αγγίζει τα όρια του λιμού. Ωστόσο, απορρίπτουν κατηγορηματικά οποιαδήποτε μόνιμη μετεγκατάσταση από αυτό που θεωρούν αναπόσπαστο τμήμα της εθνικής τους πατρίδας.
Φοβούνται ότι το Ισραήλ δεν θα τους επιτρέψει ποτέ να επιστρέψουν και ότι μια μαζική αναχώρηση θα επιτρέψει την προσάρτηση της Γάζας και την επανασύσταση εβραϊκών οικισμών εκεί, όπως ζητούν ορισμένοι ακροδεξιοί υπουργοί της ισραηλινής κυβέρνησης.
Ακόμα όμως και όσοι Παλαιστίνιοι επιθυμούν να φύγουν, δύσκολα θα ρισκάρουν να καταφύγουν στο Νότιο Σουδάν, μια από τις πιο ασταθείς και συγκρουσιακές χώρες στον κόσμο.
Το Νότιο Σουδάν δεν έχει καταφέρει να ανακάμψει πλήρως από τον εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε μετά την ανεξαρτησία του, με περίπου 400.000 νεκρούς και περιοχές που βυθίστηκαν σε πείνα. Η πλούσια σε πετρέλαιο χώρα μαστίζεται από διαφθορά και βασίζεται σε διεθνή βοήθεια για να θρέψει τα 11 εκατομμύρια κατοίκους της – μια πρόκληση που επιδεινώθηκε μετά τις μαζικές περικοπές της εξωτερικής βοήθειας από την κυβέρνηση Τραμπ.
Η ειρηνευτική συμφωνία που επιτεύχθηκε πριν από επτά χρόνια παραμένει εύθραυστη και ελλιπής, ενώ η απειλή νέου πολέμου επέστρεψε όταν ο κύριος ηγέτης της αντιπολίτευσης τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό φέτος.
Οι Παλαιστίνιοι, ειδικά, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν εχθρική υποδοχή. Ο μακροχρόνιος πόλεμος ανεξαρτησίας από το Σουδάν έφερε αντιμέτωπο τον κυρίως χριστιανικό και ανιμιστικό νότο με το αραβομουσουλμανικό βορρά.
Ο Γιακάνι ανέφερε ότι οι Νοτιοσουδανοί θα πρέπει να γνωρίζουν ποιοι θα έρθουν και για πόσο καιρό θα μείνουν, διαφορετικά μπορεί να προκληθούν εντάσεις λόγω των «ιστορικών ζητημάτων με μουσουλμάνους και Άραβες».
«Το Νότιο Σουδάν δεν πρέπει να μετατραπεί σε χωματερή ανθρώπων», δήλωσε. «Και δεν πρέπει να δεχτεί να χρησιμοποιηθεί για ανταλλαγές προκειμένου να βελτιωθούν διπλωματικές σχέσεις».
Με πληροφορίες από CNN
