Σοκαριστικά βίντεο και μαρτυρίες που έφερε στο φως ο Guardian αποκαλύπτουν τις φρικαλεότητες που βιώνουν γυναίκες και κορίτσια στη Σαουδική Αραβία μέσα στα λεγόμενα «καταφύγια υπακοής» (Dar al-Reaya), κρατικά ιδρύματα που λειτουργούν χωρίς ουσιαστικό δικαστικό έλεγχο και με περιορισμένη δυνατότητα αποχώρησης χωρίς την έγκριση άνδρα συγγενή.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι γυναίκες που μεταφέρονται σε αυτά τα ιδρύματα –συχνά έπειτα από καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία ή «ανυπακοή»– υπόκεινται σε ξυλοδαρμούς, βιασμούς, στέρηση επικοινωνίας, τεστ παρθενίας και συστηματική ψυχολογική κακοποίηση. Παρά τις επίσημες δηλώσεις των σαουδαραβικών αρχών ότι η παραμονή τους είναι «οικειοθελής», στην πράξη απαιτείται η συναίνεση ανδρών συγγενών, ακόμη κι αν πρόκειται για τους ίδιους τους θύτες.
Σε πρόσφατο βίντεο που δημοσιοποίησε η Daily Mail, φρουροί καταγράφονται να χτυπούν ανελέητα γυναίκες κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαμαρτυρίας στο ίδρυμα «Social Education Home for Girls» στην πόλη Khamis Mushait. Οι εικόνες προκάλεσαν διεθνή κατακραυγή, ενώ έφεραν ξανά στο προσκήνιο τις μαρτυρίες για τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν στα ιδρύματα.
Η Dr Maryam Aldossari, ακτιβίστρια με έδρα το Λονδίνο, ανέφερε στον Guardian: «Κάθε κορίτσι στη Σαουδική Αραβία ξέρει τι σημαίνει Dar al-Reaya. Είναι σαν την κόλαση. Μένουν εκεί μέχρι να λυγίσουν και να υπακούσουν». Οι αφηγήσεις περιλαμβάνουν μαστιγώματα, θρησκευτική κατήχηση, παρενόχληση από φρουρούς και αναγκαστικές «συμφιλιώσεις» με τους κακοποιητές τους.
Η Sarah Al-Yahia, η οποία ξεκίνησε εκστρατεία για την κατάργηση των καταφυγίων, δήλωσε ότι ο πατέρας της την απειλούσε από την ηλικία των 13 ετών με εγκλεισμό στο Dar al-Reaya αν δεν συμμορφωνόταν με τις εντολές του. «Είναι εργαλείο κοινωνικού ελέγχου. Ό,τι κι αν πεις, πάντα έχεις άδικο», είπε χαρακτηριστικά.
Μαρτυρίες όπως της Amina, που υπέγραψε συμφωνία υπακοής μετά από ξυλοδαρμό από τον πατέρα της, και της Shams, που μεταφέρθηκε στο ίδρυμα επειδή είχε σχέση με αγόρι, αποκαλύπτουν το σύστημα κοινωνικής και οικογενειακής τιμωρίας που αναπαράγεται εντός αυτών των δομών.
Παρά τη φαινομενική μεταρρυθμιστική πορεία της Σαουδικής Αραβίας, η διεθνής κοινότητα εκφράζει έντονη ανησυχία για τη συνέχιση πρακτικών που παραβιάζουν κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και κοριτσιών.
